محسن یگانه: این صدای اعتراض نیست!

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

اخبار فرهنگی - محسن یگانه: این صدای اعتراض نیست!

محسن یگانه یکی از خوانندگانی است که در ادوار مختلف جشنواره فجر شرکت داشته و از سال 87 تا کنون به صورت مداوم در جشنواره به اجرای برنامه پرداخته است. او که بعد از چند ماه سکوت خود را شکسته معتقد است باید نوع نگرش به موسیقی پاپ تغییر پیدا کند و به این نوع موسیقی صرفاً به عنوان مُسکن نگاه نشود. با محسن یگانه در مورد زوایای مختلف جشنواره و همچنین سیاست های کلی دفتر موسیقی راجع به موسیقی پاپ هم کلام شدیم. که آن را با هم مرور می کنیم.

اولین کنسرت رسمی تو در تهران اجرا در جشنواره موسیقی فجر بود ، درسته؟

بله، اجرا در جشنواره موسیقی فجر اولین کنسرت رسمی من در تهران بود.

از همان سال به بعد مد شده بود که ارشاد خواننده هایی که مجوز کنسرت نداشتند را به جشنواره دعوت می کرد تا از این طریق هم جشنواره را جذاب کند و هم مجوز کنسرت های بعدی خواننده صادر شود، این موضوع در مورد تو هم وجود داشت؟

 حداقل در مورد من این اتفاق نیفتاد چون قبل از اجرا در جشنواره، کنسرت هایم در شهرستان های مختلف کشور برگزار می شد.

اما تا پیش از آن در تهران کنسرت نداشتی...

درسته اما برای اجرا در شهرهای دیگر مشکلی برای مجوز نداشتم و کنسرت هایم برگزار می شد. در کل من هیچ وقت به دنبال منفعت طلبی نبوده ام و آن زمان اصلاً به این فکر نمی کردم که بروم در جشنواره اجرا کنم تا مجوز کنسرت های تهرانم صادر شود...

روند کلی برگزاری جشنواره را چطور ارزیابی می کنی؟ به نظرت اینکه موسیقی پاپ در بخش غیررقابتی حضور دارد اتفاق خوبی است؟

اگر موسیقی پاپ با این همه محبوبیت و طرفدار وارد بخش رقابتی جشنواره شود چه کسی می خواهد آن را داوری کند؟ به نظرم اگر این اتفاق بیفتد رقابت بر سر قضاوت پیش خواهد آمد که این نگران کننده خواهد بود و برای کسانی که با رقابتی شدن موسیقی پاپ موافق نیستند تبدیل به نوعی بهانه و دستاویر تبدیل خواهد شد. از طرف دیگر فکر می کنم جالب نیست که اینقدر ابزاری به موسیقی پاپ نگاه شود. من هم صرفاً چون دوست ندارم ساز مخالف بزنم، می گویم اگر با حضور من مشکلی هم می شود، من هستم!

منظورت از بخش اول حرف هایت این است که رقابتی بودن موسیقی پاپ اشتباه است؟

رقابتی بودن اشتباه نیست اما اگر قرار است این اتفاق در جشنواره بیفتد باید یک چهارچوب خاص و مشخص برای آن تعریف شود.

تو در این مورد پیشنهادی داری؟

این موضوع نیاز به فکر و خرد جمعی دارد. ببین با اجرای چند خواننده سبد هزینه یک میلیاردی جشنواره فراهم می شود و از طرف دیگر خواننده ها هم برای اجرا در جشنواره دستمزد بسیار پایینی دریافت می کنند. این تعاملی است که ما انجام می دهیم و فکر می کنم در مقابل باید نگاه ها به موسیقی پاپ یک مقدار مثبت تر باشد.

موسیقی که تا این اندازه تعامل می کند قطعاً به دنبال ضربه زدن نیست و باید به او اعتماد بیشتری داشت. البته بعضی ها هم در این میان ترجیح می دهند در این سبد تعاملی قرار نگیرند و به صورت مستقل کنسرت هایشان را برگزار کنند و پول حاصل از اجرا را هم در جیب خودشان بگذارند اما فضای کلی موسیقی پاپ یک فضای تعاملی است.

با توجه به موضوعی که مطرح کردی فکر می کنم باید بگوییم بودجه جشنواره از اجراهای پاپ تامین می شود، این موضوع نوعی سوء استفاده از موسیقی پاپ نیست؟

سوء استفاده کلمه ای است که شاید برداشت های بدی از آن صورت بگیرد. فکر می کنم باید نوع نگرش به موسیقی پاپ عوض شود. وقتی نیاز هست که موسیقی پاپ باشد، به آن شکل درستی بها دهیم. رئیس جمهور محترم بارها و بارها از موسیقی سنتی یاد می کنند اما در نشستی که با ایشان داشتیم حتی یک بار هم نام موسیقی پاپ آورده نشد. این ضعف ماست که باید آن را درست کنیم.

