تقویم تاریخ - 28 مرداد

مجموعه: تقویم تاریخ

1357ش: 28امرداد 1357 (در آن سال مصادف با 19 اوت 1978)، در ساعات شب سينما ركس شهر آبادان آتش گرفت و بيش از نيمي از تماشاگران فيلم (طبق گزارشهاي روز بعد مطبوعات تهران 400 تا 600تن) كشته شدند. در لحظه وقوع حريق که "عمدي" تشخيص داده شد و بعدا يک توطئه معرفي گرديد، بيش از هفتصد تن در حال تماشاي فيلم سينمايي بودند. علت سنگين بودند تلفات، قفل بودن درهاي خروجي اعلام شده بود. هنوز جزئيات عمل و عامل يا عاملين اين حريق كه باعث تسريع در تغيير مقامهاي بالاي دولتي، تشديد انقلاب و تضعيف هرچه بيشتر نظام وقت و قطع اجراي طرحهاي تازه شاه براي حفظ نظام سلطنتي شد به درستي روشن و اعلام نشده است. يک هفته پس از اين حادثه که ايرانيان را سخت متاثر ساخته بود نخست وزير وقت تغيير کرد و ....

2003م:پروفسور جان هيگام استاد تاريخ دانشگاههاي معروف جانزهاپكينز ، كاليفرنيا ، كلمبيا ، راتگرز و ميشيگان و مولف دهها كتاب و صدها رساله و مقاله هفدهم اوت 2003 در 82 سالگي در گذشت. مورخان وي را «جنراليست» يعني مسلط بر انواع تواريخ مي دانند ولي خودش نوشته است كه در تاريخ فرهنگها و مهاجرتها «مختصر اطلاعاتي!!» دارد. وي در طول 55 سال تدريس و تاليف تاريخ و سردبيري يك مجله در ارتباط با تاريخ و فرهنگ همواره تلاش كرده بود كه به تنش ميان تاريخنگاري آكادميك ( نگارش تاريخ با ذكر مآخذ و فوت نوت هاي فراوان و...) و تاريخنگاري «توده فهم» كه ناراتيو و عكس و مثال است و در آن به جالب بودن قضايا و رواني قلم توجه بيشتري مي شود پايان دهد و ميان دو دسته تاريخنگار سازش بر قرار سازد . براي اين منظور وي يك كتاب روش تاريخنگاري تاليف كرده كه با كتب مشابه بكلي فرق دارد و در آن تاكيد كرده است : از آنجا كه تدريس و تاليف تاريخ عامل روشنگري و تحكيم ميهندوستي و مردمدوستي است ، هرچه كه تاريخنگاران غير آكادميك زياد شوند رشد فكري و معلومات عمومي مردم بيشتر خواهد شد.

وي كه در دوران جنگ جهاني دوم مورخ ارتش آمريكا بود در كتاب « يگانگي و بيگانگي » خود به برخوردهاي فرهنگي در جامعه آمريكا كه يك جامعه مهاجري است اشاره كرده و راههاي سازش اين فرهنگها را نشان داده است.اين استاد در تاليف سال 1955 خود فرد و فرهنگش با هم مهاجرت مي كنند نوشته است كه هنوز ( در آن سال ) انگلوساكسونهاي متولد آمريكا مهاجران تازه ( غير آنگلوساکسون ) را به آساني تحمل نمي كنند.

او تاريخنگاري را يك حرفه جدا از حرفه هاي ديگر خوانده و نوشته است كه مورخ بايد شرايط قاضي و روزنامه نگار ـ هر دو را ـ حائز باشد كه موارد عمده آن بيطرفي ، صداقت ، بي اعتنايي به پول بيش از نياز و تطميع نشدن است.

