تقویم تاریخ -10 مهر

مجموعه: تقویم تاریخ

داريوش هخامنشي پسر ويشتاسپ از بزرگان پارس در نخستين روز از جشنهاي مهرگان( پس از تطبيق با تقويم ميلادي؛ دوم اكتبر) در سال 522 پيش از ميلاد، شاه ايران شد.

در دوران حكومت 36 ساله داريوش بزرگ، قلمرو ايران از دره سند ( Indus) تا سواحل ليبي در افريقا، و از شمال درياي مرمره ( Thrace در اروپا ) تا كوههاي پامير در آسيا شامل همه خاورميانه امروز، آسياي ميانه، قسمتي از آسياي جنوبي، قفقاز ، مصر و قسمتي از سودان بود كه به استانهاي متعدد (ساتراپي) تقسيم شده و مستقيما زير نظر حكومت مركزي و بر پايه قوانين واحد اداره مي شدند و به آن قسمت كه سه طايفه ايراني در آن سكونت داشته، داراي نياكان و فرهنگ مشترك بوده و آيين هاي نوروز را گرامي داشته و يكسان برگزار كرده اند "ايران زمين" گفته اند(مادها از « ري » به سمت غرب و شمالغربي از جمله كردها و آذري ها، پارسها از منطقه ري به جنوب تاجزاير خليج فارس و از شرق تا آن سوي هندوكش و انتهاي بدخشان، و پارتها در شمال شرقي).

كوروش بنيادگذار كشور ايران بوده است، ولي ناسيوناليسم ايراني با داريوش بزرگ به دنيا آمده است. كوروش، جهاني فكر مي كرد و يك جامعه مشترك المنافع متساوي الحقوق به مركزيت " ايران زمين " به وجود آورده بود و مداخله در امور داخلي اعضاي اتحاديه را روا نمي داشت.

داريوش بزرگ در كتيبه هايي كه از او باقي مانده اند با ستايش اهورا مزدا (خدا) كه زمين و آسمان و بشر و شادي ها را آفريده است ، شاهي خود بر اين سرزمين پهناور را كه مردان خوب و اسبان خوب (مقصود ارتش خوب) دارد از عنايات او دانسته است و در يكي از كتيبه هايش از اهورا مزدا خواسته است كه " ايران زمين " را از آفت دروغ و بلاي خشكسالي در امان دارد.

از كارهاي مهم داريوش ايجاد آبراهي ميان درياي سرخ و رود نيل بود كه خليج فارس را به درياي مديترانه متصل سازد. كار مهم ديگر او دستور ساختن تخت جمشيد بود كه شاه نشين ايران زمين باشد ( پايتخت اداري ايران شهر شوش بود) .

1300ش:كلنل محمدتقي خان پسيان، مردي كه هنوز درباره انديشه هاي او تحقيق كافي نشده است، دهم مهر ماه سال 1300 خورشيدي در نزديكي قوچان كشته شد. مهاجمان سر كلنل را كه در آرزوي ايراني بهتر بود جدا كردند و به مشهد فرستادند، ولي خراساني ها كه به او علاقه داشتند و وفادار مانده بودند جسد وي را با تشريفات تمام در آرامگاه سردار ايران، نادر شاه، كه او نيز در نزديكي قوچان كشته شده بود مدفون ساختند. قيام كلنل محمد تقي خان كه گوشه اي از تاريخ ميهن ما را در عصر بدبختي اين كشور( بر اثر مداخله خارجيان) تشكيل مي دهد با قيامهاي هزار سال پيش از آن كه صحنه بيشتر آنها هم خراسان بود مشابهت فراوان دارد.