این ضعف در نگاه است. به نظر می رسد موسیقی پاپ در نگاه مسولین جایگاه مشخصی ندارد، قبول داری؟

اگر این موضوع وجود داشته باشد متاسفانه همان سوء استفاده ای که گفتی اتفاق می افتد.

اگر موسیقی پاپ برای دفتر موسیقی وزارت ارشاد اهمیت داشت آن را در بخش رقابتی قرار می دادند، اینطور نیست؟

اگر روزی این اتفاق بیفتد و موسیقی پاپ در بخش اصلی جشنواره حضور داشته باشد، به این معناست که به صورت رسمی و مشروع به موسیقی پاپ نگاه کرده اند. این اتفاق یک تابو شکنی فوق العاده است که اهالی پاپ سال ها در انتظار آن هستند. این بها، بهای سنگینی است که تا امروز کسی جرات نکرده در دوران مدیریت خود آن را بپردازد. امیدوارم آقای ارجمند بتواند این کار را انجام دهد. وقتی چنین پتانسیلی وجود دارد، باید به نحو احسن از آن استفاده شود.

تو از سال 87 تا امسال به صورت مداوم در همه ادوار جشنواره فجر حضور داشتی، کدام دوره به نظرت بهتر برگزار شده؟

احساس می کنم اولین دوره ای که در جشنواره شرکت کردم شرایط بهتر بود و ابهت موسیقی پاپ تا حدی حفظ شد. اگر قرار است صرفاً به دلیل درآمد زایی به موسیقی پاپ نگاه کنیم، باید حداقل ابهت این موسیقی را حفظ کنیم. متاسفانه در روند کلی برگزاری جشنواره برخی تناقضات وجود دارد که از یک جایی به بعد توهین آمیز می شود.

چه تناقضاتی؟

این که همچنان موسیقی پاپ به عنوان موسیقی نامشروع شناخته شود و هیچ اتفاقی برای آن نیفتد و فقط از منافع آن استفاده شود یک مقدار آزار دهنده است. متاسفانه امروز موسیقی پاپ فرزند نامشروعی است که گاهی برای درآمد زایی از آن استفاده می شود. اگر کسی فکر می کند من اشتباه می گویم، بیاید و بگوید کجای حرف من اشتباه است.

یکی از دلایلی که برای عدم حضور موسیقی پاپ در بخش اصلی جشنواره از آن یاد می شود این است که خواننده های پاپ در موضع رقابت با هم دچار اختلاف می شوند و داوری ها را قبول ندارند...

این که چه کسی می خواهد این رقابت را داوری کند خیلی مهم است.

تجربه جشن «موسیقی ما» نشان می دهد که اهالی پاپ داوری ها را قبول ندارند و هر داوری که انجام شود در نهایت باعث بروز اختلاف بین موزیسین های پاپ می شود...

من در مورد جشن موسیقی ما تا امروز صحبت نکردم اما بعضی از اتفاقاتی که در این جشن افتاد واقعاً ناراحت کننده بود. یادآوری می کنم که با تمام اتفاقاتی که با چشم می دیدم و از قبل حدس می زدم در این جشن شرکت کردم تا یک بار این جمع دور هم شوند و نتیجه و خروجی آن را ببینیم. سعی کردم در این مورد ساز مخالف نزنم و بعد از این مراسم هم اعتراضی نکردم و قضاوت را به مردم سپردم.

با این تفاسیر اگر قرار باشد جشنواره فجر سال آینده به صورت رقابتی به موسیقی پاپ بپردازد، محسن یگانه در آن شرکت نخواهد کرد؟

نمی گویم شرکت نخواهم کرد اما شاید خودم را از بخش رقابتی حذف کنم. اگر قرار باشد بیلان رقابتی خوبی برای آن در نظر گرفته نشود بهتر است در آن شرکت نداشته باشم. همه جای دنیا رقابت در موسیقی پاپ وجود دارد و جشنواره های مختلف این کار را انجام می دهند چطور است که ما نمی توانیم چهارچوب درستی برای آن مشخص کنیم؟

برای رسیدن به یک چهارچوب منطقی نیاز به گفت و گو است که هنرمندان پاپ اهل گفت و گو با هم نیستند. مثلاً شما یک صنف مشخص ندارید که در آن دور هم جمع شوید و صحبت کنید.

