تقویم تاریخ -15 اردیبهشت

مجموعه: تقویم تاریخ

900م:به نوشته روزشمارتاريخ جهان، امير اسماعيل ساماني در ماه مه سال 900 ميلادي در شهر بخارا به خواست سران لشكرش كه اصرار داشتند به بغداد حمله كنند و به خلافت عباسيان پايان دهند پاسخ رد داد. شاه ساماني براي توجيه پاسخ خود، در يك اجتماع عمومي (اصطلاحا: بارعام) گفت كه بزرگترين برنامه ما بايد احياء زبان فارسي و فرهنگ نياكان باشد نه وسعت بخشيدن به قلمرو. اگر پيش از رسيدن به اين هدف كه واجب محض است، دست به لشكركشي به نقاط دوردست زنيم از هدف اصلي (احياء فرهنگ ملي) دور خواهيم شد. به علاوه ما با حمله نظامي به بغداد، دشمنان تازه براي خود خواهيم ساخت كه فعلا و در آغاز كار، به مصلحت ما نيست.

1820م:پنجم ماه مه سال 1820 (دوران سلطنت فتحعلي شاه قاجار)، دولت وقت ايران تصميم گرفت كه در مورد سوء رفتار مقامات عثماني در حجاز با حجاج ايراني و نيز آسيبي كه اين حجاج در طول راه (به سبب شيعه بودن) از وهابيون نجد مي ديدند به دولت عثماني در استانبول و به حكمران مصر در قاهره اعتراض كند، زيرا كه مقامات عثماني در حجاز زير نظر پاشاي مصر بودند كه دست نشانده دولت عثماني بود. گزارش هاي بعدي نشان مي دهد كه تذكر دولت ايران به پاشاي مصر تاثير بيشتري بخشيده بود تا اعتراض به دولت عثماني.

1290م:در اين روز در سال 1290 خورشيدي دولت در تهران دست به تدابير احتياطي وسيعي زد تا ماجراي اصفهان در پايتخت تکرار نشود. اخبار رويداد اصفهان در تهران پيچيده و به گوش همگان رسيده بود و حساسيت هايي مشاهده مي شد.

1358ش:15 ارديبهشت سال 1358 صدها کارمند سازمان اطلاعات و امنيت ايران (ساواک) که براي اعتراض نسبت به دستمزد عقب افتاده خود مقابل ساختمان نخست وزيري اجتماع کرده بودند دستگير شدند و با چند اتوبوس به زندان قصر انتقال يافتند. عده کارمندان ساواک که به اين ترتيب به زندان منتقل شدند 160 تن گزارش شده بود. آنان مي گفتند که کارمند دفتري هستند و اگر از شکنجه گران و پرونده سازان بودند که چنين علني براي دريافت دستمزد و اعتراض به اخراج، اجتماع نمي کردند.

1818م:پنجم ماه مه زادروز «كارل ماركس» روزنامه نگار و انديشمند آلماني، صاحب فرضيه كمونيسم (سوسياليسم تمام عيار)، نويسنده مانيفست كمونيست و مولف كتاب «سرمايه» است كه بسال 1818 به دنيا آمد و 65 سال عمر كرد.

1972م:«ياسوناري كاواباتا» داستان نويس بلندآوازه ژاپني كه بيش از يكصد داستان نوشته است در اين روز در ماه مه ۱۹۷۲ در ۷۳ سالگي درگذشت.

وي دو سال پس از نوشتن داستان يك خودكشي، بدون اين كه يادداشتي بر جاي گذارد انتحار كرد.

1864م:اليزابت كوكرانE.Cochran (نلي بلي) روزنامه نگار و نويسنده پرهياهوي آمريكايي در اين روز در سال 1864 به دنيا آمد و 48 سال عمر كرد. دولت آمريکا به منظور تجليل از اين روزنامه نگار اينوستيگيتيو اين کشور يک تمبر پستي منتشر کرده است که تصوير آن در بالا آمده است.

1260م:پنجم مه 1260 قوبيلاي قاآن (كوبلاي خان) نوه چنگيز و برادر هولاگو خان (ايلخان مغول ايران) رئيس كل متصرفات مغولان و خان بزرگ آنان شد كه از چين تا اروپا و خاورميانه گسترش داشت.

1821م:پنجم مه سال ۱۸۲۱ ناپلئون بناپارت پس از شش سال تبعيد در جزيره سنت هلن واقع در اقيانوس اطلس، در اين جزيره درگذشت.

