آشنایی با سیلیکوزیس (بیماری شغلی ریه)



سیلیکوزیس, علائم سیلیکوزیس

سیلیکوزیس بیماری رایج ریه به حساب می ­آید

سیلیکوزیس یک بیماری شغلی ریه است که بر اثر تنفس طولانی مدت غبارهای سیلیس ایجاد می‌شود. این بیماری یکی از بیماریهای گروه پنوموکونیوز است.

سیلیکوزیس

سیلیکوزیس(silicosis) یک بیماری شغلی ریوی است که بر اثر اسنتنشاق ذرات کریستال­های سیلیس ایجاد می شود و باعث التهاب و زخم شدن ندول­ها در بخش بالایی ریه می ­شود. سیلیکوزیس، با کوتاه شدن تنفس، تب و سیانوزیس (پوست آبی رنگ) ظاهر می­ شود. ممکن است اغلب با ادم ریه، پنومونی توبرکولوزیس همراه باشد.

 

این بیماری تنفسی ابتدا در سال 1705 توسط برنالدو رامازینی شناخته شد چون موادی شبیه شن و ماسه در ریه یک سنگ­تراش مشاهده کرد. استخراج معدن، برش سنگ، اشتغال در صنایع ساینده از قبیل کارخانه ‏های سازنده سیمان، شیشه، سفال و سنگ، ریخته ‏گری، بسته ‏بندی پودر سیلیس و صنایع استخراج سنگ به ویژه گرانیت از تماس‏های شغلی عمده با سیلیس به شمار می ‏آیند.

 

طبق شواهد در دسترس، سیلیکوزیس در اثر غبارهایی کمتر از 1 میکرومتر که شامل کریستالهای دی اکسید سیلیکون که متشکل از ذرات آلفا در کریستو بالیت یا تریدمیت هستند به وجود می­ آید.

 

شیوع بیماری سیلیکوزیس

سیلیکوزیس بیماری رایج ریه به حساب می ­آید. این بیماری ممکن است در هر جایی رخ دهد این بیماری در کشورهای صنعتی شیوع بیشتری دارد. چین از سال1991 تا 1995 بیش از 24000 مرگ ناشی از سیلیکوزیس را گزارش داده است.

 

در ایالات متحده آمریکا برآورد شده که بیشتر از یک میلیون (در حدود2 میلیون) کارگر در معرض گرد و غبارهای کریستال کوارتز قرار دارند و 59000 از این کارگران در حال ابتلاء به سیلیکوزیس هستند.

 

بر طبق داده مرکز CDC، سیلیکوزیس در ایالات متحده آمریکا نسبتا رایج است. وقوع مرگ ناشی از سیلیکوزیس تا حدود 84 0/0 در بین سال­های 1968 و 1999 کاهش یافته، و فقط 187 مرگ در سال 1999 که ناشی از سیلیکوزیس مزمن بوده رخ داد.

 

سیلیکوزیس, علائم سیلیکوزیس

سیلیکوزیس بیماری شغلی ریه است که بر اثر تنفس طولانی غبارهای سیلیس ایجاد میشود

 

عوامل موثر در ایجاد بیماری سیلیکوزیس 

اندازه ذرات: ذراتی که اندازه آن­ها بین 0.5 تا 5 میکرون باشند قادر به ایجاد بیماری سیلیکوزیس هستند.

 

• درجه تراکم ذرات در هوای تنفسی: بر طبق مطالعات صورت گرفته در صورتی که در هرسانتی­ متر مکعب هوای محیط کار بیش از صد و بیست و پنج ذره سیلیس آزاد با قطر کمتر از 5 میکرون وجود داشته باشد از نظر ایجادسیلیکوزیس خطرناک است.

 

سن: افراد مسن نسبت به ایجاد سیلیکوزیس حساس­تر هستند.

 

• حساسیت فردی

 

زمان: مدت زمانی که فرد در معرض گرد و غبار سیلیس قرار می ­گیرد و استمرار یا انقطاع آن عامل مهمی در ایجاد و پیشرفت بیماری می ­باشد.

 

این بیماری بیشتر در صنایع سنگ­بری، کارگران معادن قلع، طلا، مس، میکا و گرافیت کارگران sand blaster، شیشه سازی، کارگران کارخانه­های سیمان و پودر لباس شویی دیده می ­شود.

 

سیلیکوزیس, علائم سیلیکوزیس

راه پیشگیری از بیماری سیلیکوزیس دور نگه داشتن گرد و غبار سیلیس از ریه ها است

 

انواع سیلیكوزیس

سیلیكوزیس به سه دسته تقسیم می‌شود.

♦ سیلیكوزیس مزمن:

پس از 15 تا 20سال تماس محدود و كم با گرد وغبار سیلیس قابل تنفس كارگران احتیاج دارند كه حتما مورد عكس­برداری قرار گرفته تا میزان صدمه ریوی آنان تعیین شود در صورت پیشرفت بیماری كارگر دچار تنفس­های كوتاه و كمبود اكسیژن و تبادل دی­اكسیدكربن خواهد شد.

 

در مرحله آخر كارگر دچار خستگی، تنفس­های كوتاه و سخت، درد قفسه سینه یا ناتوانی تنفسی خواهد شد. معمولا بعد از بیش از 10سال تماس با مقادیر کم بلورهای سیلیس بوجود می‌آید که این مورد معمول­ترین نوع سیلیکوزیس است.

 

سیلیکوزیس مزمن بیشتر رایج است و نشانه­ های ناشی از این سیلیکوزیس ممکن است آشکار نباشد و بنابراین شاید لازم باشد میزان آسیب وارده بر ریه و شش ها را با استفاده از اشعه ی X-RAY مشخص کنیم. که معمولا بعد از بیش از 10سال تماس با مقادیر کم بلورهای سیلیس به وجود می­آید که این مورد معمول­ترین نوع سیلیکوزیس است.

