یائسگی زودرس چیست و چه علائم و عللی دارد؟

مجموعه: بهداشت بانوان

چگونه با یائسگی زودرس مقابله کنیم؟

راه های پیشگیری و درمان یائسگی زودرس:

یائسگی زودرس چیست؟

یائسگی یا توقف قاعدگی، مرحله ای است که هنگام آن تولید هورمون های تخمدان از بین می روند و قاعدگی نامنظم و سپس قطع قاعدگی رخ می دهد. این فرآیند طبیعی در زنانی که به سنین پیری می رسند، رخ می دهد، اما در برخی زنان، پیش از سنین معمول یائسگی رخ می دهد؛ این حالت به عنوان یائسگی زودرس شناخته می شود.

علل یائسگی زودرس

هنوز دقیق نمی دانیم که دقیقاً چه عواملی باعث یائسگی زودرس می شوند، اما برخی از عوامل زیر می توانند در این باره نقش داشته باشند:

عوامل ژنتیکی

بیشترین عاملی که ممکن است باعث یائسگی زودرس شود، ژنتیک است. در مطالعاتی که در این زمینه انجام شده است، نشان داده شده است که چندین ژن می توانند باعث یائسگی زودرس شوند. همچنین، اگر مادر یا خواهران شما یائسه خود را در سنین زودرسی شروع کرده باشند، احتمال بالایی دارد که شما نیز همین مشکل را داشته باشید.

عوامل محیطی

عوامل محیطی مختلفی می توانند باعث یائسگی زودرس شوند، از جمله استفاده از مواد مخدر، سیگار کشیدن، استفاده از الکل و مواد غذایی ناسالم. همچنین، بعضی از بیماری ها مانند بیماری های قلبی، دیابت و بیماری های تنفسی می توانند باعث یائسگی زودرس شوند.

سایر عوامل

دیگر عواملی که ممکن است باعث یائسگی زودرس شوند، شامل عوامل روانی مانند استرس و اضطراب، عوامل مربوطبه ورزش و فعالیت بدنی بیش از حد، و عوامل مربوط به تغذیه نامناسب می شوند.

عوامل ژنتیک یکی از علت های یائسگی زودرس است 

علل های دیگر یائسگی زودرس :

تخمدان ها از کار می افتند.

یائسگی زودهنگام می تواند به طور طبیعی اتفاق بیفتد اگر تخمدان های یک زن تولید سطوح طبیعی برخی از هورمون ها، به ویژه هورمون استروژن را متوقف کنند.

گاهی اوقات نارسایی زودرس تخمدان یا نارسایی اولیه تخمدان نامیده می شود.

علت نارسایی زودرس تخمدان اغلب ناشناخته است، اما در برخی از زنان ممکن است به دلایل زیر ایجاد شود:

ناهنجاری های کروموزومی - مانند زنان مبتلا به سندرم ترنر.

یک بیماری خود ایمنی - جایی که سیستم ایمنی شروع به حمله به بافت های بدن می کند.

برخی عفونت ها مانند سل ، مالاریا و اوریون - اما این بسیار نادر است.

نارسایی زودرس تخمدان گاهی اوقات می تواند در خانواده ها ایجاد شود. اگر یکی از بستگان شما در سنین بسیار پایین (20 سالگی یا اوایل 30 سالگی) یائسگی را پشت سر بگذارد، ممکن است چنین باشد.

درمان های سرطان - رادیوتراپی و شیمی درمانی می توانند باعث نارسایی زودرس تخمدان شوند. این ممکن است دائمی یا موقت باشد.

خطر یائسگی زودرس شما به موارد زیر بستگی دارد:

سن شما - دخترانی که هنوز به بلوغ نرسیده اند می توانند درمان قوی تری را نسبت به زنان مسن تحمل کنند.

نوع درمانی که به شما داده می شود - انواع مختلف شیمی درمانی ممکن است بر روی تخمدان ها تأثیر متفاوتی بگذارد.

هر پرتودرمانی روی بدن شما متمرکز است - اگر درمان رادیوتراپی در اطراف مغز یا لگن خود داشته باشید، خطر یائسگی زودرس شما بیشتر است.

جراحی برای برداشتن تخمدان ها - برداشتن هر دو تخمدان با جراحی یائسگی زودرس یا زودرس را به همراه خواهد داشت.

به عنوان مثال، ممکن است در طول هیسترکتومی (عملیاتی برای برداشتن رحم) نیاز به برداشتن تخمدان ها باشد.

علائم یائسگی زودرس

علائم یائسگی زودرس ممکن است به شدت متفاوت باشند. علامت اصلی یائسگی زودرس این است که قاعدگی ها به ندرت یا قطع کامل بدون هیچ دلیل دیگری (مانند بارداری) می باشد.

