اسماعیل شنگله؛ بازیگری در همه مدیوم ها

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

اسماعیل شنگله در سال 1315 در تهران متولد شد و مثل خیلی از هم نسل هایش اولین قدم های بازیگری اش را روی صحنه تئاتر برداشت و بعد به تلویزیون و سینما آمد اما همانطور که خودش هم می گوید، تئاتر در آن سال ها بیشتر جنبه خصوصی داشت. او در سال 1332 برای آغاز مسیر حرفه ای خود در کلاس های جامعه باربد ثبت نام کرد و سه سال بعد نیز به هنرستان هنرپیشگی تهران رفت.

شنگله که مدتی از بازیگران پر کار سینما و تلویزیون محسوب می شد، چند سال است که از فضاهای هنری دوری کرده و حتی در شهر دیگری زندگی می کند.

او در طول سال های فعالیتش تجربه همکاری با کارگردان های مشهوری همچون داود میرباقری، بهمن زرین پور و کامران قدکچیان را داشته و در آثاری مثل «دایره مینا» (داریوش مهرجویی)، «سگ کشی» (بهرام بیضایی)، «سام و نرگس» (ایرج قادری)، «پارتی» (سامان مقدم)، «آبی» (حمید لبخنده) و ... ایفای نقش کرده است. شنگله که در حال حاضر روزهای استراحت و دوری از عرصه های هنری را می گذراند، از آغاز کارش و خاطرات آن ایام می گوید.

تئاترهای ارزان روزهای جمعه
اسماعیل شنگله از سنین نوجوانی به تئاتر علاقمند شد و همین علاقه سبب شد تا در کلاس های بازیگری شرکت کند: «سالی که ما کار بازیگری را شروع کردیم، سینما به این صورت نبود. آن زمان دکتر کوشان کلاس هایی را برگزار کرده بود که ما در آنها شرکت کردیم و به این واسطه تئاترهایی را در خیابان لاله زار کار کردیم که البته بیشتر جنبه خصوصی داشت.»

او درباره حضورش در «جامعه باربد» و تجربیاتی که در این کلاس ها به دست آورد، می گوید: «سال 1332 در کلاس های «جامعه باربد» که اتفاقا تعداد محدودی شاگرد می پذیرفت، ثبت نام کردیم و بعد از شش ماه از آنجا فارغ التحصیل شدیم. آن سال ها معمول بود که هر کس دوره های آ»وزشی را در جامعه باربد می گذراند تا مدتی تنها در نقش یک سرباز نیزه در دست را بر عهده بگیرد که نهایتا وقتی پادشاه از جلویش رد می شد، تعظیمی کند و ... اما برای من مسیر متفاوت تری رقم خورد و توانستم در نقش بهتری ظاهر شوم.»

شنگله که بازیگری را در سینما، تلویزیون و تئاتر تجربه کرده از اولین حضور تلویزیونی اش می گوید: «بعد از آن فرصتی پیش آمد که برای اولین بار کار در مدیوم تلویزیون را هم تجربه کنم. سریالی بود که من در آن نقش یکی از جوانان قصه را بر عهده داشتم و یادم است که دیالوگم تنها در حد یک جمله بود اما همان جمله را روزی سه بار تمرین می کردم.»

او که سال های نوجوانی و جوانی اش را به تماشای تئاترهای مختلف گذرانده با این که علاقه بسیاری به این هنر داشته اما تصور نمی کرد در فاصله کوتاهی خود نیز برای بازی روی صحنه برود: «من از 17 سالگی به تئاتر علاقمند بودم و از همان زمان برای تماشای تئاتر به لاله زار می رفتم. البته بیشتر روزهای جمعه تئاتر می دیدیم که ارزان تر بود. وقتی به تماشای این نمایش ها می نشستم، با وجود علاقه بسیاری که به تئاتر و سینما داشتم، اصلا فکر نمی کردم که روزی توان و آمادگی لازم برای حضور روی صحنه را داشته باشم.»

شنگله می گوید: «اولین باری که خودم را با گریم، لباس و ظاهر و هیبت یک شخصیت داستانی روی صحنه دیدم، بازیگری به طور حرفه ای تری برایم شکل گرفت.»

فیلمسازی با هدف ساخت«بن هور»
بازیگر فیلم «سگ کشی» درباره دستمزدهای اولیه اش توضیح می دهد: «من حدود چهار پنج سال در «جامعه باربد» بودم و به ازای کاری که انجام می دادیم، مبلغ اندکی را به عنوان دستمزد به ما می دادند.»

شنگله پس از آن، سه سال را هم در هنرستان گذراند و بعد از آنجا به اداره هنرهای دراماتیک رفت. او در نهایت تصمیم گرفت برای تکمیل تحصیلاتش به خارج از کشور برود: «سال 40 بود که برای ادامه تحصیل در رشته تئاتر به آلمان و اتریش رفتم و حدود 9 سال بعد به ایران برگشتم.»

