وزیری که مستحق استیضاح نیست

مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

هرچند با توجه به گستردگی مسوولیت و بزرگی وزارت راه و شهرسازی گمانه‌زنی‌های متفاوتی درباره‌ی انتخاب حسن روحانی برای وزارتخانه خیابان دادمان مطرح بود، اما رییس جمهوری خیلی زود با اعلام نام عباس آخوندی به عنوان وزیر پیشنهادی خود برای این وزارتخانه راه را بر تمام شایعات بست. وزیری که نخستین و شاید دشوارترین مانع‌اش عبور از مجلسی اصولگرا و دریافت رای اعتماد آنها بود.

عباس آخوندی نوه دختری علامه امینی و متولد 1336 در شهر نجف اشرف است. در طول سال‌های پس از انقلاب مسوولیت‌های مختلفی چون دبیری شورای امنیت کشور، رییس ستاد مرزها و رییس ستاد مبارزه با مواد مخدر را داشته و برای دوره‌ای نیز به عنوان رییس بنیاد مسکن فعالیت کرده است.

نقطه اوج عملکرد او اما به دولت دوم سازندگی بر می‌گردد جایی که وی به عنوان وزیر مسکن و شهرسازی از سوی هاشمی رفسنجانی به مجلس معرفی شد و تا پایان آن دولت نیز بر مسوولیت خود باقی ماند.

آخوندی که در 36 سالگی به این سمت رسیده بود، پس از پایان کار خود در دولت هاشمی به انگلستان رفت و مدرک دکترای خود را از یکی از دانشگاه‌های این کشور در رشته اقتصاد سیاسی گرفت.

وزیر راه و شهرسازی در طول سال‌های گذشته نیز سمت‌های مختلفی از جمله حضور در شورای مرکزی نظام مهندسی و هیات مدیره نظام‌ مهندسی تهران داشته است تا این‌که با پیروزی حسن روحانی در انتخابات سال 1392 به عنوان وزیر راه و شهرسازی به مجلس نهم معرفی شد.

هر چند با توجه به سبقه سیاسی آخوندی انتظار می‌رفت مجلس اصولگرا در رای اعتماد به او با تردید‌هایی مواجه باشد اما سابقه‌ وی و البته دفاعیات رییس جمهوری از برنامه‌های او باعث شد آخوندی با کسب حدود 56 درصد از آرای نمایندگان حاضر بار دیگر به عنوان وزیر وارد کابینه دولت شود.

البته در جلسه کسب رای اعتماد آخوندی طرح‌ها و مسائل مختلفی را مطرح کرد و اعلام کرد بخش خصوصی به عنوان حوزه‌ای که در سال‌های گذشته مغفول مانده باید به حمل‌ونقل کشور باز گردد و او تمام تلاش خود را بکند تا از نظر جذب سرمایه اوضاع وزارت راه و شهرسازی بهبود یابد.

آخوندی در روزهایی رای اعتماد یک برنامه گسترده و همه‌جانبه نیز برای بخش مسکن و راه ارائه کرد. برنامه‌ای که محورهای مختلفی داشت و در بخش‌هایی مانند عدالت‌محوری، توجه به حقوق شهروندی، یکپارچگی و سازماندهی درونی، تولید ثروت و مقابله با فساد اداری تعریف می‌شد.

وی همچنین در قالب برنامه ابتدایی خود رویکردهای کلی درباره‌ی حوزه حمل‌ونقل ارائه کرد که در 16 محور به برنامه‌هایی چون اجرای سیاست‌های کلی اصل 44، توسعه حمل‌ونقل در سطح رفاه شهروندان، تکمیل پروژه‌های نیمه‌تمام مانند آزاد‌راه تهران – شمال و فاز دوم فرودگاه امام خمینی (ره) و همچنین احیای پژوهشگاه حمل‌ونقل را در بر می‌گرفت.