كلنل محمد تقي خان كه يك افسر ژاندارم بود ضديت خود را با قاجارها كه در برابر خارجيان ضعف بسيار نشان مي دادند با بازداشت قوام السلطنه والي خراسان و همكارانش در 13 فروردين 1300 آغاز و محدوديت شديد براي انگليسي ها و كنسولگري انگلستان در خراسان اعمال ، و تحت تاثير احساسات ميهني، امور خراسان را قبضه كرده بود به گونه اي كه سيد ضياء طباطبايي رئيس الوزراء وقت او را علي رغم مخالفت احمد شاه والي خراسان كرد، ولي با رئيس الوزراء شدن قوام السلطنه، مبارزه با كلنل همه جانبه شد. با وجود اين، وي پيشنهاد هوادارانش را كه اعلام جمهوري كند و به تهران لشكر بكشد نپذيرفته بود. دولت تهران يك نيرو و سه سرهنگ به جنگ او فرستاد كه نيروي اعزامي از جنگيدن اكراه كرد و سرهنگها دستگير شدند، ولي كلنل پسيان كه به جوانمرد بودن شهرت داشت آنان را آزاد و به تهران فرستاد. كلنل براي مشروعيت دادن به حكومت خود بر خراسان، در مرداد ماه 1300 بزرگان خراسان را دعوت و پس از ايراد يك نطق مهييج ميهني كه وطن در خطر است از آنان براي ادامه حكومت خود نظرخواست كه وي را تاييد كردند. در اينجا قوام و انگليسي ها براي برانداختن كلنل كه امكان داشت هواداران بيشتري به دست آورد و آنان را به مخاطره اندازد به امير شوكت (پدر امير اسدالله علم) و سران برخي طوايف خراسان متوسل شدند و .... مقاومت هواداران كلنل نيز چند روز پس از فوت او عملا به پايان رسيد.

كلنل محمد تقي خان كه از نامداران تاريخ معاصر ايران بشمار مي رود شهرت خود را قبلا در جنگ همدان به دست آورده بود. در جريان جنگ جهاني اول همدان به دست نيروي روسيه افتاده بود كه كلنل با يك واحد ژاندارم و بدون داشتن اسلحه سنگين ، نيروهاي روسيه را كه از حيث نفر هم سه برابر بودند شكست داده و همدان را پس گرفته بود.

404 پیش ازمیلاد:نقل قولها، و نكته ها تاريخچه هاي جالبي دارند و يكي از آنها كه قدمتي نزديك به 25 قرن و عمدتا كاربرد ديپلماتيك دارد از ايرانيان است به اين مضمون: "دشمن دشمن من دوست من است.".

طبق تاريخچه، در جريان جنگ داخلي يونانيان معروف به جنگ پلوپونز (Peloponnesian war) كه از 431 تا 404 پيش از ميلاد طول كشيد و به پيروزي اسپارت و پايان آستقلال و حاکميت آتن انجاميد؛ دولت هخامنشي ايران پول، خواروبار، جنگ افزار و حتي كشتي در اختيار اسپارتي ها گذارد تا به دست آنان انتقام خود را از آتني ها بگيرد و شاه وقت ايرانيان بر اين استراتژي عنوان "دشمن دشمن من دوست من است" گذارده بود كه ناپلئون آن را از لابلاي تاريخ بيرون كشيد، زنده كرد و اينك بيش از هر وقت ديگر بكار مي رود.

1320ش:پس از تبعيد رضا شاه از ايران، باز گردانيدن مقاماتي را كه بركنار و يا زنداني كرده بود به كار آغاز شد و دهم مهر 1320 امان الله جهانباني را كه رضا شاه خلع درجه كرده بود به سرلشكري بازگرداندند و پست وزارت دادند و سرانجام 14 روز بعد قانون بخشودگي از مجلس گذشت! و شامل همه كارمندان و مقامات سابق شد. بازگشت برخي از اين افراد كه محق به مجازات بودند به پستهاي دولتي باعث گسترش فساد اداري شد كه هر روز ابعاد بيشتري مي يافت و ....