 

سیلیكوزیس تحت حاد:

این مرحله پس از 5 تا 10 سال در اثر تماس با سیلیس و تنفس گرد و غبار آن بوجود‌می‌آید. علائم آن نقصان شدید تنفسی ضعیف و كاهش وزن، علائم حمله­ كننده طولانی‌تر از سیلیكوزیس مزمن است.

 

سیلیكوزیس حاد:

این مرحله در صورت در معرض بودن كارگر با غلظت‌های بالای سیلیس ممكن است بعد از چند ماه یا سال به وقوع بپیوندد. علائم آن نقصان تنفس، ضعف، كاهش وزن و مرگ است. این نوع از سیلیکوزیس بعد از چند ماه تا 2 سال نشانه­ های آن آشکار می شود.

 

در اثر تماس و مواجه کوتاه مدت با غلظت و دوز بالای گرد و غبار سیلیس می باشد. نشانه ­های سیلیکوزیس حاد شامل ناتوانی جدی، نفس­های طولانی، بیماری، کاهش وزن و اغلب مرگ است.

 

سیلیکوزیس, علائم سیلیکوزیس

سرفه و تندنفسی از علائم بیماری سیلیکوزیس است

 

علائم بیماری سیلیکوزیس

¤ تنگی‌نفس 

¤ سرفه 

¤ خستگی 

¤ تندنفسی 

¤ کاهش اشتها و درد قفسه سینه از علائم این بیماری هستند.

 

افراد در معرض خطر

كارگران معدن، سنگبری­ها، سنگ‌كوبی­ها، حفاران تونل، كارگران كوره‌های آجر پزی، سنگ­تراشان،  كارگران كارخانه شیشه، سندبلاستی­ها، كارگران ماسه شویی، ریخته ­گری و ذوب مواد، كارگران ساختمانی (سند بلاستیك، سنگ­كاری، مته كردن)، كارگران سرامیك و چینی،  صنایع سمباده،  راه‌آهن،  صنایع صابون و مواد شوینده.

 

كارگران باید بدانند كه در هر محیط كاری كه كریستال سیلیس به طور بالقوه موجود‌ باشد خطر ابتلا به سیلیكوزیس وجود دارد. اگر تعدادی از كارگران در كارگاه­های پر گرد وغبار مشغول به كار هستند و فقط یك نفر مبتلا به سیلیكوزیس شده باشد باید سایرین مورد آزمایش قرار گیرند.

 

سیلیکوزیس, علائم سیلیکوزیس

عکس های ریه سیلیکوزیس

 

روشهای تشخیص سیلیکوزیس

· عکس رادیوگرافی قفسه سینه: بصورت  ندولهای گرد که پراکنده می باشد.

 

· اسپیرومتری:دارای الگوی تحدیدی می باشد.

 

درمان بیماری سیلیکوزیس

توقف استنشاق غبار بویژه سیلیس و سیگار، درمان سرفه و عفونت، پروفیلاکسی از سل، گشادکننده های برونش، فیزیوتراپی ریه، محیط با اکسیژن بالا، پیوند ریه و احتمالاً کورتیکواستروئید در درمان بکار رفته اند.

  

سیلیکوزیس, علائم سیلیکوزیس

 

راههای پیشگیری از سیلیکوزیس

کلید پیشگیری از بیماری سیلیکوزیس دور نگه داشتن گرد و غبار سیلیس از ریه ها و جلوگیری از نفوذ آنها به راههای تنفسی  می باشد کنترل گرد و غبار می تواند با استفاده از مرطوب کردن گرد و غبار قبل از آزاد شدن آنها به هوا باشد.

 

کارگران و کارفرمایان باید روشهای زیر را برای کنترل گرد وغبار بلورهای قابل استنشاق سیلیس انجام دهند.

 

- تشخیص زمان تولید گرد و غبار سیلیس و برنامه ریزی برای حذف یا کنترل غبار در منبع

 

- استفاده از کنترلهای مهندسی شامل تهویه موضعی (جمع کننده های گرد وغبار) یا روشهای مرطوب سازی برای پیشگیری از آزاد شدن گرد وغبار به هوا و نگهداری روتین سیستمهای کنترل گرد وغبار برای بهینه کار کردن آنها.

 

- پاک کردن مواد و یا تجهیزات باید به گونه ای باشد که باعث رها سازی ذرات به هوا نشود گرد وغبار باید به وب یا شلنگهای آب انجام شود وهرگز از هوای فشرده استفاده نشود وبجای جارو کردن خشک از روش جارو کردن تر استفاده شود.

 

- آماده کردن کارگر با تمرینهایی شامل اطلاعاتی درباره اثرات سلامتی ، تمرین روش صحیح انجام کار و استفاده از وسایل حفاظتی (ماسک N95).

 

- پایش هوا برای اندازه گیری تماس کارگر و اطمینان از اینکه روشهای کنترلی ،حفاظت کافی را برای کارگر فراهم می کند.

 

- فراهم ساختن آزمایشات پزشکی سالیانه برای کارگرانی که ممکن است با بلورهای قابل استنشاق سیلیس تماس داشته باشند.

 

- حداقل رساندن تماس کارگران در معرض مواجهه با تمرینهای مناسب کاری از جمله نشانه گذاری و مشخص کردن حدود نواحی تولید گرد وغبار.

 

گردآوری: بخش سلامت بیتوته

منابع:behdasht.gov.ir

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------