تقویم تاریخ - 22 اسفند

مجموعه: تقویم تاریخ

دولت وقت از دير زمان درصدد به دست گرفتن امور واردات و صادرات به منظور تنظيم اقتصاد كشور و حمايت از كارخانه هاي روزافزون نوپا بود كه انتقاد روزنامه ها از ورود كالاي بنجل و غير ضروري و نيز صدور اجناس داخلي مورد نياز مردم و ناياب شدن آنها در داخل كشور؛ بهانه تسريع تسليم لايحه مربوط به مجلس قرارگرفت كه شايد هم به اشاره دولت دست به انتقاد زده بودند تا زمينه آماده شود.

اين لايحه تحت عنوان تعديل تجارت به مجلس داده شد و امر واردات و صادرات در دست دولت قرار گرفت كه برپايه سياست خود آن را تنظيم و هر سال در اسفندماه مورد تجديد نظر قرار دهد. از آن زمان رسم شد كه دولت هرسال پيش از پايان اسفند ماه فهرست كالاهاي مجاز و غيرمجاز (ممنوع الورود) و شرايط واردات و صادرات در سال بعد را اعلام دارد و بازرگانان تنها برپايه اين فهرست، مجاز به دريافت پروانه واردات و صادرات شدند. به استناد همين قانون بود که سازمان معاملات خارجي به وجود آمد.

در اسفندماه سال 1308 (يک سال قبل از تصويب قانون انحصار تجارت خارجي)، قانون ايجاد كميسيون ارز و كنترل دولت بر معاملات ارزي و وارد كردن و خارج كردن طلا و نقره به تصويب مجلس شورا رسيده بود و اين كميسيون اندکي بعد تشكيل شده بود.

1332ش:فرمانداري نظامي تهران و حومه اعلام كرد كه دكتر حسين فاطمي وزير امور خارجه سابق 22 اسفند 1332 در خانه اي در شميران دستگير شده و در زندان است. دكتر فاطمي 28 امرداد در جريان حمله به خانه دكتر مصدق واقع در خيابان كاخ جنوبي ( فلسطين ) از آنجا فرار كرده بود. دكتر فاطمي ناشر روزنامه «باختر امروز » پس از خروج شاه از كشور در امرداد 1332 شديدترين انتقادها را به او وارد ساخته و 25 مرداد اين سال شخصا كاخهاي سلطنتي را لاك و مهر كرده بود تا مردم بدانند كه سلطنت در ايران پايان يافته است. وي همچنين پس از خروج شاه از كشور به سفيران ايران در خارج دستور داده بود كه با او ملاقات نكنند و او را به سفارتخانه ها راه ندهند. دکتر فاطمي اعلام کرده بود که فرار شاه برابر است با کناره گيري او و بنابراين ديگر سمتي ندارد.

دكتر فاطمي قبلا و در 25 بهمن سال 1330 هدف گلوله يك عضو جمعيت فدائيان اسلام قرار گرفته و مجروح شده بود. ضارب او مهدي عبد خدائي در بازجويي گفته بود كه 14 ساله است. فاطمي از يک خانواده روحاني استان اصفهان بود و تيراندازي به او از سوي يک عضو جمعيت فدائيان اسلام با تعجب تلقي شده بود.

دكتر فاطمي بعدا اعدام شد. درباره شكنجه او در زندان روايات زياد وجود دارد. همان روزي هم كه دستگير شده بود شديدا كتك خورده و مجروح شده بود. بزرگان اصفهان كه دكتر فاطمي از مردم آن استان بود چند بار از شاه خواسته بودند كه او را اعدام نكند كه توجه نكرده بود.

1973م:كاسيگين نخست وزير وقت شوروي 13 مارس 1973 (22اسفند 1351) براي شركت در مراسم گشايش پولادسازي اصفهان وارد ايران شد. تاسيسات پولاد سازي اصفهان با كمك شوروي ساخته شده است. قبل از جنگ جهاني دوم، ايران در صدد برآمده بود باكمك آلمان در كرج يك كارخانه پولادسازي داير كند و مقدمات کار آماده شده بود که جنگ شروع شد و ....

