صنایع دستی استان ايلام / هگبه



زندگی عشایری, هگوه بافی

هگبه از موهای تابیده شده بزهای نر دو سال به بالا تهیه شده می‌بافند.

 

هگوه یا هگبه از ظروف جابجایی و بارگیری غلات و اسباب زندگی عشایری و روستایی است كه قدمت بافت و بهره‌گیری از آن در مناطق مختلف زاگرس و به ویژه استان ایلام به بیش از 5000 سال می‌رسد.

 

در كاوش‌های باستانی در مناطقی از كهره هلیلان، دهستان بولی و نیز كوه‌های شرزیول ایوان در گورها و دخمه‌های بسیار قدیمی قطعاتی از این دستباف مویین دوام‌دار و بسیار محكم یافته‌اند كه صحه‌ای بر ادعای ما هستند.

 

هگوه یا هگبه از موهای تابیده شده مویین كه از موی بزهای نر دو سال به بالا تهیه شده می‌بافند. موی بزهای نر به سبب ضخامت و خاصیت كش‌سان یا الاستیك هنگام بافت بسیار شكیل و محكم است زیرا این ظرف بر گرده‌ی چهارپایان و به ویژه اسب و قاطر انداخته شده و ظرفیت آن برای هر گونه بار متفاوت است.

 

مثلاً اگر بخواهند گندم با آن جابجا كنند، در هر لنگه یا تای آن 30 كیلو معادل 10 من ریخته شده و در مجموع 60 كیلو ظرفیت دارد. اما اگر وسایل ظریف و قابل استفاده زندگی عشایری را هنگام كوچ در آن جای دهند، شرایط متفاوت است. هر تابستان پس از چیدن موی بزهای گله، زنان باتجربه موی بزهای نر را جدا كرده و پس از شانه زدن و جدا كردن كرك از مو، با دوكی مخصوص به نام سیوزیرگ یا دوك زیرگ می‌بافند و چون موی بزهای نر بسیار زبر و خشن است، برای هر دوك نخ‌ریسی، زنان ایل دست خود را با موم و روغن چرب می‌كنند. پس از بافت مو، نخ‌ها را به هم تابیده و نخ‌های سفید و رنگی را جدا از نخ‌های سیاه به صورت كلاف درمی‌آورند. آنگاه در زمینی مسطح همانند كار جاجیم‌بافی، تارهای هگوه را به دار مخصوص خود می‌تنند.

 

آنگاه زنان خبره با طرح و نقش‌های ذهنی یك تخته بافته شده به طول 3 الی 4 متر درهم می‌تنند و پس از پایان كار از دو طرف لبه‌ها را روی هم تا كرده و با مویی چهار لایه و بسیار محكم جوال‌دوزی می‌كنند تا دو لنگه هگوه یا هگبه مشخص شوند. كار قفل‌گذاری و مهار درهای هر لنگه را مردان ایل با رسن‌های بسیار زیبا و بافته شده انجام می‌دهند. از این وسیله سالیان متمادی استفاده می‌شود به گونه‌ای كه روزهای بارانی، رطوبت در آن نفوذ نكرده و محتویات آن سالم جابجا می‌شود. اگر هگوه درست نگهداری شود و جلوی نور مستقیم آفتاب به مدت فراوان نماند، حداقل 20 سال قابل استفاده است. گاه در میان خانوارهای عشایر، هگوه‌هایی پیدا می‌شود كه حداقل سه نسل خانواده از آن استفاده می‌كنند.
منبع:negahmedia.ir

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------