مردم عدد و رقم نمی خورند!

مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

اخبار اقتصادی - مردم عدد و رقم نمی خورند!

صاحب نظران اقتصادی از این حرکت دولت استقبال و آن را تقدیر کرده اند. اقتصاددانی نوشته است: «پس از مدت ها انتظار، یکی از وعده های داده شده از سوی دولت به ثمر نشست و دولت بسته پیشنهادی اقتصادی برای خروج از بحران کنونی را ارائه داد. حال دو موضوع مطرح می شود. یکی تقدیر از این حرکت دولت برای ارائه یک بسته پیشنهادی اقتصادی است و دیگری نقدی بر پیشنهادات ارائه شده است. کارشناسان اقتصادی در طول یک سال گذشته همواره از دولت خواسته بودند که از توصیف شرایط دست برداشته و یک برنامه عملی و چارچوب مدون برای حرکت خود انتخاب کند.»

با ارائه این پیشنهاد بسیاری از کارشناسان اقتصادی گفته اند که نظرپردازی اقتصادی دولت مشخص و چارچوب آینده نگری مالی و اقتصادی دولت از طریق چنین پیشنهادی معلوم شده است. زمانی که اقتصاد کلان در کشوری تعریف «رکود تورمی» پیدا می کند، مشکل برنامه ریزی اقتصادی دوچندان می گردد. یکی از مشکلات انتخاب اولویت در برون رفتن از بحران نسبت به تعدیل «رکود» یا «تورم» است که براساس باورهای نظرپردازان اقتصادی، جهت گیری و بازدهی خاصی را عیان می سازد.

در شرح «رکود تورمی»، سردبیر روزنامه اطلاعات در سرمقاله روز یکشنبه 15 تیرماه نوشته ای دارد که نقل آن در اینجا مفهوم آن را به خوانندگان ارائه می دهد: «برای درک معنی رکود تورمی، اول لازم است معانی رکود و تورم را مرور کنیم. رکورد در اصطلاح اقتصادی، به معنای کاهش معنی دار در چهار عامل «تولید»، «درآمد»، «اشتغال» و «تجارت» برای یک دوره 6 ماهه است. رکود به بنیه اقتصادی کشور آسیب می زند و برای اقتصاد کشور، پدیده مخربی است اما یگانه ویژگی مثبتی که برای اقشار ضعیف جامعه دارد، پایین بودن سطح تورم و حتی «تورم منفی» در این دوره است. معمولاً در دوره رکود نرخ تورم «متمایل به صفر» یا «منفی» می شود. تورم عبارت است از «روند افزایش مستمر شاخص بهای کالاها و خدمات در درون یک اقتصاد» در دوره تورم قدرت خرید مردم مرتباً کاهش می یابد اما تنها ویژگی مثبت دوره تورم، افزایش رونق اقتصادی و کاهش نرخ بیکاری است.

دوره های «رکود» و «تورم» در اقتصاد معمولاً متناوب و یکی در میان است. اما نخستین بار در دهه 50 میلادی اقتصاددانان اروپایی وقتی با همزمانی رکود و تورم مواجه شدند، دو واژه تورم (inflation) و رکود (stagnation) واژه ترکیبی رکود تورمی (stagflation) را خلق کردند. رکود تورمی یکی از خطرناکترین اتفاقات اقتصادی است. ویژگی این دوره در آن است که همه مضار و کارکردهای منفی دوران «رکود» و دوران «تورم» را همزمان و یکجا دارد و از معدود ویژگی های مثبت هر یک از آن دوره ها نیز تهی است. اقتصاد ایران سالهاست که در دوران رکود تورمی به سر می برد.»

در برنامه ریزی اقتصادی برای عبور از بحران های اقتصادی، از مشکل ترین و سخت ترین حالت آن، عبور از بحران «رکود تورمی» است. بحرانی که اکنون اقتصاد ایران دچار آن شده است. طراحی برنامه از سوی صاحب نظر اقتصادی در چنین شرایطی با «ریسک» مواجه است. در بسیاری از کشورها که دچار تعریف رکود تورمی می شوند، مدت ها از برنامه ریزی مشخص اجتناب می کنند و مدت زمانی را به «تعدیل اقتصادی» اختصاص می دهند تا به طور نسبی هم «رکود» و هم «تورم» مهار گردد. بسته پیشنهادی دولت برای خروج «غیرتورمی» و «پایدار» از رکود نیز ریسک پذیر است و موفقیت این بسته پیشنهادی منوط به همکاری قوی دولت و مجلس، همچنین دولت با بخش های خصوصی تولیدی و البته صبر و تحمل مردم دارد. در روزهای آینده این بسته پیشنهادی از سوی صاحب نظران اقتصادی نقد خواهد شد و نکات مثبت و منفی آن را بررسی خواهند کرد. اما در اینجا پس از ارائه بسته پیشنهادی به اختصار به واقعیت تلخی اشاره می شود که مردم به صورت روزانه و برای تنظیم معاش خود با آن مواجه اند.