2009م:چند کانال تلویزیون محلی آمریکا هشتم مارس 2009 گزارش کرده بودند که انجمن های پارسیان آمریکا، کانادا، سوئد و هند که پرچم ترویج تمدن و فرهنگ ایرانی در جهان را بردوش گرفته اند از اقدام تازه امامعلی رحمان رئیس جمهور تاجیکستان خرسند شده اند که روز سه هزارساله زن و زمین (روز مادران) را در اسفندماه (اسفندگان) احیاء کرده و به استناد نوشته های ابوریحان بیرونی گفته است که برقرار شدن روز زن در غرب به صد سال هم نمی رسد که ما سه هزار سال است آن را گرامی می داریم. گناه از ما نبود که حکومت شوروی در طول عمر خود مانع از شناخت ماهیت ایرانی آن می شد زیرا که نمی خواست پارسی زبانان به اندیشه اتحاد فرو روند.

1519م:فرناندو كورتزFernando Cortez افسر اسپانيايي 13 مارس 1519 با پانصد مرد مسلح گام به مكزيك گذارد تا اين سرزمين پهناور را به نام پادشاه اسپانيا تصرف و خزائن پر از طلاي دولت آن را به كشور خود منتقل كند. در آن زمان در مكزيك دو تمدن درخشان «آزتك» و «مايا» در شمال و جنوب وجود داشت كه شهرهاي بزرگ و ابنيه باشكوه برپاداشته و داراي تقويم و قانون، دانش و هنر بودند. پادشاه آزتك Aztec داراي يك ارتش 20 هزارنفري ثابت بود و سازمانهاي اداري كارآمد داشت. ضعف اين ارتش تنها نداشتن اسلحه آتشين (توپ و تفنگ) و اسب بود.

کورتز پس از پياده شدن در ساحل مكزيك متوجه ترس سربازان خود شد و دستور داد كه كشتي ها را آتش بزنند تا اميد بازگشت وجود نداشته باشد.

كورتز همان روز چند بومي را دستگير كرد و در ميان آنان متوجه استعداد شگفت انگيز دختري به يادگيري زبان اسپانيايي شد. وي را به همسري برگزيد تا اعتمادش را جلب كند و هفت ماه بعد، از او به عنوان مترجم در گفتگوهاي خود با پادشاه آزتك (مكزيكيهاي شمالي) استفاده كرد.

بااينكه پادشاه آزتك حاضر به دادن طلا به اسپانيايي ها شده بود و سپاهيان خود را از جنگ برحذر داشته بود، نظاميان اسپانيايي به اشاره كورتز ناگهان آزتكي ها را زير آتش توپ و تفنگ قراردادند و تلفاتي سنگين وارد ساختند؛ زيرا كورتز باورنمي كرد كه پادشاه آزتك به اين سادگي همه خزائن خود را در اختيار او بگذارد. او تصور مي كرد كه طلا براي آزتكي ها همان ارزشي را دارد كه براي اروپائيان.

با همين حمله غافلگيرانه، كورتز مكزيك را تصرف كرد و خزائن آن را به اسپانيا منتقل ساخت. مكزيك كه ايالات غربي و جنوب غربي آمريكا از جمله كاليفرنيا و تكزاس ضميمه آن بود تا پايان دهه دوم قرن 19 از مستعمرات اسپانيا در قاره آمريكا بشمار مي رفت. استعمار اسپانيا بر مكزيك از نيمه اول قرن نوزدهم پايان يافته ولي فرهنگ و زبان اسپانيايي و مذهب كاتوليك باقي مانده است.

1642م:«آبل تاسماني» دريانورد هلندي و مامور كمپاني هند شرقي هلند (اندونزي) كه به دستور مدير اين كمپاني مامور يافتن راهي از جنوب اقيانوس آرام به جنوب شيلي و ورود به اقيانوس اطلس و رسيدن به اروپا شده بود 13 مارس 1642 به جزايري رسيد كه انها را به نام ايالت زيلند هلند «نيوزيلند» ناميد. بعدا انگليسي ها آنجا را متصرف و مهاجر نشين ديگر خود كردند ولي نامي را که تاسماني بر آن نهاده بود تغيير ندادند.

تاسماني متولد 1603 و متوفي در 1659 نخستين اروپايي است كه به جزيره اي كه به نام او "تاسماني = تازمي نيا" نامگذاري شده رسيد كه بعدا انگلستان آن را هم متصرف و ضميمه مهاجرنشين خود استراليا كرده است. تاسماني كل منطقه را "استراليا" كه واژه هلندي به معناي "جنوبي" است ناميد كه از آن زمان تغيير نيافته است.

