پوران درخشنده از سختی فیلمسازی در ایران می گوید

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

پوران درخشنده به عنوان یکی از کارگردان های مطرح خانم سینمای بعد از انقلاب، از اوایل دهه 60 و در فضای به نسبت بسته آن دوران به سینما وارد شد و توانست در این سه دهه فعالیتش را در این عرصه ادامه دهد. به نظر او به طور کلی فیلمسازی کار سختی است و این سختی در هر دوره ای برای کارگردان های زن به شکل مضاعف وجود دارد. درخشنده در این گفتگو از مشکلات و سختی ها می گوید.

فعالیت در عرصه کارگردانی برای کارگردان های خانم نسبت به آقایان خیلی سخت تر است؟ یعنی این سختی هاست که باعث می شود کارگردان خانم بعد از ساخت یک فیلم تصمیم بگیرد دیگر قید فیلمسازی را بزند؟
- کارگردانی به طور کلی کار آسانی نیست که بشود به راحتی به آن وارد شد و باقی ماند. کسی که وارد این عرصه می شود باید دغدغه، عشق و تحمل را یکجا داشته باشد تا بتواند موفق شود. اینطور نیست که هر سال بتوانی فیلم بسازی و به راحتی آن را اکران کنی. بیش از همه چیز باید برای حضور در این عرصه پافشاری کنی.

خیلی وقت ها شده که من خودم سه سال، شش سال یا حتی 9 سال کار نکرده ام ولی اینطور نبوده که در ذهنم به طور کلی فایل کاری بسته شود و فیلمسازی دغدغه ذهنی ام نباشد. شاید ساخت یک فیلم خوب، 10 سال طول بکشد. مهم این است که تمام هدف کارگردان متوجه آن باشد.

یعنی معتقدید فیلمسازان زن و مرد به یک اندازه سختی تحمل می کنند؟
- منظورم این است که کلا فیلم ساختن کار سختی است و در این مورد، فرقی بین زن و مرد وجود ندارد ولی زنی که می خواهد به عنوان کارگردان در سینما حضور دائم داشته باشد، باید کاملا پوست کلفت باشد چون آدم در سینما خیلی چیزها را می بیند و باید از بین خیلی چیزها بگذرد. تفاوت هایی می بیند که اذیتش می کند. فکر می کند شاید اگر یک مرد بود به راحتی می توانست به خیلی چیزها برسد. اگر مرد باشی به راحتی می توانی وارد خیلی از جمع ها شوی اما برای خانم ها این مسیر وجود ندارد.

مسیر ورود برای گرفتن تجهیزات فیلمبرداری، جذب اسپانسر، سرمایه و ... خیلی برای زن ها سخت تر است. البته که باز هم می گویم این مسائل برای مردان هم سخت است اما باز راحت تر جواب می گیرند. خیلی وقت ها خانم ها اطلاعی ندارند از اینکه کجاها دارند سرمایه می دهند یا کمک می کنند برای ساخت فیلم. اینطور اطلاعات خیلی دیرتر به دست زن ها می رسد. برای همین هم می گویم کارگردان زن برای اینکه ماندگار شود باید یک پوست کلفتی خاصی داشته باشد. باید آنقدر هدف برایشان ارزشمند باشد و آنقدر دغدغه داشته باشند که بخواهند به هر قیمتی راه را هموار کنند.

در ارتباط با بازیگران و عوامل صحنه هم این مشکلات برای زنان بیشتر است؟ این حس وجود ندارد که اگر مرد باشند، حرف شان بیشتر خریدار دارد؟
- نه اصلا. هیچ وقت به عنوان یک کارگردان زن چنین حسی نداشته ام.

حتی از وقتی که اولین بار در دهه شصت شروع کردید و اولین کارتان را ساختید؟ هیچ وقت چنین حسی وجود نداشت؟
- از همان اولین فیلمم تلاش کردم این جو را بشکنم. من اولین زنی بودم که بعد از انقلاب وارد سینما شد. آن موقع شرایط خیلی سخت تر بود. خودتان می دانید که اوایل دهه شصت، به هر حال جو مردانه تری بر سینما حاکم بود و در واقع این حیطه کاملا در اختیار آقایان قرار داشت. به خاطر همین وقتی یک خانمی می خواست وارد سینما شود و خودش را میان این همه مرد اثبات کند با سختی های فراوانی روبرو بود ولی من آنقدر کارم را دوست داشتم و به آن باور داشتم که حاضر شدم با پافشاری از همه اینها بگذرم. الان به جایی رسیده ام که عوامل برای اینکه در کار من جایی داشته باشند، از هم پیشی می گیرند.

همانطور که گفتید آن زمان شرایط برای کارگردانی یک زن در سینما سخت تر بوده. با این حال اما کارگردان های زن هم نسل شما کاملا با همین سختی ها کنار آمدند و عرصه را ترک نکردند.
- واقعیت این است که من به شخصه احساس می کردم که دغدغه هایم را فقط می توانم از طریق سینما پاسخ دهم. همان موقع در رشته پزشکی هم قول شده بودم اما اگر وارد مسیر سینما نمی شدم هیچ وقت به هدفم نمی رسیدم. همیشه به این فکر کردم که حضور در هر کاری سخت است و خب کارگردانی هم مشکلات خاص خودش را دارد. آنقدر مشکل سر راه آدم هست که کاملا آدم را ترغیب می کند که از مسیر خارج شود اما فقط باید عشق بسیار قوی داشته باشی که بتوانی بمانی و ادامه دهی. من عقیده دارم که اندیشه جنسیت نمی آورد و آن چیزی که مهم است اندیشه آدم است که باید بارور شود. کارگردان های زن، خودشان باید این فرصت را برای خودشان به وجود بیاورند اگر نه هیچ کس نیست که بخواهد چنین فرصتی را در اختیارشان بگذارد.

در حال حاضر عرصه برای حضور کارگردانان زن کاملا مهیا شده و قطعا خیلی از سختی ها وجود ندارند. الان با توجه به این شرایط فکر می کنید کارگردان های زن چقدر موفق عمل می کنند؟
- قصد جنسیت طلبی و برتری طلبی ندارم اما فیلم های شایسته و خوبی در میان آثار کارگردان های زن دیده ام، مخصوصا الان که فیلم «ناهید» در عرصه بین المللی هم موفق ظاهر شده. البته سال های اخیر کارگردان های جدید مرد هم قابلیت های خوبی از خودشان نشان داده اند. به طور کلی فکر می کنم خانم های نسل جدید یک مقدار سماجت بیشتری دارند چون می دانند که در شرایط فعلی باید خیلی کارشان بهتر از آقایان باشد تا بتوانند مخاطب را جذب کنند و فضا را برای ماندن و بودن بهتر فراهم کنند. کارگردانی همچنان برای خانم ها تلاش مضاعف می طلبد.

اخبارفرهنگی - برترینها