آنچه باید در مورد شقاق مقعد بدانید
- مجموعه: بهداشت بانوان
عمل جراحی روش درمانی دیگری برای شقاق مقعد مزمن است
شقاق مقعدی (فیشر) به معنای بروز یک زخم باز یا پارگی در پوست اطراف مقعد است. این مشکل باعث درد شدید همراه با سوزش در هنگام حرکات روده می‌شود. شقاق مقعدی، فیشر مقعدی نیز نامیده می‌شود. علل ایجاد این زخم متفاوت است ولیکن در اکثر بیماران با تغییر اجابت مزاج از قبیل یبوست و یا اسهال شدید همراه است. از نظر فیزیولوژیک مشکلات کاهش خون رسانی در قسمت پشتی مقعد را مطرح کرده اند و بعضی از محققان افزایش فشار داخل کانال آنال (مقعدی) را از علل فیزیولوژیک آن می دانند.
شایع ترین محل این زخم در قسمت خلفی است و از نظر بروز فیشر در بین زنان و مردان هر دو به یک اندازه شایع است به خصوص در افراد بالغ جوان شایع تر مشاهده می شود ولیکن این بیماری از نوزادان تا افراد مسن را گرفتار می کند.شقاق در قسمت خلفی شایع تر از بخش قدامی می باشد زیرا خونرسانی این بخش ضعیف تر است.
تشخیص شقاق
با دیدن زخم در مقعد شقاق تشخیص داده می شود. برای رد علل دیگرخون ریزی می توان معاینه داخلی انجام داد. اگر بیمار درد شدید مقعد دارد معاینه داخلی مقعد باید تا بهبودی به تعویق بیفتد. اگر شخص شقاق های متعدد دارد یا در محل غیر معمول مثلا چپ یا راست زخم دارد باید احتمال بیماری های دیگر بررسی شود از قبیل بیماری های التهابی روده ـ سیفلیس ـ نقض سیستم ایمنی ـ سل ـ ایدز ـ کانسر مقعد
چه چیزی باعث بروز شقاق مقعدی می‌شود؟
افرادی که درحال‌حاضر مبتلا به یبوست هستند، در مقابل این اختلال آسیب‌پذیرتر هستند، زیرا مدفوع بزرگ و سخت ممکن است سبب بروز پارگی در اطراف مقعد شود.
علل دیگر بروز این مشکل عبارتند از اسهال مداوم، بیماری کرون، بیماری التهابی روده یا IBD، کولیت اولسروز یا زخمی، سفت شدن عضلات مقعد و گاهی اوقات برخی از عفونت‌های منتقله از راه رابطه‌ی جنسی مانند تبخال یا سیفلیس.
شقاق مقعدی (فیشر) به معنای بروز یک زخم باز یا پارگی در پوست اطراف مقعد است
علائم شقاق مقعدی
شایع‌ترین و واضح‌ترین علائم این بیماری عبارت است از خارش همراه با درد شدید (یا طولانی مدت یا کوتاه مدت) یا حتی خونریزی در هنگام خروج مدفوع. مردم می‌توانند خون قرمز روشن خود را روی کاغذ توالت یا در مدفوع‌شان ببینند.
سایر علائم و نشانه‌های شایع شقاق مقعدی (فیشر) عبارتند از:
– وجود یک توده‌ی پوستی کوچک یا زائده‌ی گوشتی کوچک (اسکین تگ) که می‌تواند نزدیک به شکاف ایجادشده باشد.
– داشتن حس خارش یا سوزش در منطقه‌ی مقعد.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
مشاهده خون در مدفوع هیچگاه وضعیتی عادی محسوب نمی شود و در صورت مشاهده هر گونه خونریزی باید در کوتاه‌ترین زمان ممکن به پزشک مراجعه کرد. خونریزی در نتیجه شقاق مقعد اندک است و به طور معمول شامل چند قطره می شود. خون با مدفوع ترکیب نشده است.
اگر میزان خونریزی زیاد است و بیمار از احساس سبکی سر، تنگی نفس، یا درد شکمی شکایت می کند در کوتاه‌ترین زمیان ممکن باید به پزشک مراجعه کرد.
درد ناشی از شقاق مقعد شدید است و از این رو مراجعه به پزشک و مشورت درباره استفاده از مسکن ها منطقی است.