1904م:امروز زادروز«گرام گرين» داستان نگار انگليسي است كه دوم اكتبر1904 به دنيا آمد و 87 سال عمر كرد. وي به موازات داستان نگاري مدتها بکار روزنامه نگاري اشتغال داشت و در اين حرفه تا دبيري روزنامه تايمز ترقي كرده بود. گرين به فعاليت هاي متعدد ديگر نيز سرگرم بود؛ زماني سياستمدار، مدتي جهانگرد، چند سال كمونيست و ... بود. وي حتي مدتي در اينتليجنس سرويس انگلستان كار كرد. باوجود اين، هيچگاه از نوشتن داستان دست برنداشت. داستانهاي او بر حسب اشتغالاتش زمينه هاي متفاوت دارد. او با نوشتن داستان «آمريكايي ساكت» شهرت ضد آمريكايي به دست آورد كه اين شهرت هيچگاه به فراموشي سپرده نشد.

1187م:دوم اكتبر سال 1187 ميلادي در پي ده سال جنگ، بالاخره صلاح الدين ايوبي سلطان مصر و سوريه بيت المقدس (اورشليم) را از دست صليبيون خارج ساخت و سپس به اخراج آنان از انتاكيه، بندر صور و ترابلس (لبنان) پرداخت. تلاش 18 ماهه ريچارد شيردل پادشاه انگلستان هم براي پس گرفتن بيت المقدس به جايي نرسيد و در 1192 به اروپا بازگشت و جنگهاي صليبي فروكش كرد.

صلاح ايوبي يك «كرد» متولد تکريت (عراق امروز) و از افسران عمويش «شيركوه» فرمانده ارتش مصر بود كه پس از او اين سمت را برعهده گرفت و بعد از درگذشت سلطان مصر، خود را سلطان مصر و سوريه خواند و به جنگ صليبيون اروپايي شتافت. بيت المقدس 88 سال در دست صليبيون اروپايي بود.

15م:دوم اكتبر سال 15 ميلادي سناي روم به تيبريوس Tiberius كنسول ارشد (رييس شوراي مجريه) اين كشور تاكيد كرد كه قانون Matestas را كه اجراي آن مورد بي اعتنايي قرار گرفته بود بار ديگر با شدت هرچه بيشتر و دقيقا به اجرا بگذارد و كساني يا دولتهايي را كه به قلمرو و شوونات روم احترام نگذارند به مجازات برساند.

مورخان بعدا نوشتند كه اين قطعنامه سناي روم به وضوح قلدري آن امپراتوري عهد باستان را نشان مي دهد. امپراتوري پارسيان (ايران) بيش از هفت قرن با چنان دولتي دست به گريبان بود و جز در دو سه مورد، همواره بر روميان پيروز بود و از شرق در برابر سلطه گري آنان دفاع کرد. فيدل کاسترو، هوگو چاوز و ولاديمير پوتين در حرفهايشان بارها دولت واشنگتن را امپراتوري روم معاصر خوانده اند.

1847م:دوم اكتبر زادروز دو مارشال معروف قرن 20 است كه در طول جنگ جهاني اول در برابر هم قرار داشتند. مارشال پل فن هيندربورگ آلماني ـ مردي كه ارتش روسيه را كه چند برابر نيروهاي او سرباز داشت شكست داد و سپس به سراغ جبهه هاي ديگر رفت دوم اكتبر 1847 به دنيا آمد و دوم اوت سال 1934 درگذشت . وي از 1925 تا 1934 رئيس جمهوري آلمان بود و مدت كوتاهي هيتلر به عنوان رئيس دولت آلمان با او كار كرد.

مارشال فرديناند فوش افسر معروف فرانسوي و فرمانده نيروهاي دول متفق (فرانسه ، انگلستان و ...) كه نيروهايش آلمان را در جنگ جهاني اول شكست داد دوم اكتبر سال 1851 به دنيا آمد و بيستم مارس (نوروز ايرانيان) در سال 1929 در گذشت.