با وجود تمام گمانه‌زنی‌ها اما کار آخوندی در وزارت راه و شهرسازی با روندی آرام آغاز شد، وزیر جدید روحانی تلاش کرد قبل از نهایی شدن بررسی‌هایش هیچ یک از معاونان را عوض نکند و همین مساله باعث شد چند سازمان مهم کشور برای مدتی چندماهه با مدیران سابق خود کار را ادامه دهند. مساله‌ای که با توجه به اهمیت بخش‌های مختلف حمل‌ونقل و مدیریت آنها از سوی بسیاری از کارشناسان با تایید روبه‌رو شد.

شاید اصلی‌ترین انتخاب آخوندی در حوزه راه و شهرسازی به زدن حکم مدیر عاملی راه آهن برای محسن پورسید آقایی بر می‌گردد که در هجدهم شهریورماه سال 1392 به عنوان نخستین معاون عرصه حمل‌ونقل در دولت جدید کار خود را آغاز کرد.

در روزهای پایانی مهرماه نیز داوود کشاورزیان – استاندار سابق مازندران و مدیر عامل سابق ایران‌ایر به ریاست سازمان راهداری کشور برگزیده شد و پس از آن در روزهای انتهایی آبان‌ماه به ترتیب علیرضا جهانگیریان به ریاست سازمان هواپیمایی کشوری و محمد سعید‌نژاد به مدیر عاملی سازمان بنادر انتخاب شدند.

در عرصه مسکن نیز آخوندی عملکردی مشابه داشت و سعی کرد با انتخاب افرادی مانند حناچی و شکرچی‌زاده فضای علمی و تخصصی را در عرصه مسکن بازآفرینی کند.

پس از عبور از مراحل برنامه‌ریزی و تکمیل تیم‌های اجرایی وزیر راه و شهرسازی فعالیت رسمی خود را با بازدید از یکی از مهم‌ترین و چالشی‌ترین پروژه‌های حمل‌ونقل کشور آغاز کرد.

وزیر راه و شهرسازی در نهم شهریورماه سال 1392 به بازدید از آزادراه تاریخی تهران – شمال پرداخت و برخلاف بسیاری از گذشتگان خود ارائه‌ی هرگونه وعده و طرحی را به بررسی همه‌جانبه پروژه‌ها موکول کرد.

آخوندی در جریان این بازدید اعلام کرد: هرگونه وعده درباره نحوه تکمیل آزاد راه تهران _ شمال تا زمان بررسی نشدن پروژه بدون پشتوانه است و باید تا زمانی که تمام ابعاد این مساله مشخص شود از ارائه‌ی طرح‌هایی که نمی‌توان برای آنها کاری کرد، پرهیز کرد.

این بازدید شاید شاکله اصلی برنامه‌های آخوندی در طول دو سال گذشته را تشکیل داد وزیری که تمام وعده‌ها و برنامه‌هایش به شکلی دقیق و بررسی شده ارائه می‌شد و از ارائه برنامه‌هایی که نمی‌توانست برای آنها زمان دقیقی را تعیین کند پرهیز می‌کرد.

آخوندی در حوزه ساخت و تکمیل جاده‌ها برای آزاد‌راه‌های کشور اولویتی ویژه تعیین کرد. جدای از آزاد‌راه مهم تهران – شمال که پس از سال‌ها بلاتکلیفی توانست سرانجام تعیین تکلیف شده و در طول برنامه‌ای چند ساله تکمیل شود، دیگر آزاد‌راه‌ها مانند کنارگذر جنوبی تهران، آزاد‌راه اصفهان به شیراز ، آزاد‌راه تبریز به بازرگان و چند طرح مهم دیگر در طول این دو سال با اولویت‌بندی وزیر راه و شهرسازی به عرصه عمل آمد.