اگر جدا از اقتصاد کلان و برنامه ریزی مدون برای آن، نگاهی به «معیشت» عمومی در جامعه داشته باشیم و به قول معروف به «اقتصاد معیشتی» از برنامه ریزی اقتصاد کلان جداگانه نگاه کنیم؛ مشکلات بسیاری را در دو بخش می بینیم. اول، سوء مدیریت در نرخ گذاری و کنترل نرخ مایحتاج عمومی در بازار خرید و فروش کالاهای ضروری موردنیاز خانواده ها. دوم، رشد قیمت های کالاهای اساسی بدون برنامه ریزی و به صورت شوک آور که در بسیاری از موارد به صورت یکباره و چندباره، آنهم در فاصله زمانی کوتاه مدت، «شوک» گرانی را مضاعف می سازد.

مردم در اقتصاد معیشتی و یا تنظیم سبد نیازمندی های خانواده خود، عدد و رقم در برنامه ریزی کلان اقتصادی یا ارائه بسته پیشنهادی اقتصادی را نمی خورند. مردم با درآمدی ثابت به بازاری برای تهیه نیازمندی های ضروری از «معیشت» می آیند که به قول معروف «هر روز به رنگی بت عیار» درمی آید. از فاصله شش ماهه دوم سال گذشته تا امروز که در آستانه ماه پنجم از سال 93 هستیم، نرخ شیر و پنیر و کره و دیگر انواع و اقسام لبنیات بیشتر از 25 درصد افزایش یافته است و همین قیاس را در مورد گوشت و مرغ و تخم مرغ و یا نان و میوه و دیگر اقلام موردنیاز در معیشت عمومی را می توان دید. در حالی که کیفیت اغلب این کالاها، بخصوص در مواد غذایی، روز به روز سیر نزولی پیدا کرده است، سیر صعودی قیمت ها هیچ محاسبه ای برنمی دارد و کسی نمی داند که آیا نرخ امروز برای فردا نیز ثابت خواهد ماند!؟

آقای روحانی رئیس جمهور چند روز قبل نقد کارنامه یکساله دولت خود را از اصحاب قلم خواسته بود. واقعیت این است که دولت در یکسال گذشته با در نظر گرفتن شرایطی که از گذشته به میراث برده است، موفقیت های خوبی داشته که دو مورد آن را حتی رقبای دولت انکار نمی کنند. یکی آرامش عمومی و بالارفتن ضریب امید به آینده در جامعه و دیگری مهار قاطع نوسانات بحران زای بازار ارز و طلا است.

در گذشته بخش بزرگی از بلبشوی بالا رفتن قیمت ها و هرج و مرج در نرخ گذاری ها و کنترل نرخ ارزاق عمومی به بحران قیمت لحظه به لحظه در نوسان طوفانی «دلار و سکه» نسبت می دادند. اکنون حداقل شش ماه است که آن «نوسان های طوفانی» مهار شده است، اما هنوز که هنوز است همچنان نوسان نرخ کالاهای ضروری و اساسی مردم، آنهم به صورت «شوک آور» در جریان است.

وقتی تیتر اول روزنامه ای این جمله می شود که قیمت انواع لبنیات یکباره 25 درصد افزایش یافت. مردم این رشد قیمت آنی و فوری 25 درصدی را با گذشته مقایسه می کنند که در فاصله هشت ماه از 10 تا 18 درصد رشد داشته و اکنون 25 درصد نیز بر آن 18 درصد افزوده شده است!

در کنار این رشد قیمت ها، بلبشوی کنترل نرخ است که شهر به شهر و محله به محله تفاوت های فاحش دارد! واقعیت این است که دولت در مدیریت کنترل بازار موفق نبوده است. بحران معیشت عمومی در قیاس درآمد و هزینه ها در سبد خانوارها، همچنان باقی است. مهمتر از آن قدرت اعمال و مدیریت سامان یافته در بازار دیده نمی شود. این کاستی در کارنامه دولت آقای روحانی کاملاً مشهود است.

در یک کلام، ارائه بسته پیشنهادی دولت برای برون رفت از رکود تورمی، خود بخود موفقیت است و قابل تقدیر. اما دوستان در دولت می دانند که مردم و خانواده های ایرانی، عدد و رقم نمی خورند! با واقعیت بلبشوی نرخ ها و سوء مدیریت کنترلی در بازار مواجه اند!

اخبار اقتصادی - اطلاعات