1881م:الكساندر دوم تزار روسيه 13 مارس 1881 هنگامي كه با كالسكه سلطنتي از خيابان مي گذشت با پرتاب بمب كشته شد. دو بمب به فاصله كمي از هم توسط دو نفر از دو جهت به سوي او پرتاب شده بود. وي 63 سال عمر و 26 سال حكومت كرده بود.

الكساندر دوم جانشين نيكلاي اول بيش از تزارهاي قبلي درس خوانده بود و در نيمه اول سلطنت خود دست به اصلاحات مهم از جمله لغو رسم فروش زارعين با املاكي كه روي آنها كار مي كردند (سرفدم) زده بود كه با اين اقدام بيش از 20 ميليون «سرف» و اعضاي خانواده انان آزاد شده بودند. از اصلاحات ديگر او جدا كردن قوه قضايي از قوه اجرايي و دادن استقلال به قضات و علني كردن محاكمات بود. او با وارد ساختن يك شكست نظامي به عثماني در 1878سال شكست «كريمه» را جبران ساخته بود.

الكساندر دوم در نيمه دوم عمر حكومت خود تغيير رويه داده بود به گونه اي كه مخالفانش او را الكساندر مرتجع مي خواندند. گروه «جنبش اراده ملي» از مخالفان او بود كه نقشه قتل وي را كشيد و به دست دو تن از اعضاي خود اورا كشت.

1921م:درست يك ماه پس از قتل پتر كروپوتكينPeter Kropotkin فرضيه پرداز آنارشيسم، پيروان او هشتم مارس 1921 در شهر مادريد «ادواردو داتو» نخست وزير وقت اسپانيا را كه ازجلسه پارلمان به خانه اش مي رفت هدف گلوله قراردادند كه 13 مارس (پنج روز بعد) درگذشت (به مطالب هشتم مارس اين سايت مراجعه شود). آنارشيستها «داتو» را متهم به جاه طلبي و ضد حقوق كارگران كرده بودند.

«كروپوتكين» فرضيه پرداز آنارشيسم يك شاهزاده روس بود كه بر پايه عقايد «زنو » فيلسوف و رياضيدان يوناني قرن پنجم پيش از ميلاد معتقد به كاهش هرچه بيشتر اختيارات دولت، و سپردن اختيارات حكومتي به انجمن ها و حكومت گروهي و تامين عدالت اجتماعي ــ اقتصادي و قرارگرفتن ثروت و منابع توليد در دست جامعه بود. انتشار اين افكار كه با سوسياليسم مشابهت داشت سبب شد كه در سال 1872 اورا در روسيه دستگير و زنداني كنند كه بعدا با كمك پيروانش از زندان فرار كرد و به اروپاي غربي رفت و در اينجا هم بمانند روسيه هواداران فراوان به دست آورد. پاپيوليستها و سوسياليستهاي راديكال و كساني که خواهان جامعه بدون دولت بودند به او پيوستند. چون فرضيه كروپوتكين ترور فردي را منع نمي كرد، و لذا هواداران اين عقيده در اروپا و آمريكا دست به ترورهاي متعدد زدند و چند رئيس دولت را كشتند و به همين لحاظ مخالفانشان آنان را آشوب طلب خواندند و تکرار اين صفت در برخي زبانها به صورتي درآمده که آنارشيست مفهوم آشوب طلب يافته و در قرن 21 مترادف با تروريست شده است.

كروپوتكين بعدا چون اوضاع روسيه را مساعد ترويج عقايد خود يافته بود در سال 1917 به اين كشور بازگشت، ولي با بي اعتنايي كمونيستها رو به رو شد و گوشه عزلت اختيار كرد كه در سال 1921 به قتل رسيد و معلوم نشد كه عامل اصلي قتل وي چه كسي و دسته اي بوده است.

