نگاه سرد به هنر کاشي کاري

مجموعه: هنر و هنرمند

کاشي کاري هنر و صنعتي است که از گذشته هاي بسيار دور براي تزئين بناهاي گوناگون و به ويژه بناهاي مذهبي استفاده مي شد. کاشي کار با ذوق و سليقه خود به شکلي ماهرانه طرحي ظريف را بر ديواره ها و گنبدهاي اين بناها مي نگاشت.اين هنر به عنوان يکي از قديمي ترين هنرهاي ايران زمين به شمار مي رود به طوري که جلوه هايي از ظرافت و هنر هنرمندان کاشي کار را در بناهاي گوناگون به ويژه بناهاي مذهبي و تاريخي در نقاط مختلف ايران مي توان مشاهده کرد.خراسان شمالي نيز بي نصيب از زيبايي هاي اين هنر نيست.

بناهايي هم چون عمارت مفخم، آينه خانه، بش قارداش، امام زاده حمزه رضاي شيروان و بناي شاهزاده حمزه بن موسي دهنه شيرين اسفراين، يادگار هنرمندان زبردستي است که با ترکيب رنگ هاي گوناگون و کنار هم قرار دادن قطعات ريز کاشي، اين بناها را تزئين کرده اند و پوششي زيبا و در عين حال مستحکم را زيبنده آن ها ساخته اند. اين کاشي کاران هنري ماندگار را به يادگار گذاشتند اما اين بناهاي تاريخي که هر يک به نوعي بيانگر هويت و تاريخچه هر قوم است، بعد از گذشت چند قرن تا حدي تخريب شده است. در حال حاضر بناهاي تاريخي استان مانند عمارت مفخم و آيينه خانه مفخم بجنورد که به عنوان بزرگ ترين و شاخص ترين آثار معماري دوره قاجار در خراسان شمالي به شمار مي رود و نمونه هاي خوبي از به کارگيري نقوش و طرح هاي کاشي است، به مرمت و بازسازي نياز دارد. اما نکته اي که حائز اهميت است نگاه سرد به هنر کاشي کاري و هنرمندان اين عرصه در استان است.

متاسفانه اين هنر با وجود سابقه طولاني در ايران و به ويژه در خراسان شمالي اکنون عزلت نشين شده است و در سراسر خراسان شمالي نمي توان نامي از هنرمند کاشي کار زبده و کارآزموده به زبان آورد.به گفته معاون ميراث فرهنگي اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري خراسان شمالي هر ساله و بر حسب نياز از محل اعتبارات استاني، مرمت کاشي کاري هاي آثار تاريخي انجام مي شود، اما براي مرمت از کاشي کاران استان هاي ديگر از جمله خراسان رضوي استفاده مي شود. اين موضوع علاوه بر صرف هزينه هاي گزاف انگيزه را از هنرمندان علاقه مند سلب مي کند. از طرفي نيز از بين رفتن جايگاه کاشي و کاشي کاري در نسل امروز از جمله مشکلات عمده جامعه هنري محسوب مي شود به طوري که فراموش شدن ظرافت و زيبايي کاشي و کمرنگ شدن نقش آن در ساخت و تزئين بناها اين مشکل را تشديد کرده است و اکنون به جز در شهرهايي هم چون مشهد و اصفهان که به اين هنر و کاربرد آن توجه مي شود، کمتر کسي براي فراگيري اين هنر و انتقال آن به نسل هاي آينده قدم برمي دارد.

تنها روزنه اي که براي جان دادن دوباره به اين هنر به ذهن مي رسد به روز کردن اين هنر است تا استفاده از کاشي کاري به جاي تزئينات رواج يافته امروزي در ميان مردم جايگاه خود را بيابد. نقش تبليغات رسانه اي و فرهنگ سازي نيز بي اهميت نيست. استفاده از کارشناسان و افراد تحصيل کرده در اين رشته ها براي کاربرد و طراحي نقوش جذاب و مناسب با سليقه نسل امروز از جمله راهکارهايي است که مي تواند مسير رشد و ترقي اين هنر را هموار کند.نقش اداره کل ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري استان نيز به عنوان نهاد دخيل در اين امور انکارناپذير است.
منبع:khorasannews.com