به یاد ماندنی ترین نقش های پرویز پرستویی

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

اخبارفرهنگی - به یاد ماندنی ترین نقش های پرویز پرستویی

لیلی با من است
یکی از نقش های ماندگار و تحسین شده پرویز پرستویی با صادق مشکینی رقم خورد. او هنوز سایه حاج کاظم را بر سر نداشت که در «لیلی با من است» بازی کرد. کمال تبریزی برای نخستین بار نگاه کلیشه ای به فیلم های جنگی را کنار گذاشت و با مفاهیم تثبیت شده شوخی کرد؛ به قاعده و درست البته. موقعیت دوگانه صادق مشکینی در جبهه، برگ برنده فیلم است.

واقعا سخت است اگر بازیگر دیگری جز پرستویی را در این نقش تصور کنیم.کافی است به یاد بیاورید پلانی که او از ته دل می خندد و بلافاصله به گریه می افتد. اجرایی استادانه و شیرین. نوع نگاه، راه رفتن، بیان دیالوگ، انتقال حس صادق؛ همه و همه یکی از نقش های موفق سینمای ایران را به نام پرستویی زده است. پرستویی در فیلم حضوری آزاد و بدون تکلف دارد که باعث شده غالب منتقدان روی بازی خوبش اشتراک نظر داشته باشند.

آدم برفی
فیلم سه سال توقیف بود و طول کشید تا بازی متفاوت پرویز پرستویی دیده شود. او برای نقش جواد کولی از همه تجربیات بازیگری روی صحنه تئاتر و شش فیلم سینمایی قبلی اش به خوبی استفاده کرده بود تا بتواند در میان چهره های شناخته شده و مطرح آن زمان سینمای ما، خودی نشان دهد.

شخصیت جواد کولی که به نوعی برگرفته از لمپن های سینمای پیش از انقلاب بود، با بازی درخشان و به شدت بیرونی پرستویی همراه شد و جلوه خاصی به کار بخشید.

نقش کوتاه بود اما خیلی به چشم آمد و تبدیل به یکی از بهترین نقش های سینمایی پرویز پرستویی شد. این فیلم  در دسته نقش های انرژیک و بیرونی پرستویی به حساب می آید که البته در ادامه نمودش را در چند فیلم دیگر هم دیدیم. مشخصه بازی او در «آدم برفی» تاثیرگذاری در عین کوتاهی نقش است که به خوبی در کانون توجه قرار می گیرد.

مرد عوضی
«مرد عوضی» از جذاب ترین و به یادماندنی ترین فیلم های پرویز پرستویی است. بازی پرستویی از چشم داوران جشن خانه سینما دور نماند و تندیس بهترین بازیگر مرد را به او اهدا کردند.

«مرد عوضی» از معدود فیلم های موفق سینمای ما است که از عنصر جابجایی استفاده کرده اند. پرستویی با بازی در دو کاراکتر بخش زیادی از موفقیت فیلم محمدرضا هنرمند را به دوش کشید و با اجرای بدون نقصش حسابی از مخاطبان خنده گرفت.

او به خوبی مرز میان شخصیت خسرو پذیرش (مخترع یک پودر جادویی لباسشویی) و داریوش جم (مدیرعامل شرکت) را نشان داد و برای هر کدام بازی متفاوت ارائه کرد. لحن بیان، نوع مواجهه با موقعیت های دوگانه و میمیک چهره اش هنوز در اذهان تازه است.

مومیایی 3
پرویز پرستویی در «مومیایی 3» بخشی دیگر از توانمندی بازیگری اش را به رخ کشید. این فیلم در ادامه دیگر انتخاب های خوب پرستویی در ژانر کمدی است که در دوران پختگی اش ایفا کرد. پرستویی نقش سروان قربانی افسر وظیفه شناسی که کارش را به خوبی و با صداقت تمام انجام می دهد را به گونه ای بازی کرد که نه چندان جدی و خشک باشد و نه بیش از حد فانتزی.

