دریا دادور (خوانندهٔ اپرا)

مجموعه: هنر و هنرمند

دریا دادور خوانندهٔ اپرا

تولد: ۱۳۵۰ مشهد

ملیت: ایرانی

سبک‌(ها): اپرا، سولو سوپرانو، ورلد میوزیک 

تحصیلات: موسیقی

دریا دادور (زادهٔ ۱۳۵۰ در مشهد) خوانندهٔ اپرا و سولو سوپرانوی ایرانی در رِنجِ لیریکو لِجِرو است که در فرانسه زندگی می‌کند. او در مشهد و در خانواده‌ای با اصالت گیلانی زاده شده است. از کودکی به آوازخوانی دلبستگی داشت و مادرش ـ که خود هنرمندی بود ـ نقش بسزایی در گرایش دادور به سوی هنر داشت.  

دادور در سال ۱۹۹۱ به فرانسه رفت و تحصیلات خود را در آنجا ادامه داد و در سال ۲۰۰۰ میلادی، دیپلم حرفه‌ای خود را در رشتهٔ آواز باروک دریافت کرد. دادور ترانه‌های محلی و سنتی ایران را با سبک‌های غربی آمیخته و سبک ویژهٔ به خود را ایجاد کرده‌است. او در کارهای خود، هم از شعرهای کلاسیک و هم از شعرهای معاصر ایرانی، بهره برده است. همچنین دادور در اجراهای زندۀ خود، از آمیخته‌ای از سازهای شرقی و غربی همچون پیانو و ویولون، فلوت، چنگ و دهل بهره برده‌است.

تاکنون از او دو آلبوم پخش شده‌است که هر دو به‌صورت زنده ضبط شده‌اند. نخستین آلبوم در سال ۲۰۰۴ در برلین و دومین آلبوم هم در سال ۲۰۰۸ در تورنتو کانادا ضبط شده‌است. دادور در سال ۲۰۰۲، در اپرای رستم و سهراب که به رهبری لوریس چکنواریان از ارکستر سمفونیک ارمنستان در تهران برگزار شد، در نقش تهمینه به ایفای نقش پرداخت. دادور، در کنار پیشهٔ انفرادی خود، با هنرمندان دیگری همچون همای و گروه موسیقی «صدای صلح» همکاری داشته‌است.

زندگی

دریا دادور دختر «نسرین ارمگان» از یک خانوادهٔ گیلانی در سال ۱۳۵۰ خورشیدی در مشهد چشم به جهان گشود. تا پنج‌سالگی نزد پدربزرگ و مادربزرگ خود، که اصالتاً گیلانی بودند، زندگی کرد. سپس خانوادهٔ او به تهران کوچ کردند و او در آنجا بزرگ شد. او خودش را هم گیلکی و هم مشهدی می‌داند. از کودکی به آوازخوانی گرایش داشت. مادر او، که هم خواننده بود و هم ترانه‌سرا و کارگردان تئاتر عروسکی، در گرایش دادور به سمت هنر تأثیر زیادی داشت.

در کودکی در کنسرت‌های مدرسه شرکت می‌کرد. دادور در مصاحبه‌ای، از «سیمین قدیری» نام می‌برد که آموزگار موسیقی او در مدرسه بود: «معلم آوازمون خانم سیمین قدیری بود که یک روز آمد و با ناراحتی گفت که متأسفانه درس موسیقی قدغن شده و من دارم شما را ترک می‌کنم؛ و حتی من یادم هست که منو بغل کرد و گفت قول بده به من که تو خوانندهٔ خوبی میشی». پس از انقلاب اسلامی ایران در سال ۱۳۵۷، همهٔ کلاس‌های موسیقی در همهٔ مدارس برچیده شدند و دادور ناچار شد موسیقی را در خانه و نزد مادرش ادامه دهد. او می‌گوید «سعی می‌کردم در هر هفته یک آهنگ بیاموزم، فارسی یا انگلیسی». 

دادور از سال ۱۹۹۱ میلادی (۱۳۷۰ خورشیدی) به فرانسه رفت تا نزد پدرش زبان فرانسوی بیاموزد. او متأهل و دارای دو فرزند دختر به نام‌های درتا و دلینا است. در سال ۲۰۰۵ پس از برگزاری یک کنسرت در ونکوور کانادا، دچار سانحهٔ رانندگی شد که در مصاحبه‌ای آن را یکی از تلخ‌ترین خاطراتش شمرده است. دادور از سال ۲۰۰۱ میلادی ساکن پاریس است. نام او در فهرست «۱٬۰۰۰ نام درخشان خاورمیانه و دنیای عرب» و همچنین در کتاب «برجسته‌ترین، مهم‌ترین، و قدرتمندترین زنان خاورمیانه و دنیای عرب» آمده‌است. 

