امیرحسن چهلتن: 5 کتابم پشت سد ممیزی معطل مانده است
- مجموعه: اخبار فرهنگی و هنری
- تاریخ انتشار : چهارشنبه, 13 تیر 1397 10:04
عصر امروز جمعی از اهالی فرهنگ و ادب گردهم می‌آیند تا سال‌ها فعالیت ادبی «امیرحسن چهلتن» را ذیل عنوان «شب چهلتن» گرامی بدارند؛ مردی که سطر به سطر نوشته‌هایش نشان از سرزمین آبا و اجدادی‌اش دارد.
هر چند او خود را نویسنده تهران نمی‌داند اما در رمان‌ها و مجموعه داستان‌هایش می‌توان دمادم توجه ویژه‌اش به تحولات اجتماعی و تاریخی این کلانشهر را دید. نویسنده‌ای که پنج کتاب آماده نشر دارد و در صورت همراهی بررس‌های ارشاد، این کتاب‌ها در آینده‌ای نزدیک روانه بازار می‌شوند. بزرگداشت او را بهانه کردیم تا به گفت‌و‌گو با او بپردازیم. همان طور که اشاره شد از این داستان نویس کشورمان پنج رمان آماده انتشار است، البته به غیر از یکی از این رمان‌ها که به تازگی به پایان رسیده، کار چهار رمان دیگر بیش از یک دهه است که به اتمام رسیده اما در پیچ و خم راهروهای اداره کتاب همچنان اسیر ممیزی و کسب مجوز مانده‌اند.
البته چهلتن این روزها قدری به انتشار کتاب‌هایش امیدوار شده، چرا که به تازگی دیداری با مدیر دفتر توسعه کتاب و کتابخوانی وزارت ارشاد داشته است. او در همین رابطه گفت:«دو جلد از این پنج کتاب در ادامه سه‌گانه تهران است. موضوع هر دو این رمان‌ها در ارتباط با تحولات اجتماعی دوران معاصر است. از این مجموعه بیش از یک دهه قبل «تهران، شهر بی‌آسمان» منتشر شده است.» «تهران آخر الزمان» عنوان یکی از این دو کتاب است.
این کتاب تا حدودی به بحث مقابله ایران و امریکا از سال 1303 می‌پردازد، زمانی که آغاز آن همراه با کشته شدن یک امریکایی در کشورمان بود. او درباره سومین رمان این مجموعه افزود: «تهران، خیابان انقلاب» هم عنوان کتاب دیگری است که در این سه گانه جای دارد، داستان این رمان درباره تهران بعد از جنگ تحمیلی است. گذشته از این دو جلد کتاب، «خوشنویس اصفهان» هم کتاب دیگری است که سال هاست در انتظار کسب مجوز آن هستم. این کتاب دوره تاریخی هشت ماهه‌ای را شامل می‌شود که اصفهان در حکومت صفویه عنوان پایتختی ایران را داشته است.»
چهلتن «طوطی سمج» را هم آماده انتشار دارد. این نوشته او نیز همچنان درآمیخته با تاریخ است. ماجرای این رمان حول و حوش وقوع انقلاب رخ می‌دهد؛ زمانی که انقلابیون دست به مصادره خانه‌های وابستگان رژیم شاهنشاهی می‌زنند و در یکی از این کاخ‌ها، آنان به یک طوطی برمی خورند که یکسره «جاوید شاه» می‌گوید.
آن طور که چهلتن به ما گفت، ماجرای این طوطی واقعی است، چنان که سال 57 حتی روزنامه‌ها نیز درباره‌اش نوشتند. چهلتن داستان این طوطی را با تخیلات و اطلاعات تاریخی‌اش درآمیخته و نتیجه‌اش رمانی شده که به محض کسب مجوز در اختیار علاقه مندان قرار خواهد گرفت. اما پنجمین کتابی که از این نویسنده کشورمان آماده نشر شده، «محفل عاشقان ادبیات» است. چهلتن درباره این نوشته‌اش نیز گفت:«این رمان در رده آثار اتوبیوگرافی جای می‌گیرد. راوی جوانی دارد که برای مخاطبان از نشست‌هایی می‌گوید که پدرش در خانه شخصی‌شان با موضوعات ادبی برپا می‌کرده است.»
