گرفتگي صدايتان را جدي بگيريد
- مجموعه: بیماری ها و راه درمان
درست است كه با گذشت زمان ظاهر انسان ضعيف مي‌شود و صدا هم از اين امر مستثنا نيست، اما مي‌توان شرايط مناسبي را براي حفظ كيفيت صدا فراهم كرد.
منشا توليد صدا حنجره است و موثرترين قسمت حنجره، تارهاي صوتي هستند كه مهمترين نقش را در توليد صدا دارند. صداي توليد شده با تارهاي صوتي كه صوت با فركانس پايه‌اي گفته مي‌شود، كيفيت كلام را ندارد. اين صوت اوليه با عبور از قسمت‌هاي مختلف حلق، دهان و بيني كه در اصطلاح آن راتونل صوتي گويند، فرم كلامي پيدا مي‌كند.
فركانس پايه‌اي حنجره در خانم‌ها 240 هرتز است. يعني 240 بار در ثانيه اين تارها به لرزش در مي‌آيند و در آقايان اين فركانس 140 هرتز مي‌باشد. علت اختلاف اصلي بين صداي آقايان و خانم‌ها همين تفاوت فركانس پايه‌اي است و به همين دليل صداي خانم‌ها زيرتر از آقايان است.
درست است كه با گذشت زمان ظاهر انسان ضعيف مي‌شود و صدا هم از اين امر مستثنا نيست، اما مي‌توان شرايط مناسبي را براي حفظ كيفيت صدا فراهم كرد. ايجاد صدا به 2 عامل بستگي دارد:
1- حجم هواي ذخيره شده در ريه در موقع بازدم
2- توانايي عضلات تارهاي صوتي و منضمات آن كه با مشاوره با متخصصان آسيب‌شناسي گفتار و انجام تمرينات ورزشي و تنفسي مي‌توان بر اين كاستي‌ها فائق آمد. استفاده از دخانيات در سنين بالا آسيب شديدي به حنجره وارد مي‌كند.
گرفتگي صدا در خانم‌ها تحت عوامل مختلفي صورت مي‌گيرد
تغييرات هورموني در دوران تخمك‌گذاري، حاملگي و دوران يائسگي هر كدام مي‌تواند موج تغيير صدا شود.
عامل تغييرات روحي و خلقي كه در ساعات مختلف روز رخ مي‌دهد و گفتني است كه اولين تظاهرات و تغييرات روحي و خلقي در كيفيت صدا اثرگذار است. در صورت بروز بيماري‌هاي التهابي حنجره، بهبودي به علت بالا بودن فركانس پايه‌اي و رعايت نكردن استراحت صوتي با تاخير رخ مي‌دهد. همچنين صحبت كردن بيش از حد با تلفن، حنجره را خسته مي‌كند و مخصوصا در زمان بيماري لارنژيت باعث تاخير در بهبودي مي‌شود.
همچنين استفاده بيش از حد از مواد شوينده شيميايي و همچنين لوازم آرايشي و استنشاق انواع عطر و اسپري عامل موثر گرفتگي صدا در خانم‌هاست. لازم به ذكر است استفاده از داروهاي محرك، تاثير نامطلوب بر لايه‌هاي مخاطي محافظتي حنجره دارد و در برخي موارد اين تغييرات در خانم‌ها غيرقابل برگشت است و باعث تغيير صداي ماندگار خواهد شد.
گرفتگي صدا و حرفه‌اي‌ها
افرادي كه حرفه آنها به صحبت كردن وابسته است، بايد بيش از افراد معمولي به حفظ و سلامتي صداي خود توجه كنند. چنانچه فردي در مواقع سرمازدگي استراحت صوتي را رعايت نكند و با شدت و بلند صحبت كند، باعث خونريزي‌هاي كوچك در تارهاي صوتي مي‌شود كه تدريجا اين تغييرات به علت رعايت نكردن بهداشت حنجره به گره صوتي تبديل مي‌شود كه نياز به عمل جراحي دارد.
تعداد كمي از مدرسان در ساعات استراحت و پس از تدريس از سيگار استفاده مي‌كنند كه بسيار مضر است، زيرا بيشترين آسيب تارهاي صوتي در مواقع خستگي و خشكي مخاط پوششي تارهاي صوتي رخ مي‌دهد كه به مدرسان توصيه مي‌شود با مصرف آب باعث افزايش رطوبت و لطافت تارهاي صوتي شوند و از آسيب‌هاي متعدد در امان باشند.
اما چند كلامي با آنهايي كه مي‌خواهند صداي حرفه‌اي داشته باشند: صداي حرفه‌اي داراي شرايط خاصي از نظر فيزيولوژي و آناتومي تارهاي صوتي و همچنين توانايي‌هاي ويژه است كه پس از بررسي‌هاي دقيق با تمرينات صحيح مي‌توان اين توانايي را افزايش داد. در غير اين صورت، صرفا به دليل يك ميل و تفكر احساسي و تمرينات ناصحيح و غيراستاندارد توانايي ذاتي و اصلي حنجره مختل شده و تغييرات غيرقابل جبران در تارهاي صوتي ايجاد مي‌كند.