عکسهای دریا دادور

تحصیلات آکادمیک

تحصیلات آکادمیک او در فرانسه آغاز شد، که در سال ۱۹۹۱ برای دیدار پدرش به آنجا رفته بود. او در مصاحبه‌ای گفته است که نخست می‌خواسته در رشتهٔ پزشکی تحصیل کند، اما به پیشنهاد پدر خود از این تصمیم دست می‌کشد. در ۱۸ سالگی، یادگیری موسیقی اپرا را به کمک یک آموزگار پرتغالی به نام «ماریا سارتووا» در تولون آغاز کرد. سپس در شهر تولوز تحصیلات تخصصی خود را ادامه داد. دومین آموزگار او جاسمین مرتورل بود و از آنه فوندویل هم «آخرین معلم اصلی‌اش» برمی‌شمرد. به گفتهٔ خود دادور، در آغاز تحصیلاتش، به کارهای گوناگونی همچون فروش برای یک شرکت فرانسوی وسایل رنگی و هنری پرداخت. در پایان دوران تحصیل خود، آغاز به تدریس و تعلیم آواز کرد. این کارها باعث شد دادور سرمایهٔ خوبی برای آغاز کار حرفه‌ای خود گردآوری کند.

دادور تحصیلات خود در زمینهٔ موسیقی را در سال ۲۰۰۰ میلادی در شهر تولوز فرانسه به پایان رسانید. او دارای یک مدرک فوق لیسانس در رشتهٔ هنرهای تجسمی است که آن را در ۱۹۹۷ میلادی دریافت کرده‌است. به گفتهٔ خود او، تحصیل در این رشته به ایجاد خلاقیت در کارهای هنری‌اش کمک کرده‌است. دادور در کلاس‌های آموزشی حرفه‌ای استادان موسیقی از سرتاسر جهان همچون آنا ماریا باندی ، گابریل باکر ، چارلز برت ، روبر دومه ، جیل فلدمن  حضور داشته‌است. 

سبک هنری 

صدای دادور در محدودهٔ لیریکو لجرو قرار دارد. دریا دادور ترانه‌ها و سبک‌های ایرانی را با اپرا و شیوه‌های غربی آمیخته و سبک ویژهٔ خود را بوجود آورده‌است. نخستین آشنایی او با سبک اپرا هنگامی رخ داد که در سن ۱۴ سالگی به پاکستان رفته‌بود. سپس هنگامی که در مدرسه‌ای در شهر تولون فرانسه سرگرم یادگیری زبان فرانسه بود، به کمک دست‌اندرکاران مدرسه که در مراسم‌های آوازخوانی بین دانشجویان، صدای دادور را شنیده و آن را پسندیده بودند، به دادور پیشنهاد کردند که وارد کنسرواتوار شود. او در مصاحبه‌ای، سبک آواز خود را لیریکو لجرو برشمرده‌است. همچنین او در مصاحبه‌ای گفته است که ترجیح می‌دهد «یک خوانندهٔ اپرا» نامیده نشود و تنها به گفتن واژهٔ خواننده بسنده می‌کند، چرا که بر پایه گفتهٔ خودش، کارهای او آمیخته‌ای از سبک‌های گوناگون است.

او به آوازها و ترانه‌های محلی ایرانی و همچنین بازخوانی کردن آثار قدیمی هنرمندان زن ایرانی علاقه‌مند است. دادور کار آهنگ‌سازی و تنظیم ترانه‌هایش را خود بر دوش می‌گیرد و حتی در بازخوانی کارهای دیگر هنرمندان هم آنها را بازچینی کرده و با سبک هنری خود سازگار می‌کند. او در مصاحبه‌ای گفته است که تحت تأثیر موسیقی قمرالملوک وزیری، الهه، دلکش و شوشا قرار دارد.

دادور در رشتهٔ آواز باروک هم تحصیل کرده و مدتی را به کار در زمینهٔ آهنگ‌های به‌سبک قرون وسطایی گذرانده‌است. او که سبک موسیقی باروک را با موسیقی سنتی ایرانی آمیخته است، در این باره گفته‌است که «در ابتدا اساتید موسیقی باروک استقبال چندانی از این نوآوری نداشتند و در اوایل دهه ۹۰ میلادی، نظر مثبتی در مورد این ترکیب و ادغام وجود نداشت ولی پس از مدتی شرایط تغییر کرد و با توجه به افزایش مبادلات فرهنگی میان سبک‌ها و و روشهای مختلف، امروزه این پدیده جا افتاده و مقبولیت و محبوبیت خاص خودش را پیدا کرده‌است». 