1938م: 13مارس 1938 وحدت آلمان و اتريش تامين شد و اين دو سرزمين ژرمن ها يكي شدند كه انشلوس Anschluss (به زبان آلماني؛ اتحاديه) تشكيل دادند. پس از پايان جنگ جهاني اول كه منجر به از ميان رفتن امپراتوري اتريش شد، اتريشي ها خواهان پيوستن به آلمان شدند تا به اين صورت، كشور بزرگي داشته باشند؛ ولي قرارداد ورساي مانع اين كار بود. هيتلر كه خود زاده اتريش بود پس از قبضه قدرت در آلمان و پاره كردن قرارداد ورساي تمايل به يكي شدن دو كشور نشان داد كه صدر اعظم اتريش موافقت نداشت. اين صدر اعظم 12 مارس استعفا كرد و روز بعد صدر اعظم تازه كه از حزب ناسيونال سوسياليست بود يكي شدن دو كشور را اعلام داشت و يك روز پس از آن هيتلر از "وين" ديدن كرد. استقبال اتريشي ها از هيتلر چشمگير بود. وي از بالكن محل اقامتش به ابراز احساسات آنان پاسخ داد و به داخل ساختمان بازگشت. چون ابراز احساسات قطع نشد، هيتلر بارديگر به بالكن رفت و در حالي كه اشك مي ريخت گفت كه ملت آلمان ديگر از هم جدا نخواهد شد. در پي همين نطق بود كه هيتلر برپافشاري خود به تحقق اتحاد آلماني هاي چك اسلواكي و لهستا ن افزود كه از علل جنگ جهاني دوم شد. اتريشي ها در كنار آلماني ها جنگيدند و شكست هيتلر در جنگ دوم باعث جداشدن دوباره اتريش از آلمان شد.

1967م:سوهارتو ــ مردي كه تنها يك نام داشت ــ يك سال پس از كودتا، در 13 مارس 1967 به كنگره اندونزي اشاره كرد كه همه اختيارات و عناوين دكتر احمدسوكارنو بنيادگذار جمهوري اندونزي را جز لقب «پدر كشور» از او سلب كند. كنگره اندونزي ضمن سلب اين اختيارات از سوكارنو آنهارا به سوهاتو داد كه كودتاي او تا آن زمان باعث مرگ بيش از يكصد هزار اندونزيايي شده بود.

در جريان بحث کنگره (مجلس) اندونزي براي سلب اختيارات، چندخبرنگار اروپايي به ديدار سوكارنو شتافتند تا واكنش او را نسبت اقدام كنگره اندونزي به دست آورند. دكتر سوكارنو به اين خبرنگاران چنين گفته بود:

اينان (اشاره به قدرتمداران وقت) معناي موازنه را نمي دانند و به اهميت وجود عدالت در جامعه بي اعتناء خواهند ماند. لذا روزي فراخواهد رسيد كه در جامعه اندونزي فاصله دارا و ندار از حد قابل قبول خواهد گذشت و آن وقت است كه اين جماعت خود را در زحمت خواهند ديد.

پيش بيني دكتر سوكارنو سي سال بعد تحقق يافت، سوهارتو برکنار و اتهامات متعدد به او وارد آمد، دختر سوکارنو رئيس جمهور شد و چند سال بعد سورهارتو بيمار و خانه نشين در ميان نفرين و ناسزاي مردم درگذشت.

1996م:اسكاتلندي ها هرگز 13 مارس را فراموش نمي كنند. در اين روز در سال 1996 در «دان بلينDunblane» شانزده كودك و معلمشان در يك مدرسه براثر تيراندازي يك فرد كشته شدند. اسكاتلندي ها مي گويند تا زماني كه سالروز اين فاجعه را برگزار كنيم، يادآوري آن باعث مي شود كه از تكرارش جلوگيري شود.

2003م:12 مارس 2003 در شهر بلگراد "زوران جينجيچ Zoran Djindjic " نخست وزير 50 ساله هوادار غرب جمهوري صربستان هنگام خروج از ساختمان دولتي محل كارش هدف گلوله قرار گرفت و كشته شد. وي بود كه دو سال پيش از آن بدون كسب مجوز از رئيس كشور و پارلمان يوگوسلاوي «سلوبودان ميلوشويج» رهبر سابق يوگوسلاوي و دبير كل حزب كمونيست اين كشور را دستگير و جهت محاكمه در لاهه به مقامات مربوط تحويل داده بود كه بسياري از مردم صربستان راضي به اين كار نبودند. ميلوشويج بعدا در زندان دادگاه جهاني لاهه درگذشت.

