چارلی چاپلین همچنان می‌خنداند/ تصاویر

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : یکشنبه, 29 فروردين 1395 11:16

فیلم‌ها بیشتر تکراری به نظر می‌رسند، با این حال صحنه‌هایشان همچنان می‌خنداند؛ صامت و سیاه و سفیدند اما تبدیل به شاهکارهای ماندگار سینمای جهان شده‌اند که خیلی‌ها واو به واو آن را از بَرَند.

چارلی چاپلین، با نام کامل «سِر چارلز اسپنسر چاپلین»، نابغه دوست‌داشتنی سینما را همه بیشتر با همان سبیل، لباس و حرکات مخصوص در کمدی‌هایش می‌شناسند تا هنرمندی که با چهره‌های برجسته علمی و سیاسی زمانه‌اش مراوده داشته و در موسیقی هم آنچنان تبحر داشته که برای یکی از آثارش، جایزه اسکار گرفته است.

خودش جایی گفته بود 16 آوریل (27 فروردین) در محله‌ای در جنوب لندن به دنیا آمده، اما تحقیقات سازمان‌های اطلاعاتی بریتانیا٬ فرانسه و آمریکا برای یافتن مدارکی از مکان و زمان دقیق تولد او هیچگاه به نتیجه نرسیده است.

پلیس فدرال آمریکا معتقد بود چارلی در واقع یک یهودی روس است که نام اصلی‌اش اسرائیل تورنشتاین بوده ‌است. اسکاتلندیارد اطلاعاتی از یک منبع ارائه کرده و گفته بود ممکن است وی در فرانسه متولد شده باشد. اما اداره اطلاعات بریتانیا هیچگاه نتوانست مدارک تولد مربوط به چنین شخصی را پیدا کند و با وجود تحقیقات وسیع، هیچ نوعی مدارک و شواهدی برای اثبات این ادعاها پیدا نکرد. قدیمی‌ترین مدرکی که از وی پیدا شده‌، گذرنامه‌ای است که در سال 1920 صادر شده‌ است. 40 سال بعد از درگذشت چارلی، نامه‌ای هم در کشوی قفل شده کمدش یافتند که نشان می‌داد او در کاروان کولی‌ها که عمه‌اش رئیس آن بوده متولد شده است.

سه ساله بود که پدر و مادرش از هم جدا شدند؛ پدرش را در 12 سالگی از دست داد و مادرش هم در حین اجرای زنده برای سربازان بر اثر پرتاب جسمی از سوی آنها و اصابت به سرش به بیماری روانی مبتلا شد. سر مادرش شکسته و مجبور شده بود صحنه را ترک کند. چارلیِِ پنج ساله برای آرام کردن تماشاگران معترض روی سن رفته و با آنچه از مادرش آموخته بود، آواز می‌خواند.

ذوق و استعداد هنری تنها ارثیه پدر و مادر برای چارلی بود که بعدها او را به بازیگری، فیلمنامه‌نویسی، کارگردانی و موسیقی کشاند. تا سال 1913 بازیگر سیار نمایش‌های وودویل آمریکا بود؛ یهودی‌زاده فقیری که کودکی‌اش را در رنج و تنگدستی گذرانده بود.

سال 1914 با فیلم کمدی «ساختن یک زندگی» در شرکت فیلمسازی «کی استون» به شهرت رسید. بعدها چارلی با همان چهره ولگردی ساده‌دل و معصوم که درگیر مشکلات اجتماعی و اقتصادی اطرافیانش هم می‌شود و با همه بدبیاری‌های خنده‌آورش مخاطب را به همدلی با خود وامی‌دارد، شناخته شد.

چارلی در آمریکا با «استن لورل» آشنا شد و مدتی را با او هم اتاق بود. آن سال‌ها جنگ جهانی آغاز شده بود و مردم بیش از هر زمان دیگری به فیلم‌های کمدی نیاز داشتند. این موضوع باعث شد چارلی در طول کمتر از دو سال 12 فیلم بلند برای شرکت جدیدی که با آن کار می‌کرد بسازد.

فیلم صامت می‌ساخت و از آن دفاع می‌کرد؛ می‌گفت بهترین معلمش در پانتومیم، مادرش بوده و اگر او نبود هیچگاه نمی‌توانست موفق شود. پانتومیم رکن اصلی بازیگری چارلی بود؛ برای همه آن صحنه‌ای که چارلی جوینده طلا با صبر و حوصله خوراک پوتین بار می‌گذارد و با اشتها می‌خورد، فراموش‌نشدنی است.

چارلی زندگی خصوصی جنجالی و پرحاشیه‌ای داشت. چهار بار ازدواج کرد و در نهایت ازدواج پایدارش در 54 سالگی با دختر 18 ساله یک فیلمنامه‌نویس رخ داد؛ موضوعی که بار دیگر او را سوژه رسانه‌ها کرد.

مرگ او هم جنجالی شد؛ چارلی چاپلین 25 دسامبر 1977 و در 88 سالگی درگذشت و یک سال بعد جسد این کمدین که در گورستان دهکده‌ای در سوئیس دفن شده بود، توسط دو مرد از خاک خارج شد. آنها می‌خواستند در ازای بازگرداندن جسد، از وکیل چاپلین پول دریافت کنند!

سه ماه طول کشید تا جنازه دزدها دستگیر شوند. آنها دو مهاجر از بلغارستان و لهستان بودند. با بازداشت دزدها، جسد در همان محل و در یک مزرعه ذرت که چاپلین 25 سال آخر عمر خود را در آنجا گذرانده بود دفن شد، ولی این بار تابوت او را از بتن آرمه ساختند. گورکن دهکده که بار اول دزدیده شدن جسد را کشف کرده بود گفته بود: دیگر امکان ندارد که جسد را در نیمه شب بدزدند. برای این کار احتیاج به یک مته بادی خواهید داشت و سر و صدای زیادی به پا خواهید کرد.

چارلی می‌گفت: من دریافته‌ام که ایده‌های بزرگ هنگامی به ذهن راه می‌یابند که اراده کنیم چنین ایده‌هایی را داشته باشیم و نقاش کامل آن است که از هیچ، برای خود سوژه بسازد.

معتقد بود: وقتی زندگی صد دلیل برای گریه کردن به تو نشان می‌دهد، تو هزار دلیل برای خندیدن به او نشان بده.

چارلی علاوه بر فیلمسازی و بازیگری، که برای آن چهار بار اسکار گرفت، موسیقی 23 فیلم را هم به پایان برد. او برای موسیقی فیلم «لایم لایت» در 1972 جایزه اسکار دریافت کرد.

علاقه‌مندان سینمای کمدی نسل‌ به نسل به تماشای آثار چارلی نشستند و به سوژه‌هایش خندیدند. البته او که در آثارش خواسته‌ای بیشتر از خنداندن داشت، می‌گفت: افسوس هر چه سعی کردم مردم بفهمند، فقط خندیدند...

16 آوریل، سالروز تولد این کمدین بلند آوازه، «روز جهانی لحظه‌های پُر خنده» نامگذاری شده است؛ روزی برای خنده‌، خنده‌های از ته دل.

اخبار فرهنگی و هنری - ایسنا