وي پس از شكست در جنگ واترلو، از سوي فاتحان به اين جزيره تبعيد شده بود. ناپلئون ۱۶ سال رهبري فرانسه را برعهده داشت. سال ها بعد هنگام انتقال باقيمانده جسد او به فرانسه، صدها هزار فرانسوي از بندرگاه تا پاريس كه صدها كيلومتر فاصله است، استخوانهاي او را بدرقه كردند كه در طول تاريخ بشر سابقه نداشته است. مرگ ناپلئون براثر مسموم كردن تدريجي او توسط انگليسي ها صورت گرفت ولي انگليسي ها اين اتهام را رد كرده و گفته اند كه وي براثر سرطان معده فوت شده است.

1893م:پنجم مه سال 1893 بهاي سهام در بورس نيويورك سقوط آزاد كرد كه ركود اقتصادي به دنبال داشت. علت عمده آن، چاپ اسكناس (دلار) زائد بر طلا بود و براي تبديل اسكناس به طلا كه عملي مطابق قانون بود، طلا موجود نبود و اين وضعيت سبب هجوم مردم به خريد طلا، تبديل نقره به طلا و خودداري از خريد سهام شركتها و پس انداز پول در بانكها بود. سبب ديگر، كاهش درآمد شركت هاي راه آهن هاي آمريكا بود كه بهاي سهام آنها را در بورس پايين آورده بود.

1980م:پنجم مه سال 1980 و يک روز پس از درگذشت «يوسيپ بروز تيتو» باني تيتوئيسم (نوعي سوسياليسم ملي) و رهبر يوگوسلاوي است مورخان و اصحاب نظر متفق القول پيش بيني کرده بودند که پس از او كنفدراسيون يوگوسلاوي هم ديري نخواهد پاييد.

2006م:يك دادگاه فدرال آمريكا كه در حومه ويرجينيايي شهر واشنگتن استقرار دارد چهارم مه 2006 پس از هفته ها محاكمه، زكريا موسوي از هواداران گروه القاعده را به حبس ابد بدون داشتن حق استفاده از آزادي مشروط محكوم كرد. وي كه 17 اوت سال 2001 در ايالت مينه سوتا دستگير شده بود متهم بود كه قرار بود از عوامل رويدادهاي 11 سپتامبر آن سال (ربودن هواپيماهاي مسافربر و كوبيدن آنها به ساختمانهاي بزرگ) باشد.

1640: چارلز يكم پادشاه وقت انگلستان پارلمان اين كشور را دوباره تعطيل كرد زيرا كه اعضاي آن حاضر نشده بودند پولي را كه پادشاه براي هزينه كردن مي خواست تصويب كنند.

1789: مجلس طبقات سه گانه فرانسه (مجمع ملي) براي حل مشكلات مالي اين كشور تشكيل شد و با صداهايي كه از آن بلند شد مقدمات انقلاب فراهم آمد. نمايندگان طبقات سه گانه در اين مجلس عبارت بودند از: نمايندگان روحانيون (طبقه يكم)، نمايندگان اشراف (طبقه دوم) و نمايندگان بورژواها (طبقه سوم). در اين مجلس، كارگران و افراد بدون ثروت نماينده نداشتند.

1832: «هوبرت هو بانكرافتBancroft» تاريخدان و مولف آمريكايي به دنيا آمد.

1916: دولت آمريكا سپاه تفنگداران دريايي خود را مامور حمله به جمهوري دومينيكن كرد.

1936: نيروهاي اعزامي ايتاليا به اتيوپي كه اين كشور را مورد حمله قرار داده بودند شهر آديس آبابا پايتخت آن را اشغال نظامي كردند. هايله سلاسي امپراتور اتيوپي قبلا كشورش را ترك كرده بود كه در همين روز در سال 1941 با كمك انگلستان به آديس آبابا بازگشت.

1945: دريا سالار دونيتس كه پس از خودكشي هيتلر جانشين او شده و آمادگي آلمان را به تسليم شدن را اعلام داشته بود به زيردريايي ها و كشتي هاي جنگي آلمان دستور داد كه دست از جنگ بكشند و به پايگاههاي خود در بنادر آلمان بازگردند.

1949: شوراي اروپا تشكيل شد. درهاي اين شورا كه مقر آن در استراسبورگ فرانسه است به روي عضويت هر كشور اروپايي كه در آن حكومت قانون برقرار باشد و رعايت حقوق اتباع خود را تضمين كرده باشد باز است. اين شورا ارتباط به اتحاديه اروپا ندارد.

1955: آلمان غربي (فدرال) حاكميت كامل خود را از فاتحان جنگ جهاني دوم به دست آورد.

1961: آمريكا مدتها پس از شوروي، نخستين انسان را كه «شپرد» نام داشت به مدت 15 دقيقه به فضا فرستاد و وي برخلاف نخستين فضانورد شوروي كره زمين را دور نزد، بلكه وارد فضا شد و فرود آمد.