خودروهاي چينی پس از تحریم؛ از اخراجیها تا ابقاییها
- مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
هرچند براساس پيشبينيها ورود اولين توليدات مشترك خودروسازان بزرگ ايراني با اروپاييها و ديگر خودروسازان معتبر جهاني دو، سه سالي زمان ميبرد اما از همين حالا شست چينيها خبردار شده است كه بازار ايران ديگر آن بازار بسته زمان تحريم نخواهد بود. از سوي ديگر با اينكه به نظر نميرسد تعرفه واردات خودرو كاهش يابد اما با رفع تحريمها امكان خريد مستقيم از خودروسازان جهاني و حذف واسطهها فراهم ميآيد كه از هزينههاي واردات خودرو خواهد كاست و روي قيمت عرضه آن در ايران بيتأثير نخواهد بود.
به گزارش عصرایران، اين دو موضوع يعني توليد مشترك ايران با خودروسازان جهاني و حذف واسطهها در واردات، خودروسازان چيني را بر آن داشته تا استراتژي جديدي براي بازار ايران در دوران پس از تحريم آغاز كنند. بر اين اساس، توليد خودروهاي "بيكيفيت" چيني و واردات خودروهاي "باكيفيت اما گرانقيمت" چيني متوقف شد و آن دسته از خودروهاي چيني شانس بقا و حتي رقابت با خودروسازان معتبر جهاني در ايران را خواهند داشت كه در جلب رضايت مشتري ايراني هم از جهت كيفيت و هم از جهت قيمت متناسب با آن موفق عمل كردهاند.
تاريخچه صنعت خودرو چين
تاریخچه صنعت نوین خودروسازی چین به سال 1978 بازمیگردد. در آن دوران چین فقط دو شرکت خودروساز داشت؛ «افایدبلیو» و شرکت دیگری که اکنون به نام «دانگفنگ» میشناسیم. دولت چین در آن زمان تصمیم گرفت طرح تحول در صنعت خودروسازی را آغاز کند. به همین دلیل به مدت چند سال، راه برای تاسیس شرکتهای خودروسازی جدید باز شد و شرکتهای جدید «چری»، «جیلی» و «برلیانس» وارد بازار خودروسازی چین شدند.
در گام دوم، دولت چین یک طرح حمایتی برای صنعت خودروسازی خود اجرا کرد و با هدف حمایت از نوآوری و افزایش کیفیت به شرکتهای داخلی اجازه داد با خودروسازان بزرگ خارجی، سرمایهگذاریهای مشترک انجام دهند که گام اساسی در راه بینالمللی شدن خودروسازی چین بود. پیگیری مستمر این برنامهها سبب شد که در 3 دهه اخیر چین به یک تولیدکننده بزرگ خودرو در جهان تبدیل شود به طوری که تولید 222 هزار خودرویی این کشور در سال 1980، به حدود 20 میلیون خودرو در سالهای اخیر رسیده است و چین از سال 2009 بدین سو به بزرگترین خودروساز جهان تبدیل شد و با فاصله بسیار نسبت به سایر کشورها این عنوان را حفظ کرده است.
در حال حاضر خودروهاي ساخت چين را ميتوان به سه دسته «داراي طراحي چيني»، «كپيشده از روي خودروهاي خارجي» و «داراي طراحي خارجي» تقسيم كرد. دسته اول يعني خودروهاي طراحيشده در چين عمدتاً نه از لحاظ ظاهري و نه از لحاظ كيفي نمره قبولي نميگيرند و به همان اندازه كه در طراحي خطوط بدنه بيهيجاناند. دسته دوم يعني كپيشده از روي خودروهاي خارجي گرچه ظاهر دلربايي دارند اما در كيفيت مانند دسته اول حرفي براي گفتن ندارند. تنها در دسته سوم يعني خودروهاي داراي طراحي خارجي است كه چينيها توانستهاند اعتباري براي خود كسب كنند.
جايگاه جهاني خودروسازي چين
بر اساس آمار سازمان بینالمللی تولیدکنندگان خودرو، چین در سال 2014 با تولید 23.7 میلیون انواع خودرو سبک و سنگین (از سواری تا اتوبوس)، بزرگترین خودروساز جهان بوده است. بعد از چین، آمریکا با 11.6 میلیون خودرو، ژاپن با 9.8 میلیون خودرو، آلمان با 5.9 و کره جنوبی با 4.5 میلیون خودرو در ردههای بعدی قرار گرفتهاند. بر این اساس، چین به تنهایی بیش از مجموع کشورهای اتحادیه اروپا، خودرو تولید میکند و تقریبا یک چهارم خودروهای جهان در اختیار شرکتهای چینی است.