2009م:جامعه شناسان به قتل هایی که در روزهای نهم، دهم و یازدهم مارس 2009 در آمریکا و آلمان روی داد عنوان «فرهنگ تفنگ و افسردگی» داده اند و تاریخدانان کلاهبرداری بورس بازان و انحطاط دمکراسی را بر آن اضافه کرده و یک سند برای پیش بینی نیوتن (پایان مدنیّت) دانسته اند. ایزاک نیوتن دانشمند انگلیسی قرن هجدهم با یک رشته محاسبات پیچیده سال 2060 را پایان مدنیت و نظم جهان پیش بینی کرده است که فوريه 2009 رسانه ها با توجه به بحران مالی جاری به بحث درباره آن پرداخته بودند.

قتل های نوع تازه نهم مارس 2009 با تیراندازی «تري سدلاجک Terry Sedlacek» بيست و هفت ساله به کشیش یک کلیسا مری ویل Maryville ایالت ایلی نوی آمریکا آغاز شد. «سدلاجک» که با تپانچه و چاقو به کلیسا رفته بود به سوی فرد وینترز Fred Winters کشیش کلیسا که در حال موعظه برای دهها تن از اعضای آن کلیسا بود آتش گشود و اورا کشت ولی هنگامی که تپانچه را به سوی مستمعین موعظه بازگردانید گلوله در آن گیر کرد. سدلاجک که چنین دید با چاقو به جان آن جمع افتاد، دو تن را مجروح کرد و چون خودرا در محاصره دید به قصد خودکشی چند زخم به بدنش زد که اورا گرفتند و به بیمارستان بردند. این کار جز در افسردگی کامل قرارداشتن سدلاجک انگیزه دیگری نداشت. در خانه تری نوشته ای به دست آمد که روز حادثه «روز مرگ» نوشته بود. پلیس گفته بود: تری با خود به اندازه کشتن 30 نفر مهمات داشت. تری قبلا در یک رستوران کار می کرد که این رستوران اخیرا حرّاج شده بود!.

1848: انقلابات اين سال اروپا كه اتريش را هم در برگرفته بود در اين روز «مترنيخ» صدر اعظم اين كشور را مجبور به كناره گيري كرد. او پس از تسليم استعفاءنامه اش گفت كه امپراتوري اتريش هم به دنبال او خواهد رفت. تاريخ نشان داد كه چنين شد.

1921: مغولستان خارجي (قسمت شمالي مغولستان) از چين جدا شد و به نام جمهوري مغولستان اعلام استقلال كرد.

1949: کار رسيدگي به محاكمه پارلماني (ايم پيچمنت) اندرو جانسون رئيس جمهوري وقت آمريكا به اتهام ناديده انگاشتن يك قانون مصوب، از 13 مارس سال 1868 در كنگره اين كشور آغاز شد. اين رسيدگي در کميسيون مربوط مجلس نمايندگان و سپس صحن مجلس و آنگاه سناي آمريکا تا ماه مه به درازا کشيد.

1954: ژنرال جياپ دستور حمله و محاصره دژ «دين بين فو» را صادر كرد كه به شكست فرانسه و خروج اين كشور از هندوچين منجر شد.

1963: دو جت نظامي شوروي براي سنجش ميزان آمادگي دفاعي آمريكا برفراز قلمرو اين دولت در آلاسكا پرواز اكتشافي انجام دادند و سالم به پايگاه خود بازگشتند.

1989: سازمان دولتي دارو وغذاي آمريكا در پي مسموم شدن چند تن از اتباع اين كشور با خوردن انگور وارداتي از كشور شيلي كه به دانه هاي آن ماده سمي تزريق شده بود دستور جمع آوري ميوه هاي محصول اين كشور و منع واردات ميوه از شيلي تا اطلاع ثانوي را اعلام كرد.

1955: پليس تركيه در استانبول به سوي علوي ها (شيعيان) تيراندازي و باعث مرگ 16 تن از آنان شد.

1999: به رغم مخالفت روسيه، سه كشور عضو سابق پيمان ورشو ــ لهستان، چك و مجارستان ــ به عضويت ناتو ( پيمان نظامي غرب) پذيرفته شدند.

منبع:iranianshistoryonthisday.com