ناکامی هنرمندان؛ از شهلا جاهد تا ریحانه جباری

مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری

تاریخ انتشار : یکشنبه, 18 آبان 1393 08:32

اخبار فرهنگی - ناکامی هنرمندان؛ از شهلا جاهد تا ریحانه جباری

در حالی که سینماگران ایرانی با تمام قوا اعتبار اجتماعی خود را برای متقاعد ساختن خانواده مقتول در پرونده ریحانه جباری به کار انداختند، ورزشی ها با اتکا بر برنامه نود از اجرای یک حکم قصاص در شهرستان نور با موفقیت جلوگیری کردند و اعتبار اجتماعی خود را به رخ کشیدند. رضا کیانیان، رخشان بنی اعتماد، اصغر فرهادی، رویا تیموریان و جمشید مشایخی از هنرمندانی بودند که در ماجرای اخذ رضایت خانواده مقتول در پرونده ریحانه جباری ورود کردند و ناکام ماندند.

هنرمندان به خصوص سینماگران ایرانی در چند سال گذشته سعی داشتند خود را در صف اول بسیاری از مطالبات اجتماعی و سیاسی قرار دهند. تلاش قابل تحسین آنها برای توقف اجرای حکم های قصاص نمونه ای از این رسالت اجتماعی است که آنان برای خود در نظر گرفته اند. در ماجرای آزادی مرزبان ها و همینطور انصراف از یارانه ها این گروه از سینماگران تلاش کردند یک موج اجتماعی درست کنند. اینکه موفق شدند یا نه، چندان مشخص نیست اما حداقل در ماجرای پرونده های قصاص واضح است که حضور هنرمندان و سینماگران به نتایج مطلوبی منجر نشده است. و این واقعیتی غیرقابل انکار است.

شاید این گروه نخبه اجتماعی از پایگاه مناسبی در نزد اقشار فرودست مردم برخوردار نیستند و حضورشان در این پرونده ها گاه سیر طبیعی آن را مختل و حتی با رسانه ای شدن ماجرا و برانگیختن حس همدردی در رسانه ها با قاتل محکوم به قصاص، خانواده مقتول را بر اجرای حکم قصاص مصم تر می سازند.

همانطور که علی جمشیدی رئیس سابق اجرای احکام دادسرای جنایی بر آن تاکید می کند و در یادداشت خود بر این اتفاق صحه گذاشته است.  پرونده ای تدارک دیده ایم برای چند مورد مشهور حکم قصاص که دخالت سینماگران منجر به نتیجه مثبتی نشده است. مواردی مثل شهلا جاهد، بهنود شجاعی و دلارا دارابی و همچنین تلاش های دوباره هنرمندان در پرونده ریحانه جباری.

شکست پیاپی هنرمندان در جلوگیری از اجرای حکم قصاص
قصاص ایستگاه آخر متهمانی است که مرتکب قتل عمد می شود. با اعلام حکم قصاص و تایید آن از سوی قضات دیوان، وکیل مدافع متهم فقط 20 روز کاری فرصت دارد تا به حکم اعلام شده اعتراض کند. در صورت اعلام اعتراض و رد آن تا لازم الاجرا شدن حکم، خانواده متهم تنها می توانند با جلب رضایت خانواده مقتول، متهم را از طناب دار نجات دهند.

بعد از روایت شیرین گذشت خانواده فوتبالیست پیشکسوت حسین زاده از قاتل پسرشان و نقل آن در سایت های خبری، شیرینی گذشت و نمایش رأفت اسلامی در جهان، این روزها داستان پرونده ریحانه جباری به عنوان متهم در انتظار اعدام صفحه به صفحه در شبکه های اجتماعی بازنشر می شود.

روایت های گوناگونی که با آب و تاب درباره حکم اعدام و اتفاقات روز حادثه مطرح شده و حضور پررنگ بازیگران مطرح سینما و تلویزیون برای جلب رضایت اولیای دم، همه دست به دست هم دادند تا روزهای پراضطرابی را برای ریحانه متهم در انتظار قصاص رقم بزنند. آیا ریحانه بخشیده می شود؟ یا ... این بار هم بازیگران و سینماگران مطرح با حضور پررنگ در جلسات صلح و سازش و گفتگو با خانواده مقتول درصدد جلب رضایت از خانواده مقتول برآمده اند.

آنها به خاطر محبوبیت خود در میان مردم تلاش شان را برای گرفتن رضایت و نجات جان یک محکوم به کار بسته اند تا شاید بتوانند در این امر خداپسندانه شریک شوند، و زندگی دوباره ای را به ریحانه ببخشند اما با توجه به سابقه ناموفق حضور بازیگران سرشناس در پرونده های جنایی، آیا تلاش آنها مفید به فایده خواهد بود؟

این در حالی است به رغم حضور ناموفق بازیگران در جلب رضایت اولیای دم، بهره مندی از منش پهلوانانه ورزشکاران معروف در جلب رضایت خانواده اولیای دم، کارساز شده است. موج موفقی که به مدد برنامه نود برای جلب رضایت قاتل عبدالله حسین زاده به وجود آمد، نشان می دهد که ورزشکاران به مراتب از هنرمندان موثرتر و پرثمرتر نقش ایفا می کنند. این گزارش مروری اجمالی است در پرونده هایی که با حضور بازیگران رسانه ای شدند و با وجود تلاش های زیاد به پای بخشش نرسیدند.

تلاش برای نجات شهلا
قتل جنجال برانگیز شهلا جاهد تا مدت ها خبر اصلی صفحه حوادث روزنامه ها بود. شهلا ساعت دو بعد از ظهر چهارشنبه 17 مهر سال 81 لاله سحرخیزان زن 33 ساله، همسر ناصر محمدخانی را به قتل رسانده بود و بعد از بارها محاکمه و بازسازی صحنه قتل به قصاص محکوم شد. 

