علائم سرخجه چیست؟

مجموعه: بیماری های شایع کودکان

شکل ظاهری سرخجه

سرخجه چیست؟

بیماری سرخک یا سرخجه یک بیماری تنفسی خفیف است که در بین کودکان دبستانی شایع تر است و با واکسیناسیون کنترل می شود. سرخچه یا سرخک 3 روزه، یک عفونت ویروسی مسری است که به دلیل خارش پوست متمایز آن شناخته می شود. سرخچه مثل سرخک نیست، هر چند که هر دو بیماری چندان شباهت باهم دارند، از جمله جوش قرمز با این حال، سرخجه ویروس متفاوتی نسبت به سرخک دارد و مانند سرخک مسری نیست.

واکسن سرخک - سرخجه (MMR) معمولاً قبل از رسیدن به سن مدرسه دو بار به کودکان زده می شود و در جلوگیری از سرخجه بسیار موثر است.

اگر سرخجه بیماری خفیفی است پس چرا خطرناک است؟

سرخجه بیماری خطرناکی برای کودکان و نوجوانان نیست.

ولی برای جنین قبل از تولد، به خصوص در سه ماه اول بارداری، بسیار خطرناک و آسیب زننده است. در حقیقت واکسن سرخجه اولین بار برای پیشگیری از ابتلا به سرخجه در دوران بارداری برای زنانی که در سنین باروری قرار داشتند ساخته شد. ابتلا به سرخجه در یک خانم باردار، بخصوص در سه ماهه اول بارداری، تا ۸۵% منجر به بروز سندرم سرخجه مادرزادی یا congenital rubella syndrome (CRS) می شود.

همچنین می تواند سبب سقط جنین، تولد زودرس و نقایص شدید مادرزادی در جنین مانند کری، کوری و نقایص دیگر در قلب و مغز شود. زنان بارداری که در بچگی واکسن سرخجه را دریافت کرده اند، نسبت به این بیماری ایمن هستند در حالی که آنها که به این بیماری در دوران بچگی مبتلا شده اند ممکن است نسبت به آن ایمن نشده باشند.

بنابراین به خانم هایی که قصد بارداری دارند توصیه می شود که یک تست از نظر میزان آنتی بادی و مقاومت بدنشان نسبت به بیماری سرخجه انجام دهند و اگر مشخص شد که نسبت به بیماری ایمن نیستند حداقل ۳ ماه قبل از بارداری اقدام به واکسیانسیون نمایند. پیش از ساخته شدن واکسن بر علیه سرخجه و عمومی شدن استفاده از آن، اختلالات مادرزادی به علت سرخجه بسیار بیشتر از امروز دیده می شد.

علائم سرخجه در کودکان

علل سرخجه:

علت سرخجه یک ویروس است که از فردی به فرد دیگر منتقل می شود. می تواند زمانی پخش شود که یک فرد مبتلا عطسه یا سرفه کند، یا تماس مستقیم با ترشحات تنفسی آلوده، مانند خلط پیدا کند.

همچنین می تواند از زنان باردار به کودکان متولد نشده خود از طریق جریان خون منتقل شود.

یک فرد مبتلا به سرخجه یک تا دو هفته قبل از شروع حمله تا حدود یک یا دو هفته پس از ناپدید شدن جوش ها ناقل و مسری است این بیماری هنوز در بسیاری از نقاط جهان رایج است.

روش های سرایت بیماری سرخجه: سرخجه از طریق تماس با ترشحات بینی و گلوی افراد آلوده منتقل می‌شود. این بیماری به‌طور مستقیم از طریق قطره‌های آب دهان ضمن تماس مستقیم بیماران منتقل می‌شود.

دوره نهفتگی: دوره نهفتگي اين بيماري 14 تا 21 روز است.

دوره سرایت: این دوره از یک هفته قبل از بروز ضایعات پوستی شروع می‌شود و تا حداقل چهار روز پس از آن ادامه می‌یابد. سرخجه یک بیماری به شدت مسری است. نوزادانی که مبتلا به سرخجه مادرزادی هستند ممکن است تا ماه‌ها بعد از تولد، ویروس را دفع کنند.

سرخجه در كودكان

علائم سرخک در کودکان زیر دو سال

سرخک یک مرحله نهفته دارد و بعد از آن علائمش را به شدت نشان می دهد. علائم اولیه بیماری، حدود ده روز تا دو هفته بعد از ورود ویروس به بدن شروع می شوند. این علایم سرخچه معمولا تب، آبریزش بینی، قرمزی چشم ها و وجود لکه های ریز سفید در داخل دهان هستند. چند روز بعد از این ها، روی پوست آرام آرام از لکه های قرمز پر می شود.

این لکه ها ابتدا روی صورت و گردن کودک به وجود می آید و کم کم کل بدن را می پوشانند. مرحله دوم تب و گلودرد و علائم خفیف شبیه به سرماخوردگی است و مرحله سوم برون ریزی شدید پوستی، در مرحله چهارم یعنی انتقال، کودک دیگر نشانه بالینی ندارد اما هنوز می تواند بیماری را منتقل کند. سرخک یک مرحله نهفته دارد و بعد از آن علائمش را به شدت نشان می دهد.