درمان خانگی شقاق مقعد
درمان های اولیه برای شقاق مقعد که اغلب موفقیت آمیز هستند بر اساس نرم‌تر کردن مدفوع، عبور راحت‌تر آن و پیشگیری از یبوست شکل گرفته اند. در همین راستا، نوشیدن مایعات بیشتر و مصرف مواد غذایی با محتوای فیبر بالا توصیه می شود. گاهی اوقات ممکن است استفاده از مسهل ها برای بهبود اجابت مزاج مد نظر قرار بگیرد، اما استفاده بلند مدت از آنها همواره مناسب نیست.
دومین رویکرد برای درمان شامل کاهش اسپاسم اسفنکتر مقعد می شود. اغلب کاری که باید انجام دهید نشستن در وان آب گرم است که به آرامش عضلات کمک می کند. پمادهایی نیز در دسترس هستند و اگر درمان های پایه ناموفق باشند ممکن است برای کمک به کاهش اسپاسم اسفنکتر تجویز شوند.
مصرف دارو برای درمان شقاق مقعد
داروهای مورد استفاده در درمان شقاق مقعد به دو گروه تقسیم می شوند:
داروهای کنترل کننده یبوست
مکمل های فیبر
نرم کننده های مدفوع
مسهل ها
داروهای کنترل کننده اسپاسم عضله اسفنکتر مقعد
پماد مقعدی نیتروگلیسیرین
تزریقات بوتاکس به اسفنکتر داخلی مقعد که موجب فلج شدن عضله تا سه ماه می شود و در صورت عدم موفقیت روش های درمانی مرسوم یا در صورت درد پایدار مد نظر قرار می گیرد.
مشاهده خون در مدفوع هیچگاه وضعیتی عادی محسوب نمی شود
عمل جراحی برای شقاق مقعد
عمل جراحی روش درمانی دیگری است که برای شقاق مقعد مزمن و به طور بالقوه برای شقاق مقعد حاد که پس از گذشت یک ماه از درمان بهبود نیافته است در نظر گرفته می شود.
درد ناشی از شقاق مقعد تقریبا بلافاصله پس از انجام عمل جراحی از بین می رود. استفاده از مسهل ها و نرم کننده های مدفوع ممکن است برای چند روز پس از انجام عمل جراحی توصیه شوند. یک رژیم غذایی با محتوای فیبر بالا توصیه ای همیشگی برای پیشگیری از عود شقاق مقعد است.
چرا زخم شقاق به راحتی ترمیم نمی شود ؟
۱- کانال مقعد همیشه مملو از میکروب های مختلف بوده و مستعد عفونت است
۲- عبور مدفوع سخت در طی عمل دفع از ترمیم زخم جلوگیری می کند
مراقبت های بعد از عمل شقاق
شما ممکن است درد خفیفی تا یک هفته بعد از جراحی شقاق تجربه کنید. اگر درد داشته باشید ممکن است از عبور مدفوع جلوگیری کنید که منجر به یبوست شدید تر می شود. نرم نگه داشتن مدفوع به حرکت راحت تر مدفوع در دستگاه گوارش کمک می کند. همچنین برخی از مسکن ها نیز ممکن است یبوست را تشدید کنند. دکتر شما نیز ممکن است مسهل و یا نرم کننده های مدفوع بعد از عمل جراحی تجویز کند.
پس از یک رژیم غذایی پرفیبر مدفوع را ججیم و جذب آب به مدفوع را توسط روده افزایش می دهد. غذاهای با فیبر بالا مانند میوه ها و سبزیجات و هم چنین غلات کامل است. برای جلوگیری از یبوست خوردن چهار وعده میوه و سبزی در روز و چهار پیمانه غلات و سایر غلات سبوس دار پیشنهاد می شود.
گذاشتن ماسک میوه و سبزی برای بدن فیبر اضافی فراهم می کند. فیبر گندم و جو نسبت به میوه جات برای جلوگیری از یبوست موثرتر است میوه ها و سبزیجات با پوست فیبر بیش تری را برای بدن فراهم می کنند. در صورتی که خانم هستید، روزانه حداقل ۲۰ گرم فیبر و اگر آقا هستید روزانه حداقل ۳۰ تا ۳۵ گرم فیبر مصرف کنید.
عوارض عمل جراحی شقاق
انجام جراحی در بعضی افراد باعث بی اختیاری مختصری در دفع گاز می شود که تدریجا پس از چند ماه مرتفع خواهد شد. در بعضی افراد خون ریزی تداوم خواهد داشت که پس از دو هفته رفع می شود و بعضی افراد پس از عمل احتباس ادرار پیدا می کنند که پس از ۲۴ ساعت رفع می شود.
گردآوری:بخش سلامت و بهداشت بیتوته
منابع:asriran.com