 با تایید حکم قصاص شهلا، جمعی از بازیگران مطرح سینما و تلویزیون در جلسه صلح و سازش پرونده قتل او حاضر شدند. رخشان بنی اعتماد به نمایندگی از هنرمندان حاضر در این جلسه گفته بود: «تقاضای ما از اولیای دم این است که با گذشت از قصاص اجازه بدهند اهالی هنر و سینما با استفاده از دوربین و ظرفیت هایی که در اختیار دارند چنین حوادثی را مورد واکاوی و ریشه یابی قرار دهند تا شاهد تکرار این قبیل فجایع نباشیم.»

پس از اظهارات نمایندگان هنرمندان، اولیای دم لاله سحرخیزان بار دیگر بر قصاص شهلا جاهد تاکید کرده و گفتند که حرف از بخشش، وضعیت روحی آنها را خراب می کند. همه تلاشی که بازیگران مطرح سینما و تلویزیون برای نجات جان شهلا کردند فایده ای نداشت و او صبح روز چهارشنبه 10 آذر سال 1389 با حضور اولیای دم در حیاط زندان اوین اعدام شد.

نامه نگاری دختر نقاش از زندان
دل آرا دارابی، دختر نقاش از 18 سالگی به اتهام قتل دخترعموی پدرش در زندان بود. دل آرا بارها با نوشتن نامه های متعدد اصرار کرد او قاتل نیست و در شرایط روحی و روانی خاصی به قتل اعتراف کرده است. دل آرا که از تابلوهایی که در زندان کشیده بود، چندین نمایشگاه برگزار کرد و حسابی معروف شد. او بارها از دادگاه درخواست کرد تا بار دیگر به پرونده اش رسیدگی کنند.

 عبدالصمد خرمشاهی وکیل مدافع دل آرا با مصاحبه های متعدد و نوشتن لایحه های قانونی بارها درخواست اعاده دادرسی کرده بود. با اینحال بعد از چندین جلسه محاکمه سرانجام، حکم قصاص دختر نقاش تایید شد. عده ای از هنرمندان برای جلب رضایت اولیای دم مقتول سراغ آنها رفتند اما فرزندان مقتول حاضر به گذشت نشدند و بر قصاص قاتل مادرشان پافشاری کردند. پافشاری اولیای دم و اصرار هنرمندان در حالی ادامه داشت که دل آرا 10 اردیبهشت سال 88 به پای چوبه دار رفت و اعلام شد.

افتتاح حساب برای تهیه دیه
بهنود شجاعی هم یکی دیگر از محکومانی بود که سه تن از هنرمندان به نامه های عزت الله انتظامی، پرویز پرستویی و کیومرث پوراحمد که برای جلب رضایت اولیای دم تلاش فراوانی کردند و با افتتاح حساب بانکی تلاش کردند تا مبلغ تعیین شده با کمک های مردمی فراهم شود تا بتوانند با پرداخت دیه متهم را از اعدام نجات دهند اما در این میان پدر مقتول با مراجعه به شعبه اجرای احکام دادسرای جنایی، موضوعی را مطرح کرد و خواست به موضوع رسیدگی شود. 

 وی مدعی شد: «کسی پیش من نیامده و من هم پولی مطالبه نکرده ام، این افراد چگونه برای پرداخت دیه پول جمع می کنند؟ من همچنان خواهان قصاص هستم و بر درخواست خود اصرار دارم. یکی از دلایلی هم که اصرار بر اعدام قاتل فرزندم را دارم این است که رسانه ها و هنرمندان جوری برخورد می کنند که گویا پسر من گناهکار است و قاتل او بی گناه! برای همین اگر ببخشیم خون پسرمان پایمال می شود. با همه حاشیه هایی که پرونده بهنود را به یک پرونده جنجالی تمام عیار تبدیل کرد و بهنود هم نتوانست به زندگی برگردد و اعدام شد.

هنرمندان و این بار پرونده ریحانه جباری
ریحانه جباری، طراح دکوراسیون داخلی یک شرکت تبلیغاتی و دکوراسیون 19 ساله بود که به طور اتفاقی با شخصی به نام مرتضی سربندی، پزشک 47 ساله آشنا شد. آشنایی سربندی با ریحانه براساس شنیدن مکالمه تلفنی ریحانه در یک بستنی فروشی از سوی سربندی و پیشنهاد تغییر دکوراسیون مطب او آغاز شد.

دیدار بعدی ریحانه و سربندی منجر به قتل دکتر 47 ساله با ضربات چاقو شد. ریحانه بعد از دستگیری به قتل دکتر میانسال با انگیزه دفاع از خود اعتراف کرد اما با توجه به این ادعای متهم و با استناد به نظریات پزشکی قانونی ادعای او هیچ گاه تایید نشد. با تایید حکم قصاص برای ریحانه در دیوان عالی کشور که در جریان بازجویی ها اعتراف کرده بود با چاقو، آقای دکتر را به قتل رسانده است در آستانه اعدام با طناب دار قرار گرفته است.

اولیای دم اعلام گذشت نکردند. مصاحبه مادر ریحانه با یکی از خبرگزاری ها و تایید حکم قصاص او از سوی وکیل پرونده اش بار دیگر پرونده ریحانه را بر سر زبان ها انداخت. این بار هم جمعی از بازیگران مطرح سینما و تلویزیون برای نجات جان یک اعدامی دیگر دست به کار شدند تا زندگی را به دختر جوان برگردانند. اماریحانه جباری نیز در ماه جاری اعدام شد.

 اخبار فرهنگی - روزنامه هفت صبح/برترین ها