دریا دادور به زبان‌های فارسی، فرانسوی (همچون ترانه‌هایی به همراه باتریس کراموا ) و انگلیسی صحبت می‌کند و آهنگ‌های محلی را با بسیاری از زبان‌ها و لهجه‌های مرسوم در ایران همچون کردی و گیلانی می‌خواند. دادور در مصاحبه‌ای در سال ۲۰۱۱ گفت که به ۱۲ زبان گوناگون آواز خوانده است است.  هنگامی که در مصاحبه‌ای از او پرسیده شد که چگونه توانایی آوازخواندن به این تعداد زبان و لهجه را دارد، دادور پاسخ داد که «چون هنگام تحصیلات‌مان در فن اپرا، مجبوریم که پنج زبان اصلی اپرا یعنی انگلیسی، فرانسه، آلمانی، ایتالیائی و لاتین را یاد بگیریم و به این زبان‌ها آواز بخوانیم، می‌آموزیم که چگونه این زبان‌ها را آنالیز کنیم. در واقع ما [به] این زبان‌ها حرف نمی‌زنیم بلکه یاد می‌گیریم که هر کلمه، جمله و معنای آن را تجزیه و تحلیل کنیم و این که اصلاً شعر چه هدفی برای خواندن دارد و چه پیامی را می‌خواهد برساند. بنابراین باید همه این‌ها را آنالیز کنیم.

این است که وقتی من این‌جوری این رشته را آموزش می‌بینم، یاد می‌گیرم که چگونه یک سری زبان‌های مختلف دنیا را تمرین کنم. بعد وقتی به من یک آهنگ عبری یا اسپانیولی می‌دادند و یا آذری یا کردی، می‌توانستم بدون داشته لهجه بخوانم و الان هم به همین منوال ادامه دارد». 

دادور از دو فیلم موزیکال اشک‌ها و لبخندها و بانوی زیبای من به عنوان فیلم‌هایی یاد می‌کند که تأثیر فراوانی بر او گذاشته‌اند. به گفتهٔ او، در سال ۱۲ سالگی می‌توانسته همهٔ ترانه‌های آن فیلم‌ها را به زبان انگلیسی و همچنین فارسی بخواند. 

دادور گرایش به خواندن آوازهای مدرن دارد، اما گفته است که از آوازها و موسیقی سنتی ایرانی هم الهام می‌گیرد. 

دادور در اشعار ترانه‌های خود، هم از شعرهای شعرای معاصر همچون فریدون مشیری، اخوان ثالث، ایرج میرزا و هم از شعرای کلاسیک همانند حافظ بهره می‌برد. دادور آهنگ‌سازی هم انجام می‌دهد و در یکی از مصاحبه‌های خود گفته است که دو آهنگ برای شعرهای حافظ و ایرج میرزا نوشته است. 

او در کارهای خود بیشتر از ساز پیانو بهره می‌گیرد و دلیل گزیدن این ساز را اینگونه برمی‌شمرد که «این ساز باعث خستگی مردم نمی‌شود و گاهی اوقات می‌تواند جایگزینی برای یک ارکستر کامل باشد، گاهی اوقات نقش فقط-ضربی داشته باشد و گاهی اوقات هم نقش هارمونیک یا ملودیک که هر ساز دیگری این ویژگی را ندارد». از دیگر سازهایی که او در کارهای خود بکار برده، ویولون، فلوت، چنگ، دهل و دودوک هستند.

بیوگرافی دریا دادور

فعالیت‌ها

به گفتهٔ خود دادور، نخستین کنسرت حرفه‌ای‌اش را در سال ۱۹۹۹ و در تئاتر سلطنتی کومپینی برگزار کرد که به عنوان یک تک‌خواننده در اپرایی به نام La legend de Joseph en Egypte de Méhul به اجرا پرداخت. در همان سال هم نخستین کنسرتش با آوازهای محلی ایرانی را در اوینیون فرانسه برگزار کرد. در سال ۱۹۹۹ از کنسرواتوار ملی تولوز فرانسه، موفق به دریافت مدال طلا در رشتهٔ آواز لیریک می‌شود و سپس در سال ۲۰۰۰ دیپلم حرفه‌ای خود را در رشتهٔ آواز باروک دریافت می‌نماید. 

دادور در فستیوال فرهنگی عمان در سال ۱۹۹۹ (همزمان با واپسین سال تحصیلی‌اش در کنسرواتور تولوز) و همچنین در فستیوال فرهنگی ارگ‌های تولوز در سال ۲۰۰۰ شرکت کرده است. در سال ۲۰۰۴ هم تک‌خوانی‌هایی به زبان فارسی در مرکز دانشگاه لینکولن نیویورک داشته است. 