1332ش:امروز زادروز محمد عطريانفر مدير و سردبير پيشين روزنامه همشهري، رئيس سابق شوراي سردبيري روزنامه شرق و راه انداز روزنامه کارگزاران و سردبيرکل روزنامه «هم ميهن» است كه 28 امرداد 1332 در اصفهان پا به عرصه وجود گذارده است. وي كه فعاليتهاي انقلابي را از زمان دانشجويي در دوران نظام سابق آغاز كرده است يکي از فعالان بنام در انقلاب سال 1357 و وفاداران به آرمانهاي اين انقلاب بشمار مي رود. عطريانفر با اين كه از بهترين فارغ التحصيلان رشته مهندسي بود، پس از انقلاب وارد دنياي روزنامه نگاري شد كه از جواني به آن كشش و علاقه زايدالوصف داشت. وي با كار كردن در كيهان بعد از انقلاب (دوران مديريت خاتمي بر اين روزنامه)، نشريات ديگر و سازمان راديو تلويزيون مهارت ژورناليستيک لازم را به دست آورد. همين علاقه، كشش و مهارت بود كه روزنامه همشهري را در صدر روزنامه هاي ايران قرار داد. وي از آغاز سال 1372 تا تابستان 1383 سردبيركل و مدتي نيز مدير همشهري بود و از بامداد تا نيمه شب در آنجا كار كرد و همه علاقه و مهارت خود را بكار برد تا روزنامه اي را كه متعلق به شهرداري است به سطحي از تيراژ برساند كه در صدر همه قرار گيرد و از لحاظ مالي خودکفا باشد. او مشكل كار را مي دانست، مشكلي كه مردم ذاتا دوست ندارند روزنامه متعلق به دولت و يا يك سازمان عمومي را بخرند، مخصوصا كه ميانه مردم ـ صرف نظر از كدام كشور ـ به دليل ارتباط زياد، با شهرداري ها خوب نبوده است. ولي، عطريانفر موفق شد از اين سد عبور كند. او ستونها، عناوين و مطالب تازه اي را وارد «همشهري» كرد كه قبلا در مطبوعات ايران سابقه نداشت و براي انجام كار، از مهارت چندين روزنامه نگار قديمي (که بعد از انقلاب خانه نشين شده بودند) استفاده كرد. براي اين كه همشهري از نظر حرفه روزنامه نگاري نقص نداشته باشد، دو روزنامه نگار بسيار ماهر و قديمي را مامور بازبيني پس از چاپ و يافتن ايرادها با هدف اصلاح کار و جلوگيري از تکرار كرده بود. ايرادهاي وارده كه بعدا با پي نوشت به دبيران و خبرنگاران ابلاغ مي شد مطلقا نبايد تكرار مي شد و تكرار اشتباه قابل تحمل نبود. تلاش دفتر عطريانفر اين بود كه تحريريه روزنامه، اين دو روزنامه نگار را نشاسد. اين ابتكار، قبلا در ايران سابقه نداشت. از ابتكارهاي ديگر وي كه براي همشهري مخاطب فراوان به دست آورد؛ در آغاز كار، انتشار پاورقي در صفحه ششم بود، و دهها ابتكار ديگر. او بود كه طلسم طولاني را شكست و در امرداد 1372 اجازه داد كه در دو شماره (به مناسبت چهلمين سالگرد وقوع رويداد براندازي 28 امرداد) مطلب مربوط با عكس دكتر مصدق چاپ شود و از آن پس «مصدق نويسي» در مطبوعات ايران به صورت امري عادي درآمد. نيازمندي هاي همشهري که اينک (پس از عطريانفر) مانع پايين رفتن تيراژ اين روزنامه دولتي شده است يکي ديگر از ابتکارهاي عطريانفر است که به ضميمه همشهري (به صورت پري پرينت) توزيع مي شود. انديشه و طرح خريد يک چاپخانه براي همشهري نيز مربوط به زمان عطريانفر بوده که تحقق يافته است.

14م:اكتاويان (گايوس اکتاويوس تورينوسGaius Octavius Thurinus) امپراتور روم كه در سالهاي آخر حکومت خود ملقب به اوگوستوس شده بود و ارتش او در سال 36 پيش از ميلاد از ايران شكستي سخت خورده بود 19 اوت سال 14 ميلادي درگذشت. وي در جنگ اكتيوم در سال 30 پيش از ميلاد بر رقيب خود ماركوس آنتونيوس پيروز شده بود كه در پي اين پيروزي ماركوس و همسرش كلئوپاترا يكي پس از ديگري خودكشي كردند. اکتاويان با اين که تشنه قدرت مطلق بود تلاش مي کرد تا ظاهر جمهوريت را در روم حفظ کند و انتخابي باشد. او درسال 27 پيش از ميلاد و در روز گشايش دوره تازه سناي روم کنار گيري خودرا از اين سمت تسليم کرده بود که سنا در همان جلسه با دادن راي اعتماد اورا در سمت امپراتور تثبيت کرد. اکتاويان در سال 20 پيش از ميلاد به جاي جنگي ديگر با دولت وقت ايران وارد مذاکره شد تا پرچمها، نشانهاي نظامي و علائم ويژه اي را که روميها در سه جنگ پيش از آن ازدست داده بودند پس بگيرد که به اين هدف رسيد. اکتاويان 82 سال عمر کرد. اصطلاح جنگ الفاظ (The War of Words) از زمان اوست که مدتها با رقيب خود مارکوس آنتونيوس دعواي شفاهي داشت و هريک ديگري را متهم مي کرد و اين اتهامات شامل گذشته و افشاء اشتباهات دوران جواني هم شده بود.

1812م:19 نوامبر سال1812 توپدار كانستيتوشن USS Constitution متعلق به دولت نوبنياد ايالات متحده آمريکا در نزديكي آبهاي كانادا كشتي نظامي انگليسي «گوري ير Guerriere» از نوع فري گيت را در هم كوبيد و از صحنه نبرد خارج ساخت. اين كشتي دوهزار و دويست تني 71 متري مجهز به 44 توپ و 450 ملوان ساخت نوامبر سال 1797 سپس به تنهايي جمعا به شش كشتي ديگر انگليسي آسيب رساند و دولت ايالات متحده را دلگرم به ساختن شش توپدار ديگر از اين نوع كرد.