شاید بارها از هنرمندان هم دوره شنگله شنیده باشیم که در سال های تحصیل شان در کشورهای دیگر، اجراهایی را روی صحنه برده اند در حالی که شنگله معتقد است به هیچ وجه چنین شرایطی برای دانشجویان هنر و حتی افراد مقیم این کشورها هم فراهم نیست: «حتی یک نفر را هم ندیدم که این امکان را به او بدهند روی صحنه برود. آنجا همه چیز به سندیکا بستگی دارد و عضویت در سندیکا هم کار حضرت فیل است. طبیعتا در یک کشور خارجی کار برای کسی مثل من که عضو سندیکا نیست، خیلی سخت و بعید خواهد بود. حتی شهروندان خودشان هم امکان فعالیت هنری به راحتی برایشان فراهم نمی شود، ضمن این که ورود به آکادمی تئاتر هم کار هر کسی نیست و اگرچه شاید در وهله اول سهل و ساده به نظر برسد اما ماندن در این مسیر خیلی مشکل است تا جایی که اگر کوچکترین خطایی از شما سر بزند، اخراج می شوید.»

وقتی به ایران برگشت در چندین کار از علی نصریان بازی کرد و بعد هم به استخدام تلویزیون درآمد تال کارهای نمایش را به صورت جدی تر دنبال کند. او معتقد است که خاطرات زیادی از بازی در هر یک از آن آثار برایش باقی مانده است و می گوید: «سال های زیادی از آن روزها گذشته و نمی توانم از میان کارهایم، یکی را انتخاب کنم؛ همه شان برایم خاطره ساز بودند. هیچ وقت از بازی در یک اثر پشیمان نشدم، اگرچه مواردی پیش آمده که وقتی فیلمنامه را خوانده ام، ترغیب شدم و دوست داشتم بازی کنم اما در مرحله اجرا نتیجه راضی کننده ای درنیامده باشد. به هر حال همه با هدف ساخت «بن هور» کارشان را شروع می کنند اما در میانه راه از پس آن برنمی آیند.»

روزهای گذشته، روزهای پیش رو
بازیگر فیلم «دایره مینا» در مقایسه وضعیت پیشین و فعلی تئاتر می گوید: «زمانی که ما در تئاتر و سینما کار می کردیم، چند بازیگر ثابت در اداره هنرهای دراماتیک حضور داشتند که تعدادشان خیلی انگشت شمار بود. اولین باری که جلوی دوربین تلویزیون رفتیم، اصلا نمی دانستیم که قرار است چه اتفاقی بیفتد اما این روزها شرایط فرق کرده و تعداد کسانی که به عرصه هنری وارد می شوند هم روز به روز بیشتر می شود.»

شنگله در زمینه آسیب شناسی وضعیت امروز تئاتر به دو مؤلفه اشاره کرده و توضیح می دهد: «اولین مسئله حضور گروه های کثیری در سینما و تئاتر است که شاید بتوان آن را ترافیک گروه بازیگران در تهران نامید. دوم این که وضعیت اتاق هایی که این روزها به اسم سالن تئاتر مورد استفاده قرار می گیرند را اصلا قبول ندارم و به نظرم تنها سالن اصلی و چهارسو استاندارد محسوب می شوند.»

او همچنین درباره عوامل دیگری که مسبب بیکاری بسیاری از بازیگران سینما و تلویزیون شده، می گوید: «در شهرستان ها هم که بیشتر بازیگران به تهران کوچ کرده اند و برخلاف آ« زمان که فقط دانشکده هنرهای دراماتیک وجود داشت، در سال های اخیر دسترسی به دانشگاه آزاد در همه شهرستان ها فراهم شده است و آن طوری که من شنیده ام، هر سال بیش از هزار نفر از رشته های مختلف هنری فارغ التحصیل می شوند.»

شنگله معتقد است که بیش از هر چیز ترافیک نیروی انسانی موجب به وجود آمدن بحران در تئاتر شده است و ضمنا توضیح می دهد: «در حال حاضر تهیه کنندگان خصوصی دیگر تمایل چندانی به سرمایه گذاری ندارند چون به هر حال نگران بازگشت سرمایه شان هستند. به این ترتیب بازیگران زیادی این روزها بیکار شده اند و به طور کلی به آینده خوش بین نیستم. یکی از دلایل کم کار شدن من هم به این مسئله برمی گردد و دیگر این که حدود شش سال پیش بیمار شدم و عمل کردم. بعد از آن به توصیه دکتر از تهران خارج شدم و الان هم در یک روستا زندگی مخی کنم.»

اسماعیل شنگله نسبت به آینده این عرصه اظهار امیدواری کرد و گفت: «آرزو می کنم روزی بیاید که کارهای ارزنده ای در تئاتر، سینما و تلویزیون اجرا و ساخته شود.»

اخبار فرهنگی و هنری - روزنامه سینما