علائم اولیه بیماری، حدود ده روز تا دو هفته بعد از ورود ویروس به بدن شروع می شوند. این علائم معمولا تب، آبریزش بینی، قرمزی چشم ها و وجود لکه های ریز سفید در داخل دهان هستند. چند روز بعد از این ها، روی پوست آرام آرام از لکه های قرمز پر می‌شود. این لکه‎ها ابتدا روی صورت و گردن کودک به وجود می‎آید و کم کم کل بدن را می پوشانند. مرحله دوم تب و گلودرد و علائم خفیف شبیه به سرماخوردگی است و مرحله سوم برون‌ریزی شدید پوستی، در مرحله چهارم یعنی انتقال، کودک دیگر نشانه بالینی ندارد اما هنوز می‌تواند بیماری را منتقل کند.

اول دانه هایی در روی پوست ظاهر می شود که با تب خفیف یک روزه همراه است اگر نوجوان باشید ابتدا سردرد، تب های ملایم، بزرگ و حساس شدن غدد لنفاوی پشت گوش و سر را تجربه می کنید که 3 تا 4 روزطول می کشد دانه زدن پوست شما با پیدایش نقاط قرمز رنگ روی صورت آغاز می شود. این دانه ها به سرعت به تنه و قسمت های دیگر بدن گسترش می یابند. این دانه های خارش دار طی مدت یک روز در سراسر بدن پخش می شوند.

اما عمر آن ها بسیار کوتاه است و روز دوم از صورت محو شده و تا روز سوم در سراسر بدن به کلی از بین می روند. ممکن است غدد لنفاوی پشت گوش و سر تا هفته ها متورم باقی مانند، بدون این که حساسیت و دردی داشته باشند. اگر سن تان بیشتر هم باشد، گاهی پس از محو شدن دانه ها در صورت ،درد مفاصل به ویژه در آرنج را احساس می کنید.

علائم سرخجه

- تب خفیف 102 فارنهایت (38.9 C) یا کم تر

- سردرد

- آبریزش یا گرفتگی بینی

- چشم های سرخ و متورم

- غدد لنفاوی حساس و بزرگ شده در پایه جمجمه، پشت گردن و پشت گوش ها.

- خارش از پوست صورت شروع می شود و به سرعت به بدن و سپس دست و پاها پخش می شود.

- درد مفاصل به خصوص در زنان جوان

علائم سرخجه در کودکان

درمان سرخجه :

هیچ درمانی مسیر عفونت سرخجه را کاهش نخواهد داد و نشانه ها اغلب ملایم و خفیف هستند که درمان معمولاً ضروری نیست.

اگر مبتلا به سرخجه هستید و هم باردارید، در مورد خطرات کودک خود با پزشک صحبت کنید.

اگر می خواهید به دوران بارداری خود ادامه دهید، ممکن است آنتی بادی به نام هایپریمون گلوبولین داده شود که می تواند با عفونت همراه شود.

این می تواند علائم شما را کاهش دهد، اما امکان رشد کودک مبتلا به سرخجه را از بین می برد.

حمایت از نوزادی که مبتلا به سندرم سرخچه مادرزادی است، بستگی به میزان مشکلات نوزاد دارد.

مراجعه به پزشک برای سرخجه کودکان

از آنجا که سرخجه یک بیماری نادر است، پزشک شما وظیفه دارد که هر موردی از بیماری را به ادارۀ بهداشت عمومی شهر یا منطقه گزارش کند. به علاوه،‌ سرخجه به سادگی ممکن است با بیماریهای دیگری مثل سرخک و مخملک اشتباه گرفته شود،‌ بنابراین لازم است پزشک کودکتان را معاینه کند و از او نمونه خون بگیرد تا تشخیص سرخجه را تأیید کند.

همچنین در موارد زیر مراجعه به پزشک کودک بسیار ضروری است:

اگر کودک غیر از تب و حساسیت پوستی علائم دیگری نیز دارد.

اگر کودکتان دو ماهه یا کوچکتر است و تب او به بالای ۳۸ درجۀ سانتیگراد رسیده است.

اگر کودکتان دو ماهه یا بزرگتر است و تبش به ۳۸/۳ رسیده است.

اگر کودک شش ماهه یا بزرگتر است و تبش به ۳۹/۴ رسیده است.

شکل ظاهری سرخجه

برای درمان سرخجه چه باید بکنم؟

اگر کودک شما مبتلا به سرخجه شده است، کاری لازم نیست انجام دهید زیرا این یک بیماری خفیف است. به این دلیل که عامل بیماری ویروس است نه باکتری، آنتی بیوتیک نیز موثر نخواهد بود. ممکن است برای پائین آوردن تب او لازم باشد که از استامینوفن یا ایبوپروفن استفاده کنید.

اما هرگز از آسپیرین استفاده نکنید، زیرا ممکن است سبب بروز سندرم Reye شود که بیماری نادر اما بسیار خطرناک و کشنده است.

چطور می توانم از بیماری سرخجه کودکم پیشگیری کنم؟

با انجام واکسیناسیون MMR که طبق برنامه واکسیناسیون کشوری، معمولا دوز اول آن در سن ۱۲ تا ۱۵ ماهگی تزریق شده و یادآور آن در سنین ۴ تا ۶ سالگی انجام می شود.

اگر هر گونه شکی در مورد واکسیناسیون کامل فرزندتان دارید حتما برنامه واکسیناسیون فرزندتان را با کارشناس مرکز بهداشتی و درمانی یا پزشک وی کنترل کنید.

گردآوری: بخش کودکان بیتوته