1870م:دوم اكتبر سال 1870 نيروهاي وحدت پس از تقريبا چهارده قرن بار ديگر شهر رم را پايتخت ايتالياي متحد اعلام كردند. اين نيروها واحدهاي نظامي فرانسه را كه به كمك پاپ فرستاده شده بودند در هم شكسته بودند و پاپ را وادار كرده بودند كه به واتيكان اكتفا كند. در پي اين پيروزي، دستور انتقال پايتخت از شهر فلورانس به رم داده شد و ايتالياي متحد شكل واقعي به خود گرفت.

1935م:دوم اكتبر سال 1935، درست 65 سال پس از انتقال پايتخت ايتاليا به شهر رم و تكميل تامين وحدت ايتاليا، اين دولت كه در صدد تجديد عظمت گذشته و توسعه قلمرو خود برآمده بود، كشور اتيوپي را مورد حمله نظامي قرار داد و روز بعد هواپيماهاي ايتاليايي دو شهر اتيوپي را كوبيدند كه ضمن آن 1700 تن كشته شدند. تانكهاي ايتاليا هر روز 80 كيلومتر در خاك اتيوپي و سرزمين مجاور آن سومالي پيشروي مي كردند. در اين ميان امپراتور حبشه در انتظار باران بود تا پيشروي ايتالياييها متوقف شود!.

دولت انگلستان كه با پيشروي ايتاليا، مستعمره خود ـ كنيا ـ را در مخاطره ديد به جامعه ملل شكايت برد و دولت ايتاليا انگلستان را تهديد به مسدود كردن مديترانه به روي كشتي هاي انگليسي كرد. جامعه ملل 17 روز بعد (19 اكتبر) روزي كه هواپيماهاي ايتاليا كاخ امپراتور اتيوپي را بمباران مي كردند تصميم به تحريم اقتصادي ايتاليا گرفت و ....

1910م:دوم اكتبر 1910 در پي شيوع بيماري وبا در ايتاليا، يكصد هزار تن از ساكنان بندر ناپل واقع در جنوب اين كشور از اين شهر فرار كردند و در اين سال يك ميليون و 41 هزار و 570 ايتاليائي از ترس وبا و اين كه دولت اين كشور آماده جنگ با عثماني مي شد به آمريكا مهاجرت كردند و اين بزرگترين رقم مهاجرت ايتاليائي ها است.

1941م:دوم اكتبر سال 1941 (38 روز پس از حمله متفقين به ايران به بهانه جانبداري از آلمان) حمله تمام عيار آلمان براي تصرف شهر مسكو آغاز شد. اين حمله در فاصله اي نه چندان دور از مسكو با ضد حمله ژوكوف، مارشال شوروي، در هم شكسته شد و اين شکست به روحيه نظاميان آلماني شديدا آسيب وارد آورد. ژوكوف آلماني ها را تا شهر برلن دنبال كرد و نيروهاي شوروي با بر افراشتن پرچم خود بر فراز برلن در آوريل 1945 به عمر رايش سوم پايان دادند. اين پيروزي ارزان به دست نيامد و شوروي براي آن، نزديک به 27 ميليون کشته داد. 45 سال بعد و به فاصله چند ماه گورباچف و سپس يلتسين مرگ 27 ميليون اتباع شوروي را ناديده گرفتند و دستاوردهاي آن پيروزي را به مفت ازدست دادند که دولت مسکو اينک گرفتار مشکلاتي است که آندو و دستيارانشان از آن رهگذر برايش به ارث گذارده اند.