آخوندی همچنین ابراز امیدواری کرد تا پایان دوره مسوولیت‌اش در این وزارتخانه بتواند حدود 3000 کیلومتر آزادراه جدید را از لحاظ جذب سرمایه‌گذار و آغاز عملیات جدید تعیین تکلیف کند. در کنار آن نوسازی و بهسازی جاده‌ها، بالا‌بردن ایمنی و اهرم‌های نظارتی و همچنین برگزاری دائم جلسات کمیسیون ایمنی راه‌ها از دیگر برنامه‌های وزیر راه و شهرسازی برای این حوزه بود.

در بخش ریلی که اولویت اصلی دولت یازدهم به حساب می‌آید آخوندی چند طرح بزرگ را ارائه کرد. از برقی‌سازی و وارد کردن قطارهای سریع‌السیر به ایران در قالب پروژه تهران – قم – اصفهان گرفته تا افزایش توان کارگاه‌های اجرایی برای رساندن ریل به مناطق جامانده کشور بخشی از برنامه وزیر راه و شهرسازی در این عرصه را می‌سازد.

در کنار این شاید مهم‌ترین برنامه در عرصه ریلی، احیاء و گسترش خطوط قطارهای حومه‌ای باشد که از چند ماه قبل کلید خورده و وزیر راه و شهرسازی اعلام کرده قصد دارد در آینده‌ای نزدیک در بسیاری از شهرهای بزرگ ایران برای آن اقداماتی مهم را انجام دهد.

نوسازی ناوگان هوایی کشور یکی‌دیگر از چالش‌های آخوندی در این حوزه را می‌سازد. هرچند با وارد کردن چند هواپیمای جدید میانگین عمر ناوگان کشور از 21 به 19 سال کاهش یافته، اما همچنان زمین‌گیر بودن 40 درصد از هواپیماهای ایران باعث شده کشور در این زمینه به اقداماتی فوری احتیاج داشته باشد.

این موضوع پای وزیر راه و شهرسازی را به کشور فرانسه باز کرده و البته تعداد بی‌شماری از مهمانان خارجی را وارد ساختمان دادمان کرده است.

سخن گفتن از مذاکرات مستقیم با ایرباس و بوئینگ هرچند در طول سال‌های گذشته غیرممکن بود اما در طول این ماه‌ها بارها از سوی وزیر راه و شهرسازی مورد تاکید قرار گرفته و وی اعلام کرده است ایران در افقی چند ساله حدود 400 هواپیمای جدید با عمری کم و کیفیتی بالا وارد خواهد کرد.

در کنار آن توسعه و تجهیز فرودگاه‌های کشور به طور خاص برنامه‌ریزی ویژه برای توسعه فرودگاه بین‌المللی امام خمینی (ره) و بستن قرار‌داد با چند شرکت خارجی از دیگر برنامه‌هایی بوده که از سوی آخوندی برای این عرصه در نظر گرفته شده است.

در حوزه مسکن و شهرسازی نیز وزیر راه و شهرسازی طرح‌های خاص خود را دنبال کرده که از سوی بسیاری از کارشناسان مورد تایید و توجه قرار گرفته است.

آخوندی از همان روزهای اول اعلام کرد: حمایتی یک طرفه از خریداران مسکن فایده‌ای نخواهد داشت و اگر بناست از دوره رکودی عبور کنیم، باید برای عرضه‌کنندگان مسکن نیز برنامه‌هایی ویژه را در نظر بگیریم. این موضوع باعث شد در کنار پیگیری‌های چند ماهه و به نتیجه رساندن وام‌های 80 و 60 میلیونی برای خرید و 50 میلیونی برای احیای بافت‌های فرسوده مذاکره برای برطرف کردن مشکلات خانه‌سازان نیز آغاز شود.

هرچند هنوز بازار مسکن ایران از رکود خارج نشده اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان دولت هرچه را که می‌توانسته کرده و از این پس این بازار خواهد بود که با برطرف شدن نگرانی‌هایش به استقبال رونق می‌رود.