من شخصاً مخالف تشکیل صنف هستم. این درحالی است که حدود دو سال پیش بنده جزو اولین کسانی بودم که پیشنهاد تشکیل صنف موسیقی پاپ را مطرح کردم اما در ادامه مسائلی دیدم که حس کردم صنف موسیقی پاپ به قهقرا و ناکجا آباد خواهد رفت و اگر قرار باشد به مقصدی برسد، آن مقصد چیزی جز سقوط آزاد و برخورد با یک سنگ بزرگ نیست.

این تفاسیر تو معتقدی که اهالی موسیقی پاپ باید سیاست دوری و دوستی را پیش بگیرند. درسته؟

فکر می کنم دوری و دوستی خیلی بهتر از نزدیکی و دشمنی است!

فکر می کنی دفتر موسیقی با حضور پیروز ارجمند می تواند مشکلات موسیقی پاپ را حل کند؟

پیروز ارجمند یکی از آهنگسازان مطرح کشورمان است که صرفاً به موسیقی سنتی توجه ندارد. من سال ها پیش با ایشان همکاری داشتم که خاطره خوبی از آن دارم. دوره ای که من مجوز گرفتم، تلاش های پشت پرده ای صورت گرفت که اتفاق هایی مثل رضا صادقی، من، حمید عسکری و ... افتاد و ما وارد چرخه موسیقی مجاز شدیم. فکر می کنم امروز نیاز داریم که این اتفاقات خوب یک بار دیگر بیفتد و گشایش هایی صورت بگیرد تا دوباره شاهد یک دوره طلایی باشیم.

مجاز شدن خواننده هایی مثل زانیار، سعید مدرس وعماد طالب زاده را می توان در همین مسیر دانست؟

این ها نشانه است اما نشانه ها ملاک نیست. منظور من تغییر روش در سیاست های کلی است. اینکه در لحن صحبت یک مدیر نرمش به وجود بیاید به تنهایی کافی نیست. پیش از آقای ارجمند هم مدیرانی بودند که شاید از ایشان نرم تر صحبت می کردند اما اتفاق خاصی نیفتاد. باید اتفاقی بیفتد که برای همه قابل لمس باشد.

زمانی که ما آمدیم و دوران مجوز گرفتن بود اتفاقات عجیب و غریبی افتاد که باعث امیدواری همه شد. من در آن روزها هیچ امیدی به گرفتن مجوز نداشتم اما دیدم که یک عده ای پشت پرده تلاش کردند تا فضا باز شود. موسیقی پاپ باز هم نیاز به این فضا دارد و باید در این جهت تلاش شود. به دلیل انحطاط فکری که طی چند سال گذشته بر فضای موسیقی حاکم بود، نوعی کرختی در موسیقی پاپ و افکار اهالی آن به وجود آمده که انگار هیچ تغییر قرار نیست صورت بگیرد.

این یعنی امیدی به آینده موسیقی پاپ نیست؟

به شخصه با این وضعیت به آینده موسیقی پاپ امیدی ندارم. این صدای اعتراض نیست، یک اشاره است به گذشته ای که وقتی به آن فکر می کنیم ما را امیدوار می کند. شاید این یادآوری کمکی باشد به کسانی که می خواند کاری انجام دهند. فکر می کنم وقتش رسیده که نگاه مُسَکِن گونه از روی موسیقی پاپ برداشته شود. این نگاه، واقعاً دردناک است.

به عنوان آخرین سوال، اگر بخواهی از پیروز ارجمند درخواستی داشته باشی، چه می گویی؟

مشکل اصلی که الان برای خوانندگان وجود دارد، استحکام جای پا است. اینکه شما هیچ مرجعی برای تکیه کردن ندارید و هر کسی می تواند شما را زیر دست و پا له کند اتفاق خوبی نیست! شما مجوز کنسرت را می گیرید اما به راحتی آن را لغو می کنند. دلیل این نوع ماجراها سست بودن پایه و کم بودن قدرت دفتر موسیقی است.

موسیقی صنعت قوی است که اگر یک مقدار فضا باز تر شود حداقل از نظر اقتصادی می تواند به راحتی جایگزین سینما شود. چرا باید جایگاه موسیقی پاپ تا این اندازه متزلزل باشد. امیدوارم آقای ارجمند با مدیریت خوبشان بتوانند این مسائل را به نقطه خوبی برسانند.

اخبار فرهنگی - کافه سینما