1948م:دوم اكتبر، زادروز مهاتماگاندي (Mohandas Gandhi) رهبر انقلاب استقلال هندوستان و بنيادگذار جمهوري هند است. وي مبتكر مبارزه منفي (نافرماني مدني) براي رسيدن به مقصود سياسي، و نيز نمونه ساده زيستن و فروتني بشمار مي آيد. وي كه در دوم اکتبر 1869 به دنيا آمده بود 78 سال عمر كرد و در سال 1948 جان خود را بر سر تامين آرامش هند گذارد و به دست يك هندوي متعصب و مخالف تقسيم شبه قاره هندوستان به دو کشور هند و پاکستان ترور شد.

1964م:فلورين (Florin Cioaba) متولد 1964 كه خود را پادشاه كولي (Gypsy ) هاي كشور روماني اعلام كرده است 29 سپتامبر 2003 در شهر سيبيو Sibiu در 190 مايلي جنوب بخارست طي مراسمي سنتي دختر 12 ساله اش «آنا ماريا» را به عقد ازدواج پسري 15 ساله به نام

« بيريتا ميهاي Birita Mihai» درآورد كه او هم كولي است (عکس بالا). با اين كه حداقل سن ازدواج در روماني 18 سال تمام است، به رسوم صدها ساله كولي ها كه شمار آنان در اين كشور از يك ميليون تن تجاوز مي كند احترام گذارده مي شود (آمار رسمي، شمار کولي هاي روماني که خود را "روما" مي نامند 550 هزار تن نشان مي دهد که دقيق نيست). جمعيت كولي هاي اروپا كه 14 ـ 15 قرن پيش از هند، از طريق ايران به اروپاي شرقي و مركزي رفته اند تا 22 ميليون تن برآورد شده است كه رسوم و فرهنگ خاص خود را دارند. به مراسم عروسي دختر پادشاه كولي هاي روماني بيش از 400 تن دعوت شده بودند. عروس در جريان مراسم، از مجلس عقدكنان فرار كرد كه او را باز گردانيدند. کولي ها با مجوز بهرام پنجم شاه ساساني ايرانيان (بهرام گور) از هند وارد ايران زمين شده بودند تا با کارهاي هنري خود ايرانيان را شاد سازند. بعدا دسته از آنان به اروپا رفتند. آن شمار از کولي ها که در ايران خاوري (افغانستان) مانده اند "کوچي" خوانده مي شوند زيرا که دائما در سير و سفر و کوچ کردن هستند.

2004م:مناظره تلويزيوني پنجشنبه شب (30 سپتامبر 2004) دو نامزد اصلي انتخابات رياست جمهوري آمريكا - جورج بوش و جان کري، درست يك ماه پيش از برگزاري اين انتخابات، با مناظره هاي 11 دوره پيش از آن، اين فرق را داشت كه قبلا برايش به اندازه يك قانون اساسي، ضابطه و قيد و شرط نوشته بودند؛ از جمله اين كه دور اول مناظره بايد صرفا مربوط به موارد مشخص سياست خارجي آمريكا و برنامه هاي وزارت امنيت ملي باشد، از 90 دقيقه تجاوز نكند، خارج از سئوال صحبت نشود و با روشن شدن چراغ كه اعلام اتمام وقت هر نامزد در دادن پاسخ به سئوال مطرح شده است، گفتار قطع شود و .... پس از آغاز اين مناظره كه در تالار اجتماعات دانشگاه ميامي(فلوريدا) انجام شد؛ كف زدن ممنوع بود، و هيچگونه صدايي از مستمعان نبايد بلند مي شد. بلندي تريبونها طوري در نظر گرفته شده بود كه قد هر دو نامزد در يك سطح باشد و دوربين ها هردو را دريك سطح و كنار هم نشان دهند تا بلندي قد سناتور جان كري دهها ميليون بيننده را تحت تاثير قرار ندهد. ظاهر دو نامزد جز رنگ كراواتهايشان يكسان بايد مي بود. مناظره بايد مستقيما از همه شبكه هاي تلويزيوني آمريكا (آن گروه از شبکه ها كه برنامه «خبر» دارند) پخش مي شد.