تعداد شرکتهای خودروسازی چینی قابل توجه است و در سالهای اخیر بین 20 تا 30 شرکت در نوسان بوده که هر یک به چند شرکت زیرمجموعه تبدیل میشوند. شرکتهای خودروساز چینی برای ایجاد کارخانههای مشترک با خودروسازان معتبر جهان، با یکدیگر رقابت تنگاتنگی دارند؛ مثلا محصولات «جنرالموتورز» یا «تویوتا» از طریق چند شرکت مختلف در چین تولید میشود و در مجموع، تعداد کارخانجات تولید خودرو در چین در پایان سال گذشته 123 کارخانه گزارش شده است.
پرفروش ترين خودروها در چيني
جدول پرفروشترین خودروهای ساخت چین در خاک این کشور نشان میدهد مصرفکنندگان چینی عمدتا به محصولات تولیدی کارخانجات مشترک با خودروسازان معتبر جهان اقبال نشان میدهند؛ یعنی محصولات مشترک چین با خودروسازانی چون «جنرالموتورز»، «فورد»، «هیوندای»، «فولکسواگن» و... . در حالحاضر شرکتهای بزرگ خودروسازی چین از لحاظ ميزان توليد «سایک»، «دانگفنگ، «افایدبلیو»، «بایک»، «چانگان، «جک»، «گریتوال»، «چری» و «جیلی» هستند.
مطابق پیشبینی موسسات بینالمللی، تولید خودروسازان چینی در سال جاری میلادی حدود 10 میلیون بیش از کل تقاضای برای خودرو در داخل چین خواهد بود. این بدان معنا است که چین مجبور است این اضافه ظرفیت تولید را با صادرات، جبران کند و هماینک بیش از 40 درصد بازار چین در اختیار خودروهای داخلی و مابقی در اختیار خودروهای وارداتی است.
بازارهاي صادراتي خودروهاي چيني
مهمترین بازارهای صادراتی خودروهای چینی، کشورهای در حال توسعه همچون الجزایر، برزیل، شیلی، مصر، عراق، ایران، فیلیپین، روسیه، عربستان سعودی و آفریقای جنوبی هستند. در این کشورها، خودروهای چینی ازجمله جیلی، گریتوال و چری تاکنون فروشی معادل نصف خودروهای همرده خودروسازان برتر جهان داشتهاند؛ خودروهایی که از لحاظ ظاهری، طراحی خوبی دارند و ارزاناند اما از لحاظ ایمنی و کیفیت سطح بالایی ندارند.
مطابق پیشبینی نهادهای بینالمللی نیز با وجود كسب اعتبار تعدادي از برندهاي چيني كه از شريك يا طراح بدنه و موتور اروپايي، آمريكايي و ژاپني بهره ميبرند، میانگین کیفی خودروهای چینی تا سال 2018 به سطح برندهای برتر جهان نخواهد رسید و تنها برخي خودروهاي چيني ازجمله برليانس بیاس۶ توانستهاند حداقل نمره قبولی را برای صادرات به اروپا و استرالیا کسب کنند و با این پشتوانه به کشورهای اروپایی همچون آلمان، انگلستان، ایتالیا، هلند، بلژيك، رومانی و بلغارستان و نیز استرالیا صادرات داشته باشند.
اوکراین، بلاروس، صربستان، ترکیه و سنگاپور از دیگر مقاصد صادرات خودروهای چینی هستند. متوسط قیمت خودروهای صادراتی چین 14 هزار دلار اعلام شده اما متوسط قیمت خودروهای سواری صندوقدار تولید چین کمتر از 8 هزار دلار بوده است.
بيكيفيتهاي رفتني از بازار ایران
از ميان خودروسازان چینی، آنها که با عرضه مدلهای بیکیفیت و صرفا بر اساس تنوع محصول و آپشنهای بیدوام از فضای بسته در بازار ایران در سایه تحریمها سود میبردند، بايد بار و بنه برچینند و از ایران بروند. در همين راستا مدیر شرکت خودروسازی چری كه محصولات امويام را در ايران عرضه كرده، بهتازگي از کاهش سهم بازار این شرکت در ایران خبر داده است. جانگ گویی بینگ گفته است: هرچند در سال گذشته شاهد استقبال خوب از محصولات تولیدی خود در ایران بودیم اما امسال به دلیل روند تاثیرگذاری مذاکرات هستهای، شاهد کاهش تمایل ایرانیان به این محصولات هستیم.