استیصال او که باید هر چه زودتر کلانتری محل خدمت اش را به مالک اصلی اش تحویل دهد ولی جایی مناسب پیدا نمی کند آنقدر دقیق و ملموس است که همچنان مخاطب را قلقلک می دهد.

وقتی بحث سرقت مومیایی پیش می آید و سرهنگ قربانی مظنون می شود، اوج بازی پرستویی است. او به خوبی تضادهای کاراکتر را در چهره، چشم ها و لحن حرف زدن را با ریزه کاری و جزییات نشان می دهد؛ بدون آنکه اغراق کند.

مارمولک
موفق ترین نقش پرویز پرستویی بعد از حاج کاظم با رضا مارمولک شکل گرفت. همکاری مجید پرستویی و کمال تبریزی یکی از جسورترین فیلم های سینمای ما را رقم زد. «مارمولک» خیلی زود دچار حاشیه شد و از پرده پایین آمد با اینحال نسخه قاچاق شده آن دست به دست چرخید و خیلی ها آن را دیدند.

پرستویی با بازی در نقش یک دزد و روحانی به خوبی و استادانه ریزه کاری های هر دو کاراکتر را نشان داد، با اینحال ظرائف بازی اش در قسمت هایی است که نقش روحانی بازی می کند.

حرکت دست و نگاه و راه رفتن و مهمتر از همه ادای دیالوگ هایش به قاعده و در خدمت نقش است. کار او وقتی سخت تر می شود که باید ادای روحانی را دربیاورد نه خود روحانی واقعی را. این هم جزو نقش هایی است که کمتر بازیگری مثل پرستویی از عهده آن برمی آمد. حیف که او از این نقش ها کم دارد.

کافه ترانزیت
بدون شک می شود «کافه ترانزیت» را یکی از بهترین کارهای پرستویی دانست. مردی متعصب از خانواده ای کاملا سنتی که طبق عرف باید بیوه برادرش را زیر پر و بال خودش بگیرد حالا در موقعیتی قرار می گیرد که نه راه پیش دارد و نه پس! زن حاضر به پذیرش این سنت نیست و از هر راهی تلاش می کند مستقل باشد و از طرف دیگر ترس از اینکه مهر بی غیرتی روی پیشانی اش بخورد هراس دارد.

این دوگانگی مهمترین ویژگی شخصیت پرستویی بود. ناصر آزار می داد، راه زن را سد می کرد اما نهایتا مخاطب به او حق می داد چون پرستویی آنقدر این استیصال را درست و با اصول به تصویر کشیده بود که ناصر کاملا تبرئه می شد و هر چه غر وجود داشت باید به سر عرف و قوانین بی اساس آن زد. لهجه آذری و ادای خوب آن، یکی دیگر از امتیازهای نقش بود که پرستویی خیلی خوب از پسش برآمد.

زیر تیغ
اگر پرستویی در سینما با نقش حاج کاظم «آژانس شیشه ای» سروصدا به پا کرد و به عبارتی ترکاند، نقطه اوج بازی اش در تلویزیون «زیر تیغ» بود. هنوز هم که هنوز است ترس، اضطراب، عرق سرد و بغض محمود در ابتدای سریال در ذهن همه ما مانده. همه ما تک تک جزییات رفتاری محمود را می شناختیم، دلمان برایش می سوخت و حتی مدام فکر می کردیم که قطعا اگر در شرایط او بودیم، حالمان دقیقا همین بود!

این یعنی اوج موفقیت یک بازیگر در ایفای یک نقش! دیگر چه چیزی باید می خواستیم؟ کسانی که «زیر تیغ» را دیده اند و با آن زندگی کرده اند، اتفاقا یکی از منتقدان سرسخت کارهای جدید پرستویی اند. بغض، ترس و اندوه محمود زیر تیغ کجا و تلاش پرستویی برای نشاندن این حالات در چهره نقش هایی مثل «سیزده 59»، «من و زیبا»، «پاداش سکوت» و ... کجا؟

اخبارفرهنگی - روزنامه هفت صبح