براي اطلاع دو نامزد از نظر آمريكاييان، قبلا «فوكس گروپ ( ميز گرد)» هاي متعدد در شهرهاي مختلف آمريكا تشكيل شده بود و دو نامزد مي دانستند آن دسته از آمريكاييان كه هنوز تصميم نگرفته اند به كدام نامزد راي بدهند چه مي خواهند. جلب همين دسته مورد نظر هردو نامزد بود.

در سال 2004 اكثر شركت كنندگان در «فوكس گروپ» ها گفته بودند كه مايلند آمريكا همچنان تنها ابر قدرت جهان باقي بماند و آماده اند هزينه اش را بپردازند.

بر اين پايه و براي جلب آرائ اين دسته بود كه سناتور كري در مناظره گفت آمريكايي خواهد ساخت كه در داخل امن و قوي و در خارج معتبر و محترم باشد. هر دو نامزد روي حفظ مقام جهاني آمريكا تاكيد كردند و با اندك تفاوت در روش، قول ضديت با گسترش سلاحهاي هسته اي دادند و بر ضد سياستهاي تازه ولاديمير پوتين در تمركز امور روسيه در مسكو سخن گفتند!. در قبال مسئله عراق نظرات دو نامزد، كاملا از هم متفاوت بود. سناتور كري گفت: چرا جورج بوش با شتاب زياد، بدون تصويب كنگره و حتي توصيه ژنرال پاول وزير امور خارجه اش، نيروهاي تحت فرماندهي ژنرال فرانكس را كه قرار بود كار اسامه بن لادن را خاتمه دهند مامور عراق كرد. بن لادن خطر اصلي بود يا صدام حسين؟ كه اينك معلوم شده است نه اسلحه كشتارجمعي داشت و نه با القاعده در ارتباط بود. صدام حسين كه به ما حمله نكرد، بوش ( پدر) به همين دليل در سال 1991 از بصره بالاتر نرفت. اگر من به جاي جورج دبليو بوش (اشاره به رقيب انتخاباتي خود) بودم منتظر نتايج بررسي بازرسان سازمان ملل مي شدم، حلقه تحريم را تنگتر مي كردم و بعدا اگر لازم بود يك ائتلاف جهاني به وجود مي آوردم، نه اين كه به انگلستان و استراليا اكتفا مي كردم و دست به حمله مي زدم، كه بوش گفت: لهستان هم با ما بود!!. هنگامي كه صحبت از كمك لهستان به ميان آمد، بوش فرصت نداد كه كري جوابش را بدهد (لهستان پس از تعرض نظامي آمريكا به عراق، به آمريكا و انگلستان پيوسته بود). كري گفت: در افغانستان، در آن زمان كه اسامه را در «تورا بورا» محاصره كرده بوديم، چرا ادامه كار را به سركردگان قبايل افغان سپرديم و خودمان را كنار كشيديم و او باقي مانده است!. وي از بسط كشت خشخاش در افغانستان انتقاد كرد و گفت که خطر ترياک کمتر از تروريسم نيست.

بوش درپاسخ گفت كه نبايد حرفهايي زد كه علامت نادرست به دشمنان بدهد.

# 1800: «نات ترنر» رهبر نخستين شورش بردگان سياهپوست آمريكايي بر ضد اربابانشان به دنيا آمد. وي 11 نوامبر سال 1831 اعدام شد.

# 1939: دولت آمريكا تقسيم لهستان را كه توسط آلمان و شوروي صورت گرفته بود نپذيرفت.

# 1965: شوراي عالي شوروي بر تمركز برنامه ريزي اقتصادي در اين اتحاديه مهر تاييد گذارد.

# 1992: شوراي امنيت راي داد كه دارايي هاي عراق در همه كشورها توقيف و بابت غرامت به آسيب ديدگان از تصرف كويت پرداخت شود.

منبع:iranianshistoryonthisday.com