كانستيتوشن همان ناوي است كه در مديترانه دزدان دريائي را شكست داد و پيمان دريايي با ليبي (ترابلس) در عرشه آن امضاء شد. اين كشتي در منطقه كارائيب كشتي هاي فرانسوي را هم كه مزاحم بازرگانان آمريكايي بودند متواري ساخته بود. بنابراين کانستيتوشن نخستين ناو جنگي ايالات متحده است که درخارج از آبهاي اين کشور وارد عمليات نظامي شده است.

با اين سوابق ميهني، مردم آمريكا در نيمه قرن نوزده مانع اوراق كردن آن شدند و اين كشتي تا به امروز باقي مانده، پايگاهش در ماساچوست است و همانند اواخر قرن 18 قادر به بحر پيمايي است. كانستيتوشن در سال 1997 با پيمودن يك مسافت رفت و برگشت هزار مايلي از بزرگترين پايگاه دريايي امريكا در نورفك ويرجينيا بازديد كرد. كانستيتوشن تنها كشتي جنگي قابل استفاده جهان است كه در قرن 18 ساخته شده و آن همه جنگ و گريز داشته است.

1961م:جومو کنياتا Jomo Kenyatta در اين روز از ماه اوت سال 1961 از زندان انگلستان آزاد شد. وي 9 سال از عمر خود را در زندان دولت لندن سپري كرده بود. كنياتا رهبري جنبش استقلال طلبان كنيائي معروف به «مائو ـ مائو» را بر عهده داشت كه بارها از سوي عوامل انگلستان سركوب شده بودند. دستگاههاي تبليغاتي انگلستان كه كنيا Kenya را در استعمار داشت به منظور خنثي كردن اعتراضهاي جهاني به سركوب خشونت آميز «مائو ـ مائو» ها، آنان را آدمخوار معرف مي كردند، به همان گونه كه بلژيكي ها مردم كنگو - مستعمره خود را آدمخوار نشان مي دادند، تا ساير ملل كه اطلاع درستي از آفريقا نداشتند قبول كنند كه آدمخواران وحشي هستند و سزاوار سركوب شدن. به علاوه، شايستكي استقلال و آزادي و مالکيت بر ثروت ملي خود را ندارند.

دولت انگلستان بعدا كنياتا را متمايل به كمونيسم اعلام كرد كه اين برگ هم برنده نبود و اوايل اوت 1961 كه هنوز كنياتا در زندان بود، ناسيوناليستهاي كنيا (Kenyans) او را به عنوان نخست وزير كنيا ـ پس از كسب استقلال ـ انتخاب و معرفي كردند و دولت انگلستان، ديگر راهي جز آزاد كردن او نداشت. کنياتا که درباره ميهن خود و مبارزات ضد استعماري سياهپوستان هشت کتاب تاليف کرده است در سال 1964 هنگامي که هنوز نخست وزير بود به رياست جمهوري کنيا انتخاب شد و اين سمت را تا 22 اوت 19 78 که فوت شد برعهده داشت. پدر "باراک اوباما" نامزد حزب دمکرات آمريکا در انتخابات نوامبر 2008 اين کشور يک کنيايي است.

1099: صليبيون در جنگ اشكلون ( فلسطين ) بر نيروهاي اعزامي مصرپيروز شدند. اين پيروزي يک ماه پس از افتادن بيت المقدس

( اورشليم ) به دست صليبيون صورت گرفت. نيروهاي مصري براي بيرون راندن صليبيون وارد فلسطين شده بودند که در اشکلون شکست خوردند.

1959: ساختمان تازه آرامگاه فردوسي در خراسان گشايش يافت.

1959: پيمان نظامي بغداد به پيمان مركزي (سنتو) تغيير نام داد.

1981: دو جت اف - 14 آمريكايي در يک زد و خورد هوايي دو جت سوخوي - 22 نيروي هوايي ليبي را سرنگون كردند .با اين رويداد مقامات مربوط شوروي متوجه ضعف تكنولوژي هوايي خود شدند و دچار ياس گرديدند و ....

1991: کودتا بر ضد گورباچف كه با کارها و سياستهاي خود شوروي را در آستانه فروپاشي قرار داده بود وارد دومين روز خود شد ولي از همان نخستين روز پيدا بود که فاقد اصالت است و پس از چند روز هم پايان يافت و تنها نتيجه آن تسريع فروپاشي اتحاد شوروي بود. هنوز ماهيت اين رويداد - بمانند ساير تحولات دهه هاي 1980 و 1990 شوروي و پس از آن روسيه - از پرده ابهام خارج نشده است و درباره آن ترديدهاي بسيار وجود دارد.

2003: مهندس آلن لاتهام كه دستگاه گريز از مركز ويژه جدا سازي اجزا ء خون از قبيل گلبول قرمز ، گلبول سفيد ، پلاسما و... را اختراع كرد كه خدمت بزرگي به خلق بود در 95 سالگي در گذشت.