البته پیش از این نیز برخی کارشناسان پیشبینی کرده بودند که با ورود خودروسازان اروپایی به بازار خودروی ایران، برخی از خودروسازان چینی که محصولات بیکیفیت تولید میکنند از این بازار حذف خواهند شد و اگر خودروسازان اروپایی بتوانند محصولاتی با قیمت پایین و اقتصادی در ایران تولید کنند، عرصه بر خودروسازان چینی باقیمانده نیز تنگ خواهد شد. چنانكه شنيدهها حاكي از توقف توليد برخي مدلهاي «چري» (امويام) و «ليفان» در آينده نزديك و جايگزيني آنها با مدلهاي داراي کیفیت مناسب و قیمت رقابتیتر است.
از اين دو برند، برند ليفان با وجود آنكه از خودروسازان مطرح چيني به حساب نميآيد اما كيفيت اندك بهتري را از امويام كه محصول كارخانه شناختهشده چري است، ارائه داده است. هرچند كه در ارزيابي كلي ميتوان به هر دو اين برندها اين ايراد را وارد كرد كه با رويكرد بهرهبرداري حداكثري از بازار بسته ايران، از توليد مشترك مدلهاي بهتر و بهروزتر خود با خوردوسازان ايراني تاكنون سر باز زدهاند.
باكيفيتهاي رفتني!
ناگفته نماند كه با رفع تحريمها و فراهم شدن امكان خريد مستقيم واردكنندگان از خودروسازان معتبر جهاني و حذف واسطهها، حضور برخي خودروهاي باکیفیت چیني نيز مانند «امجي» و «جيلي» نيز در ايران كمرنگ خواهد شد. زيرا اين برندها در ايران توليد ندارند و صرفاً بهصورت خودرو آماده و تحت تعرفه وارد ميشوند كه قيمت را براي مصرفكننده ايراني بالا ميبرد. اين در حالي است كه كالاي چيني هر اندازه هم كه كيفيت بالايي داشته باشد، در بازار ايران بدون برخورداري از مزيت قيمتي مورد استقبال چشمگير قرار نميگيرد.
باكيفيتهاي ماندني
اما آن دسته از خودروسازان چيني مانند «جك»، «گريتوال» و «افايدبليو» که جزو 10 برند برتر خودروسازي چين هستند و با عرضههای خودروهای کیفیتر توانستهاند نمره قبولی از مصرفکننده ایرانی بگیرند، میخواهند ضمن حفظ خودروهای پرطرفدار خود، نسبت به راهاندازی خطوط تولید برای محصولات قابل رقابت با خودروهای آینده بازار ایران یعنی تولیدات مشترک ایران با اروپاییها، آمریکاییها، کرهایها و ژاپنیها اقدام کنند تا شاید بتوانند با ارائه محصول کیفی با قیمت پایینتر در راند بعدی این بازی حضور پررنگتري داشته باشند.
برندي مانند «جك» واهمهاي از حضور خودروسازي مانند فولكسواگن در ايران ندارد، چراكه هماكنون نيز با همين خودرو جي5 كه با 5 ستاره ايمني به بازار ايران عرضه كرده، مشغول رقابت با برخي محصولات فولكسواگن در بازارهاي ديگر مانند برزيل است. جي5 (با گيربكس دستي) در خارج از ایران و ازجمله در برزیل با ضمانتنامه شش ساله به فروش میرسد. روزنامه واشنگتنپست نيز در زمان راهاندازي خط توليد اين خودرو در برزيل با درج مطلبي در اين باره، تلاش جك برای تغییر تصور از محصولات چیني را قابل توجه دانست.
«افايدبليو»، «گريتوال»، «بايك» و «زد ايكس» نيز در كسب رضايت نسبي مشتري ايراني موفق بودهاند. علاوه بر اينها، انتخابهاي ايرانخودرو و سايپا نيز براي همكاري با چينيها منهای «زوتای»، در بقیه موارد یعنی «برليانس»، «چانگان» و «دانگفنگ» در راستای تنوعبخشی به سبد محصول اين دو خودروساز بزرگ ايراني، انتخابهای خوبي بودهاند اما مشروط به اينكه ایرانخودرو و سایپا به تولید مشترک محصول کیفی با چینیها بسنده نکنند و بهجای یاد گرفتن کپیکاری از آنها، راه و رسم خودروساز شدن در کوتاهمدت را از خودروسازان برتر آنان بیاموزند؛
کیفیترین خودروهای چینی که در ایران تولید میشوند، در بدنه و موتور، طراح چینی نداشتهاند. درواقع چین درخصوص این خودروها نه کپیکاری کرده و نه خلاقیتی چندانی به خرج داده بلکه طراحی خودرو را به بزرگترین شرکتهای طراحی خودرو بینالمللی سفارش داده و در طراحی و ساخت موتور، گیربکس و دیگر اجزای کلیدی آنها هم از شرکای خارجی خود یعنی خودروسازان بزرگ جهانی کمک گرفته است.
اخبار ا قتصادی - عصر ایران