در سال ۲۰۰۲ دریا دادور در اپرای رستم و سهراب که به رهبری لوریس چکنواریان از ارکستر سمفونیک ارمنستان در تهران برگزار شد، در نقش تهمینه به ایفای نقش پرداخت. او خودش این پیشامد را «باور نکردنی» شمرده و در این باره گفته است که «من تا لحظه‌ای که رفتم روی صحنه، نمی‌دانستم که واقعاً این اجازه را به من داده‌اند. نمی‌دانستم الکی است یا واقعاً دارد این اتفاق می‌افتد؟» و همچنین در ادامه گفته است که «برای من خیلی هیجان‌انگیز بود؛ چون دیگر آرزویی بالاتر از این نیست که شما جلوی هموطنان خودتان، در کشور خودتان آواز بخوانید». سپس در چارچوب جشنوارهٔ موسیقی ملل در تالار رودکی، باز هم به رهبری لوریس چکناواریان، به آوازخوانی پرداخت.

او در مصاحبه‌ای، خاطرهٔ اجرای کنسرت در ایران را «یکی از به یاد ماندنی‌ترین لحظات در دوران فعالیتش» شمرده است. دلیل گزینش دریا دادور برای این نقش اینگونه بیان شده که دادور، «صدایی دگرگون» دارد. با این همه، با اینکه بلیط‌هایی چند شب این مراسم به فروش رفته‌بود، در پاسخ به اعتراض‌های برخی از اعضای گروه شبه‌نظامی بسیج، مراسم تنها در شب نخست برگزار شد و پس از آن لغو شد.

دادور که به گفتهٔ خودش، با اجازهٔ رسمی از مرکز موسیقی ایران، به اجرای برنامه پرداخته‌بود، گفت که دلیل جلوگیری از آوازخوانی او، «جوان بودن» او بوده‌است: «شاید اگر من آن زمان ۷۰ سال سن داشتم، ایرادی به من وارد نمی‌کردند، اما به دلیل جوان بودن من برنامه لغو شد.» او همچنین با «سیاسی» خواندن علت جلوگیری از تک‌خوانی زنان در ایران، گفت که «اگر ساز من را در ایران نمی‌شکستند، من هرگز به سراغ موسیقی نمی‌رفتم و به احتمال زیاد به دلیل علاقه‌ام به پزشکی، پزشک می‌شدم… اما همین محدود‌سازی، عزم من را برای موفقیت بیشتر جزم کرد و باعث شد که وقتی به فرانسه و دنیای آزاد مهاجرت کنم، موسیقی را به صورت حرفه‌ای پیگیری کنم».

در سال ۲۰۰۵، کنسرت‌هایی در ونکوور، آلمان، فرانسه، لندن، و همچنین برنامه‌ای زنده در بخش فارسی بی‌بی‌سی اجرا کرد. در سال ۲۰۰۶ هم چندین کنسرت و رسیتال در سان حوزه، نیویورک و اسپانیا اجرا کرد.

او با برخی دیگر از هنرمندان همانند همای و همچنین گروه موسیقی «صدای صلح» هم برنامه اجرا کرده‌است. در سال ۲۰۱۴، دادور در مصاحبه‌ای گفت که در سال‌های اخیر، به علت مشغله‌های شخصی کمتر فعال بوده‌است. 

در مصاحبه‌ای در آوریل ۲۰۱۱، دادور گفت که مخاطبان او بیشتر جوانان هستند، علی‌رغم اینکه بیان می‌دارد که انتظار داشته قشر مسن‌تر، بیشتر از قشر جوان از آثار او استقبال کنند.

 آهنگ های دریا دادور

آلبوم‌شناسی 

دریا دادور تا کنون دو آلبوم منتشر کرده‌است. کارهای دیگری هم از او در وب‌گاه رسمی، کانال او در یوتیوب و دیگر سایت‌ها منتشر شده است. بازخوانی نخستین سرود ملی ایران توسط او، با پذیرش فراوانی روبرو شد و «ده‌ها هزاربار» در سایت یوتیوب بازدید شده است. از دیگر کارهای برجسته او، آهنگ «سطان قلب‌ها» و «کوچه» فریدون مشیری است. 

آلبوم نخست که زنده در کنسرتی در برلین در سال ۲۰۰۴ ضبط شده‌است، آمیخته‌ای از موسیقی سنتی ایرانی با پیانو و ویولون است. آلبوم دوم هم که سبک کنونی او را می‌سازد، آمیخته‌ای از موسیقی سنتی ایرانی با سبک‌های جاز و بلوز است. این آلبوم در سال ۲۰۰۸ در کنسرتی در تورنتو در جشنواره تیرگان ضبط شده‌است. 

منبع:fa.wikipedia.org