در کنار آن آخوندی با چند چالش مهم نیز در عرصه مسکن روبه‌رو بوده طرح بزرگ مسکن مهر که ارثیه احمدی‌نژاد برای آخوندی بود و وی از همان روزهای ابتدایی وزارت‌اش انتقاداتی تند را علیه این طرح مطرح کرد، بالاجبار باید تکمیل می‌شد و وزیر تلاش کرده با تغییر در شرایط تامین مالی این پروژه‌ها به منظور کنترل تورم با سرعتی تمام خانه‌های باقی‌مانده را ارائه دهد.

در کنار آن ارائه‌ی طرحی مانند مسکن اجتماعی برای اقشار فرودست و یا تلاش برای گسترش بازار‌های رهن و اجاره و پیش خرید خانه با ابلاغ قوانین جدید از دیگر برنامه‌های آخوندی برای این عرصه بوده است.

تمام این تلاش‌ها در حالی صورت گرفته که با توجه به محدودیت بودجه عمرانی کشور در سال‌های گذشته و کمبود اعتبار گسترده وزیر راه و شهرسازی از نظر تامین منابع مالی به شدت در مضیقه قرار گرفته است. این مشکلات با برنامه‌ریزی دولت و متنوع‌سازی منابع مالی با مشارکت بخش خصوصی، داخلی و خارجی و انتشار اوراق بهادار کنترل شده و تلاش براین بوده که این شرایط بر تکمیل نشدن پروژه‌های عمرانی تاثیری نگذارد.

از سوی دیگر طولانی‌مدت بودن زمان بهره‌برداری از پروژه‌های عمرانی نیز بحث دیگری است که کارشناسان معتقدند برای ارزیابی آن و البته میزان موفقیت آخوندی در اجرای‌شان حداقل چند سالی زمان نیاز است.

هرچند نمی‌توان برای نمایندگان مجلس شورای اسلامی در اعلام وصول استیضاح محدودیتی ایجاد کرد، اما به نظر می‌رسد وزیری که در چنین شرایط اقتصادی برنامه‌های گسترده برای این حوزه ارائه کرده و پس از ماه‌ها برنامه‌ریزی این روزها سرگرم اجرایی کردن پروژه‌هایش است، استحقاق خارج شدن از کابینه را نداشته باشد.

رییس جمهوری ‌نیز با ابراز احترام به حق قانونی نمایندگان مجلس شورای اسلامی، وزیر راه و شهرسازی را عضو پرتلاش و با برنامه هیات دولت خواند که بویژه برای شرایط پس از برجام، مقدمات خوبی را در دعوت از سرمایه گذاران و مشارکت آنان در طرح های عمده حمل و نقل فراهم کرده است.

حجت الاسلام و المسلمین دکتر حسن روحانی عصر یکشنبه در جلسه هیات دولت، با بیان اینکه دکتر آخوندی شخصیت صاحب نظری است که علاوه بر نقش‌آفرینی در حوزه مسوولیت قانونی خود، در مباحث و تصمیمات دولت نقش فعالی ایفا کرده است، گفت: توسعه حمل و نقل ریلی، هوایی، جاده ای و بنادر و رونق مسکن از جمله اولویت های دولت هستند و اقدامات وزیر راه و شهرسازی در این باره ارزنده و قابل تقدیر است.

رییس جمهوری اظهار کرد: استیضاح را باید به فرصتی تبدیل کرد که با تشریح اقدامات این وزارتخانه، نمایندگان مجلس و جامعه را با خدمات قابل تقدیر وزارت راه و شهرسازی در شرایط محدودیت‌های شدید، آشناتر کرد.

آخوندی وزیری است که از معاون اول رییس جمهور و معاونین مجلس شورای اسلامی از عملکرد‌اش دفاع کردند و بسیاری از نمایندگان کمیسیون عمران مجلس نیز معتقدند دلیل چندانی برای استیضاح‌اش در حال حاضر وجود ندارد.

اخبار اقتصادی - ایسنا