با وجود مشکلاتی که امیرحسن چهلتن از دوره ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد در ارتباط با انتشار آثارش با آنها روبه‌رو شد رمان‌هایش همواره با اقبال مخاطبان روبه‌رو می‌شود؛ آنچنان که برخی آثارش به زبانهایی همچون انگلیسی، فرانسوی، آلمانی، ایتالیایی، سوئدی، عربی، ارمنی، ترکی، چینی و کردی ترجمه و منتشر شده‌اند. اغلب آثاری که از چهلتن در دولت رئیس جمهوری پیشین کشورمان با مشکلاتی در تجدید نشر روبه‌رو می‌شدند، در دولت فعلی دوباره تجدید چاپ شده‌اند. با این حال هنوز مشکل تجدید چاپ یکی- دو اثر وی حل نشده که «عشق و بانوی ناتمام» از جمله آنهاست. از بارزترین ویژگی‌های آثار امیرحسن چهلتن می‌توان به ردپای پررنگ تاریخ، تحولات اجتماعی و حتی جغرافیا در آنها اشاره کرد. چهلتن در پاسخ به این سؤال که توجه ویژه او به این موضوعات از علاقه‌مندی شخصی‌اش نشأت می‌گیرد یا از ضرورتی که در این زمینه احساس کرده گفت:«هیچ‌کدام، هر چند که علاقه‌مندی شخصی‌ام بی‌تأثیر نبوده است. از توجه به تاریخ و تحولات اجتماعی به‌عنوان عناصری اثرگذار در جذاب کردن آثارم بهره می‌گیرم.»
چهلتن در پاسخ به چرایی حضور پررنگ تهران در نوشته‌هایش تصریح کرد:«تهران شهر من است، شهری که در آن متولد شده‌ام و شصت سال از عمرم در آن سپری شده. آنقدر این شهر و فراتر از آن کشورم را دوست دارم که هیچگاه به سکونت دائمی در جایی غیر از ایران فکر نکرده ام. بیداری و رؤیاهای من در این سرزمین بوده و هست، محال است بتوانم روزی آن را برای همیشه ترک کنم. » او معتقد است، تاریخ ایران برخوردار از جنبه‌های دراماتیک متعددی است که مواد خام خوبی برای داستان‌پردازی دراختیار نویسندگان قرار می‌دهد.
او درباره اینکه چرا نویسندگان جوان امروز تمایل چندانی به استفاده از این عناصر در تألیف آثارشان ندارند، گفت:«متأسفانه نویسندگان‌مان قدری در مطالعه و افزایش اطلاعات تاریخی خود تنبل شده‌اند. البته مسأله تنها کم دانشی آنان نیست، چراکه نگرانی از تیغ ممیزی هم می‌تواند مانعی در راستای تألیف این قبیل آثار باشد.»
او درباره ارزیابی‌اش از وضعیت ادبیات داستانی در سال‌های اخیر تصریح کرد:«یکی از معضلات ادبیات داستانی امروز کشور را می‌توان رشد انبوهی از رمان‌های به اصطلاح آشپزخانه‌ای و آپارتمانی دانست.» چهلتن درباره اینکه چرا بازار آثار تألیفی‌مان مملو از چنین کتاب‌هایی شده است، گفت:«وقتی نویسندگان تنها با تکیه بر تجربه محدود زیستی خود دست به خلق آثار ادبی بزنند نتیجه‌اش خلق داستان‌های اینچنینی می‌شود. » او یکی از مهم‌ترین راهکارها در جهت بهبود شرایط ادبیات و خلق آثار ارزشمند را حذف سانسور و آزادی نویسندگان در تألیف کتاب می‌داند. به گفته چهلتن خلاقیت در محدودیت و اما و اگرهای بسیار از میان می‌رود. گفتنی است که عصر امروز، ساعت هجده، «شب امیر حسن چهلتن» با حضور جمعی از اهالی کتاب و به همت مؤسسه فرهنگی هنری هفت اقلیم برگزار می‌شود.
بـــــرش
چهلتن علاوه بر نویسندگی، سابقه روزنامه نگاری هم دارد، او سال‌هاست در کنار تألیف رمان و مجموعه داستان، مقاله‌هایی برای برخی نشریات خارجی می‌نویسد. آثار او تا به امروز نامزد جوایزی همچون گلشیری و کتاب سال جمهوری اسلامی ایران شده‌اند. از جمله فعالیت‌های ادبی چهلتن آن هم خارج از مرزهای جغرافیایی کشورمان می‌توان به حضور در جشنواره ادبی «سولوتورن در سوئیس»، شرکت در کنفرانس جهانی‌سازی در دانشگاه «مالمو سوئد»، سخنرانی در دانشگاه «زوریخ»، داستان خوانی در کشورهایی نظیر بلژیک و اتریش و همچنین شرکت در جشنواره ادبی «برلین» اشاره کرد. مجله آلمانی ZENIT از چهلتن به‌عنوان یکی از 10 نویسنده شرقی صاحب نفوذ در جامعه فرهنگی آلمان یاد کرده است.
روزنامه ایران