برخی از زنان ممکن است سایر علائم معمول یائسگی را نیز داشته باشند، از جمله:

– گرگرفتگی

– عرق شبانه

– سردرد

– خشکی واژن و ناراحتی در حین رابطه جنسی

– مشکل در خوابیدن

– خلق و خوی پایین یا اضطراب

– کاهش میل جنسی (لبیدو)

– مشکلات حافظه و تمرکز

زنانی که یائسگی زودرس را پشت سر می گذارند نیز به دلیل کاهش سطح هورمون استروژن در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان و بیماری های قلبی عروقی هستند.

تشخیص یائسگی زودرس

پزشک عمومی باید بتواند تشخیص یائسگی زودهنگام را بر اساس علائم، سابقه خانوادگی و آزمایش خون برای بررسی سطوح هورمونی شما انجام دهد. تشخیص یائسگی زودرس با توجه به علائم بالینی و تاریخچه پزشکی افراد انجام می شود. برخی از آزمایش های خون نیز ممکن است برای اندازه گیری سطح هورمون های مختلف در بدن افراد استفاده شوند. اگر شما مشکلی با پریود دارید و یا به هر دلیل دیگری مشکوک به یائسگی زودرس هستید، بهتر است به پزشک متخصص مراجعه کنید.

گر گرفتگی و عرق کردن یکی از علائم یائسگی زودرس است

روش های درمان یائسگی زودرس

درمان یائسگی زودرس بستگی به شدت و علت آن دارد. در برخی موارد، پزشکان ممکن است به شما هورمون های مصنوعی تجویز کنند تا به تولید هورمون های تخمدان کمک کنند. در موارد دیگر، راه های طبیعی مانند تغذیه سالم، ورزش منظم و کاهش استرس می تواند بهبودی را در علائم یائسگی زودرس به همراه داشته باشد.

درمان اصلی برای یائسگی زودرس یا قرص های ضد بارداری ترکیبی یا HRT برای جبران هورمون های از دست رفته است.

پزشک احتمالاً به شما توصیه می کند حداقل تا سن یائسگی طبیعی (حدود 51 سالگی) از این درمان استفاده کنید تا از پوکی استخوان و سایر شرایطی که ممکن است بعد از یائسگی ایجاد شود محافظت کنید.

درمان با هورمون های مصنوعی

در برخی موارد، پزشکان ممکن است به شما هورمون هایی مانند اِستروژِن و پروژسترون تجویز کنند تا به تولید هورمون های تخمدان کمک کنند. درمان با هورمون های مصنوعی می تواند به کاهش علائم یائسگی زودرس کمک کند، اما ممکن است باعث عوارض جانبی مانند سردرد، تهوع و اضافه وزن شود.

اگر انواع خاصی از سرطان، مانند انواع خاصی از سرطان سینه، داشته اید، ممکن است نتوانید درمان هورمونی انجام دهید.

تغذیه سالم

مصرف غذاهای سالم و متنوع می تواند به بهبودی علائم یائسگی زودرس کمک کند. مصرف مواد غذایی غنی از ویتامین D مانند ماهی، تخم مرغ و شیر و محصولات لبنی، می تواند به تقویت استخوان ها کمک کند. همچنین، مصرف مواد غذایی غنی از فیبر مانند سبزیجات، میوه ها و مواد غذایی با مقدار کم چربی می تواند به بهبودی علائم یائسگی زودرس کمک کند.

ورزش منظم

ورزش منظم و فعالیت بدنی می تواند به بهبودی علائم یائسگی زودرس کمک کند. ورزش هایی مانند پیاده روی، دویدن، شنا و کوهنوردی می توانند به تقویت استخوان ها و بهبودی سلامتی قلب و عروق کمک کنند.

کاهش استرس

استرس ممکن است به یائسگی زودرس منجر شود، بنابراین کاهش استرس می تواند به بهبودی علائم کمک کند. تمرین های روان شناختی مانند مدیتیشن و یوگا، می تواند به کاهش استرس و اضطراب کمک کند.

برای درمان یائسگی زودرس به پزشک مراجعه کنید

سوالات متداول درباره یائسگی زودرس

1- یائسگی زودرس به چه معناست؟

یائسگی زودرس به حالتی گفته می شود که تولید هورمون های تخمدان در زنان قبل از سنین ۴۰-۴۵ سالگی کاهش می یابد. این حالت می تواند با توجه به شدت آن، موجب قطع قاعدگی و سایر علائمی مانند داغونی خواب، افزایش وزن و کاهش روحیه شود.

