مرض قند در كودكان

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

مرض قند نوع 1 معمولاً در سنين بين 11 تا 13 سالگي شايع است. اين بيماري در كودكان كوچكتر از 5 سال بندرت ديده شده،با اين حال حتي ممكن است در نوزادان چند روزه نيز بيماري قند مشاهده شود.

شما نمي توانيد از دويدن، بازي كردن و سوزاندن انرژي در كودكان جلوگيري كنيد كه اين موضوع مي تواند در تعادل برقرار كردن بين ميزان غذا خوردن و مقدار انسولين تزريقي، كار را مشكل نمايد. معمولاً دو يا سه تزريق انسولين با اثر كوتاه و متوسط انجام مي گردد.

در چنين مواردي شما فقط بايد نگران وقوع واكنشهاي هيپوگليسمي (كاهش قند خون) در كودكتان باشيد و هميشه بايد آنها را زير نظر داشته باشيد همچنان كه كودك بزرگتر مي شود و شما نيز به اين وضعيت عادت مي كنيد، احتمالاً برايتان راحت تر خواهد بود كه اجازه دهيد كودكتان استقلال بيشتري داشته باشد.

كودكان مي توانند در هر سني تزريق انسولين به خودشان را بياموزند. با اين حال شما بايد مقدار انسوليني كه آنها تزريق مي كنند را كنترل نماييد. قلمهاي انژكتور كمك زيادي به حل اين مشكل كرده اند، زيرا استفاده از آنها آسان و راحت بوده و مقدار مناسب انسولين را تزريق مي نمايند.

آزمايش قند خون در خانه

عادت كردن به انجام آزمايش خون براي كودكان مي تواند بسيار مشكل باشد، زيرا انگشت كودكان كه بايد از آن خون گرفته شود خيلي كوچك است، بنابراين اغلب به جاي آن از آزمايش ادرار استفاده مي شود. وقتي كودك شما كمي بزرگتر شد، بايد او را تشويق نماييد به طور مرتب اقدام به آزمايش قند خون نمايد. با اين حال اگر او اين كار را مشكل و سخت تلقي كرد و از انجام آن سرپيچي نمود از آن متعجب نشويد، زيرا نافرماني از حرفهاي والدين، يكي از قسمتهاي طبيعي در رشد نوجوانان مي باشد. اين وضعيت دشواري است كه معمولاً والدين با آن روبه رو مي شوند. به خاطر داشته باشيد اهميت زيادي دارد كه كودكتان انسولين را به طور مرتب تزريق نمايد تا اينكه آزمايشهاي متعدد قند خون را انجام دهد.

هيپوگليسمي

قند خون كودكان مي تواند به سرعت سقوط كند، بخصوص اگر آنها كودكاني فعال و پرجنب و جوش باشند، بنابراين ممكن است مشاهده علايم هشدار دهنده «هيپوگليسمي» در آنها مشكل باشد. در كودكان كوچك، اين علايم هشدار دهنده ممكن است اصلاً ديده نشوند. وقتي قند خون آنقدر كاهش مي يابد كه كودك دچار خواب آلودگي و يا حتي بيهوشي مي گردد، بهترين درمان عبارت است از تزريق گلوكاگون. والدين كودك دچار ديابت، بهتر است هميشه يك آمپول «گلوكاگون» همراه داشته باشند تا در صورت نياز، از آن استفاده كنند.

وقتي از اين درمان استفاده كرديد، كودكتان به خوردن كربوهيدراتها به صورت خوراكي (مواد قندي) يا يك نوشيدني شيرين نياز خواهد داشت. از آنجا كه اين مشكل به احتمال زياد در هنگام جنب و جوش و بازي كردن كودكان رخ مي دهد، بهتر است به مربي يا معلم كودكتان، اطلاعات لازم را در مورد بيماري او بدهيد تا در صورت وقوع يك واكنش «هيپوگليسمي»، آنها بدانند چگونه بايد به او كمك نمايند.

مشكلات غذا خوردن

مقدار غذايي كه كودك مي خورد مي تواند در هر روز متفاوت باشد و ممكن است يك روز دو برابر روز قبل غذا بخورد. اگر شما مراقب كودكتان باشيد خواهيد فهميد كه بعضي روزها چقدر مشكل است كه او را وادار به غذا خوردن كنيد و بعضي روزها به چه سختي مي توانيد او را از غذا خوردن بيش از حد منع كنيد.

اين وضعيت وقتي كه كودك شما دچار مرض قند هم باشد مشكل تر مي گردد. به عنوان يك قاعده و قانون، شما بايد هرگاه كه كودكتان احساس گرسنگي كرد به او غذا بدهيد، حتي اگر بيشتر از مقدار رژيم غذايي او باشد. همچنان كه كودكان بزرگتر مي شوند، به مقادير بيشتري انسولين نياز خواهند داشت. وجود قند اضافي در آزمايش خون يا ادرار آنان، نشان دهنده نياز بيشتر آنها به انسولين مي باشد و نه اينكه از مقدار غذاي آنها كم نماييم.

از طرف ديگر، كم بودن ميزان قند خون مي تواند به اين معني باشد كه اين كودك به مقادير كمتري انسولين نياز دارد يا اينكه بايد غذاي بيشتري دريافت كند كه تصميم گيري در اين مورد بر عهده پزشك است.
بسياري از كودكان اين قوانين را ناديده گرفته و به طور پنهاني چيزهاي شيرين يا شكلات مصرف مي كنند. با اين حال شما نبايد براي جبران آن، از غذاهاي معمولي كودكتان چيزي را حذف نماييد. اگر كودكتان به اندازه كافي بزرگ است كه بتواند به خوبي همه چيز را بفهمد، به او توضيح دهيد كه چرا تقلب كردن و به طور پنهاني چيزهاي شيرين خوردن باعث بالا رفتن قند خون و در نتيجه بروز عوارض بيشتر مي گردد.

واكنشهاي خانواده

وقتي يك كودك دچار مرض قند، داراي برادر و خواهر باشد، ممكن است آنها به خاطر توجه بيش از حدي كه والدين به اين كودك نشان مي دهند حسادت ورزند.

همچنين، كودك دچار مرض قند نيز از اينكه مي بيند ساير برادرها يا خواهرهاي او سالم هستند و به تزريق انسولين يا رژيم غذايي خاص نيازي ندارند ناراحت مي شود. صحبت كردن در مورد اين مسايل، مي تواند به رفع اين سوء تفاهم ها كمك نموده و ممكن است باعث تشويق ساير كودكانتان در مراقبت از كودك بيمار شود تا در صورت مشاهده علايم «هيپوگليسمي» (كاهش قند خون) بتوانند به شما كمك نمايند.

يكي از موارد اختلاف نظر در بين افراد خانواده، نحوه غذا خوردن و رژيم غذايي آنهاست.

كودكان سالم شما اعتراض خواهند كرد كه چرا آنها نيز بايد غذاهايي كه داراي شيريني كمي است مصرف نمايند.

البته، حقيقت اين است كه نوع رژيم غذايي كه براي افراد ديابتي توصيه مي شود، براي ساير افراد سالم نيز مناسب است. براي كودكي كه دچار ديابت مي باشد، مشاهده ساير كودكاني كه در جلوي او از شيريني و شكلات استفاده مي كنند خوشايند نيست، بنابراين تا آنجا كه مي توانيد از اين كار جلوگيري نماييد.