نكته ديگر اين كه بعضي افراد با تقليد صداي خواننده‌هاي حرفه‌اي در زمان كوتاهي كيفيت صداي واقعي خود را از دست مي‌دهند كه اين اتفاق در بعضي قاريان و مداحان ديده شده است. به اين افراد توصيه مي‌شود با ارزيابي‌هاي دقيق و بررسي توانايي‌هاي حنجره و مشورت با كارشناسان قدم به ورطه صوت حرفه‌اي بگذارند.
گرفتگي صدا در كودكان
گرفتگي صدا در كودكان جز تعداد محدودي كه به صورت مادرزادي است، بيشتر اكتسابي است و قابل ذكر است كه گريه يك پديده طبيعي است و نمي‌تواند ايجاد آسيب در حنجره كند.
جيغ زدن‌هاي ناگهاني كودكان كه بيشتر منشا خلقي دارد. و علت اصلي آن اختلالات و ناهنجاري‌هاي رفتاري در خانواده است، مي‌تواند نقش مهمي در گرفتگي صداي اطفال داشته باشد.
سرفه‌هاي شديد نيز ناشي از بيماري‌هاي التهابي ريه، حلق و سينوس كه به طور ناقص درمان شده است يا وجود عامل آلرژي در محيط زندگي و يا آلرژي به مواد غذايي در كنار تقليد از صداهاي مختلف شخصيت‌هاي تلويزيوني يا ديگران نيز مي‌تواند به وارد آمدن آسيب‌هايي به حنجره منجر شود.
شايان ذكر است كه تشخيص به موقع گرفتگي صدا در كودكان و درمان بهنگام، در بهبودي موثر است.
گرفتگي صدا ناشي از تروما
امروزه با افزايش آمار تصادفات و نزاع‌ها آمار آسيب و تروماي حنجره بالا رفته كه بيشترين آنها مربوط به تصادفات اتومبيل است. در اثر استفاده نكردن از كمربند ايمني در هنگام تصادف صورت و گردن به فرمان اتومبيل برخورد مي‌كند و باعث آسيب گردن مخصوصا حنجره كه برجسته‌ترين عضو گردن است، مي‌شود در نزاع‌ها و استفاده غير صحيح از فنون ورزش‌هاي رزمي نيز همان اتفاق و آسيب به گردن و حنجره وارد مي‌شود.
علامت اوليه اين عارضه تنگي نفس است كه به درجات مختلف صورت مي‌گيرد و مصدوم بايد به بخش اورژانس منتقل شود. علامت ديگري كه به علت شكستگي غضروف حنجره ايجاد مي‌شود ؛ ادم و خونريزي زير مخاطي است كه پس از حادثه رخ مي‌دهد و عوارض ناشي از آن شامل گرفتگي صدا، تنگي نفس و احساس در هنگام بلع غذا است. نكته قابل توجه در زمان كمك‌رساني به اين گونه مصدومان، خودداري از جابه‌جايي و كشش گردن آنها است.
گرفتگي صدا در سرطان حنجره:
شناخت بيشتر ما از يك بيمار با سرطان حنجره فردي است كه قدرت تكلم ندارد و با يك دستگاه با صداي خاصي صحبت مي‌كند و سوراخي در جلوي گردن براي تنفس دارد. نكته قابل توجه اين است كه اين بيماران اگرچه از نظر عارضه سرطان بهبود كامل يافته‌اند و بيماري آنها مسري نيست، اما آشنايي بيشتر مردم با اين بيماري لازم است به نحوي كه چنانچه فردي دچار گرفتگي صدا و عدم بهبودي آن در 3 هفته شد بايد به پزشك متخصص گوش و حلق و بيني مراجعه كند تا با معاينات دقيق و بررسي‌هاي لازم و با تشخيص و بررسي نسج مخاط حنجره، علت گرفتگي صدا مشخص شود و در صورتي كه احتمال عارضه سرطان ابتدايي حنجره، مطرح شد، با انجام معاينات دقيق‌تر تحت بيهوشي عمومي و با استفاده از ميكروسكوپ و انجام بيوپسي (نمونه‌برداري از نسج) به تشخيص صد درصد رسيده و با استفاده از ميكروسكوپ و جراحي به درمان عارضه سرطان ابتدايي حنجره پرداخت.
گاه با استفاده از روش پرتودرماني مي‌توان درمان را كامل كرد و مي‌توانيم مطمئن باشيم كه درمان بدون از دست دادن حنجره انجام پذيرفته است. متاسفانه بيماران مبتلا به عارضه سرطان ابتدايي با بي‌توجهي، باعث پيشرفت عارضه سرطان به قسمت‌هاي مختلف حنجره مي‌شوند كه به ناچار نياز به اعمال جراحي وسيع‌تر و با نقص عضو بيشتر مي‌شود.
منبع:دنیای سلامت