2- چه عواملی باعث یائسگی زودرس می شوند؟

عوامل مختلفی ممکن است باعث یائسگی زودرس شوند، از جمله عوامل ژنتیکی، استرس، بیماری های مزمن، اشعه ی گاما و کمبود مواد مغذی. همچنین، سابقه استفاده از داروهای شیمیایی مانند شیمی درمانی برای سرطان و رادیوتراپی نیز ممکن است باعث یائسگی زودرس شوند.

3- چه علائمی با یائسگی زودرس همراه است؟

علائم یائسگی زودرس شامل قطع قاعدگی، داغونی خواب، افزایش وزن، کاهش روحیه، افت انرژی، خشکی و لاغری و سردرد می شوند.

4- درمان یائسگی زودرس چگونه است؟

درمان یائسگی زودرس بستگی به شدت و علت آن دارد. در برخی موارد، پزشکان ممکن است به شما هورمون های مصنوعی تجویز کنند تا به تولید هورمون های تخمدان کمک کنند. در موارد دیگر، راه های طبیعی مانند تغذیه سالم، ورزش منظم و کاهش استرس می تواند بهبودی را در علائم یائسگی زودرس به همراه داشته باشد.

5- چگونه می توان از یائسگی زودرس پیشگیری کرد؟

برخی از روش هایی که می توان برای پیشگیری از یائسگی زودرس انجام داد، شامل موارد زیر استرس قرار دادن، مصرف یک تغذیه سالم، ورزش منظم، مصرف مکمل های مغذی، کاهش مصرف الکل و دخانیات و نیز ازدواج در سنین مناسب است. همچنین، با پرهیز از داروهای شیمیایی و رادیوتراپی، می توان از آسیب به تخمدان ها جلوگیری کرد و از یائسگی زودرس پیشگیری کرد.

6- آیا بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس امکان پذیر است؟

بله، در برخی موارد بازگشت پریود بعد از یائسگی زودرس امکان پذیر است، اما این امر بستگی به شدت و علت یائسگی زودرس دارد. در برخی موارد، با تجویز هورمون های مصنوعی، می توان به تولید هورمون های تخمدان کمک کرد و بازگشت پریود را فراهم کرد، اما در موارد دیگر، این امر امکان پذیر نیست. در هر صورت، برای بهبود علائم و جلوگیری از بروز مشکلات بهداشتی، بهتر است با پزشک متخصص مشورت کنید.

7- کاربرد رازیانه و یائسگی چیست؟

رازیانه یک گیاه دارویی است که در طب سنتی برای درمان بسیاری از بیماری ها مورد استفاده قرار می گیرد، اما تحقیقات نشان می دهد که مصرف رازیانه ممکن است بهبودی علائم یائسگی شامل داغونی خواب، تعریق شبانه، افت انرژی و افزایش وزن را به همراه داشته باشد. همچنین، تحقیقاتی نشان داده اند که مصرف رازیانه ممکن است به کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی، پوکی استخوان و سرطان کمک کند.

اما مصرف هر گونه مکمل غذایی یا دارویی باید با مشورت پزشک متخصص صورت گیرد و در هر صورت، رعایت تغذیه سالم و فعالیت بدنی منظم به عنوان روش های طبیعی برای بهبود علائم یائسگی بسیار مهم هستند.

سخن پایانی

یائسگی زودرس ممکن است به دلیل عوامل ژنتیکی، محیطی و سایر عوامل رخ دهد. علائم این حالت ممکن است شامل قطع قاعدگی، داغونی خواب، افزایش وزن، کاهش روحیه، افت انرژی، خشکی و لاغری و سردرد باشد. درمان یائسگی زودرس بستگی به شدت و علت آن دارد. در برخی موارد، پزشکان ممکن است به شما هورمون های مصنوعی تجویز کنند تا به تولید هورمون های تخمدان کمک کنند.

در موارد دیگر، راه های طبیعی مانند تغذیه سالم، ورزش منظم و کاهش استرس می تواند بهبودی را در علائم یائسگی زودرس به همراه داشته باشد. به هر حال، اگر شما مشکلی با پریود دارید و یا به هر دلیل دیگری در مورد سلامتی خود نگران هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. او می تواند شما را راهنمایی کند که برای درمان و پیشگیری از یائسگی زودرس چه کارهایی باید انجام دهید. همچنین، پزشک شما ممکن است تست هایی از جمله آزمایش خون و سونوگرافی را برای شما تجویز کند تا مشکلات سلامتی دیگری را که ممکن است با یائسگی زودرس همراه باشد، بررسی کند.

همچنین، بهتر است در طول دوران یائسگی زودرس، به خودتان و بدنتان بیشتر اهمیت بدهید و به آرامش و استراحت کافی برای بدن خودتان بپردازید. سعی کنید تا برای شادابی و سلامتی خود، به مواد غذایی سالم و متنوع ورزش منظم و استراحت کافی نیز توجه کنید.

گردآوری: بخش سلامت بیتوته