پرداخت 200 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی چه فرصت های اقتصادی را سوزاند

مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی

تاریخ انتشار : چهارشنبه, 01 ارديبهشت 1395 16:00

با یک حساب و کتاب ساده می‌توان مبلغ کمی بیشتر از 200 هزار میلیارد تومان را به عنوان مبلغ کل یارانه نقدی پرداختی از سوی دولت از سال 89 تا کنون به مردم عنوان کرد. یارانه‌ای که به عقیده بسیاری از کارشناسان هیچ تأثیر محسوسی در زندگی مردم نداشته است و صرفاً با افزایش نقدینگی در جامعه به تورم لجام گسیخته‌ای که بعد از اجرای طرح هدفمندی یارانه‌ها در 89 و در سال‌های بعد به مرز 40 درصد هم رسیده بود، دامن زد. تورمی که اقتصاددانان آن را ظالمانه‌ترین مالیاتی می‌نامند که دولت‌ها از قشرهای فرو دست جامعه می‌ستانند.

کارشناسان می‌گویند حتی مبلغ 45 هزار و پانصد تومان یارانه نقدی در سال‌های بعد ارزش واقعی خود را از دست خواهد داد. مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهوری ارزش یارانه 45 هزار تومانی آذر ماه 89 را 19 هزار تومان در اردیبهشت 93 عنوان کرد، مبلغی که عملاً بسیاری از افراد هیچ گونه فعالیت اقتصادی مفیدی نمی‌توانند از طریق آن انجام دهند.

اگر متوسط هزینه‌های ایجاد یک کارخانه بزرگ صنعتی در کشور را در زمینه‌های مختلف ذوب آهن، نیروگاه، سیمان، ماشین‌سازی و غیره 100 میلیارد تومان در نظر بگیریم، با 200 هزار میلیارد تومان پول پرداختی یارانه‌ها می‌توانستیم 2 هزار کارخانه بزرگ صنعتی در کشور احداث کنیم. طبیعی است که هزینه کرد این 200 هزار میلیارد تومان در بخش صنعت و تولید کشور، ایران را در زمره یکی از پیشرو ترین و پیشرفته ترین کشورهای صنعتی منطقه قرار می‌داد.

این مبلغ در خوش بینانه ترین حالت می‌تواند در یک خانواده 3 نفره تأمین کننده میزان مصرف بخشی از ارزاق گوشت و میوه یک ماه خانوار باشد. بنابراین بر خلاف پیش‌بینی‌های رئیس دولت گذشته مبنی بر اینکه این مبلغ یارانه نقدی را مردم می‌توانند پس انداز کنند یا از طریق آن سرمایه گذاری انجام دهند نه تنها هیچ کدام قابل تحقق نبود بلکه فشار فزاینده‌ای را بر مردم از طریق افزایش بار تورمی اقتصاد جامعه ایجاد کرد. با این حال مبلغ 200 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی، رقمی نیست که براحتی بتوان از آن چشم پوشی کرد. این مبلغ 5 برابر درآمدهای اختصاصی پیش‌بینی شده دولت در سال 95 است و همچنین سه و نیم برابر کل بودجه عمرانی در نظر گرفته شده برای سال 95 محسوب می‌شود. حتی این رقم با هزینه‌های جاری کل کشور در سال جاری برابری می‌کند. حتی این مبلغ دو برابر کل درآمدهای مالیاتی پیش‌بینی شده برای سال 95 به حساب می‌آید. برای اینکه بدانید با 200 هزار میلیارد تومان چه کارهایی می‌شود در سطوح کلان اقتصادی انجام داد، ادامه گزارش حاضر را مطالعه کنید.

با پول یارانه چه تعداد شغل ایجاد می‌شود؟
یکی از مهم ترین مشکلات کنونی اقتصادی و اجتماعی کشور مشکل اشتغال است. حجم عظیم فارغ التحصیلان بیکار دانشگاه‌ها که تبدیل به نیروی ثابت بازار کار شده‌اند، ضمن اینکه به یکی از معضلات جدی جامعه تبدیل شده است، به چند ده هزار میلیارد تومان سرمایه‌گذاری برای حل آن نیاز است.
بر اساس شاخص ارائه شده مبنی بر میزان سرمایه مورد نیاز برای ایجاد هر شغل که 150 میلیون تومان عنوان می‌شود، 200 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی پرداختی می‌توانست حدود یک میلیون و 330 هزار شغل ایجاد کند. طبق آمار ارائه شده توسط مرکز آمار ایران کل تعداد شغل‌های ایجاد شده در 8 سال دولت‌های نهم و دهم 542 هزار شغل بوده است. یعنی حدود 67 هزار شغل در هر سال. روشن است که اگر 200 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی صرف ایجاد شغل می‌شد، می‌توانست بیش از دو برابر کل آمار اشتغال 8 ساله دولت سابق در کشور اشتغال آفرینی کند.

با پول یارانه چه تعداد کارخانه بزرگ صنعتی احداث می‌شد؟
اگر متوسط هزینه‌های ایجاد یک کارخانه بزرگ صنعتی در کشور را در زمینه‌های مختلف ذوب آهن، نیروگاه، سیمان، ماشین‌سازی و غیره 100 میلیارد تومان در نظر بگیریم، با 200 هزار میلیارد تومان پول پرداختی یارانه‌ها می‌توانستیم 2 هزار کارخانه بزرگ صنعتی در کشور احداث کنیم. طبیعی است که هزینه کرد این 200 هزار میلیارد تومان در بخش صنعت و تولید کشور، ایران را در زمره یکی از پیشرو ترین و پیشرفته ترین کشورهای صنعتی منطقه قرار می‌داد.

تحول صنعت پالایشگاه و پتروشیمی با پول یارانه
پتروشیمی یکی از مهم ترین صنایعی است که در سال‌های اخیر توانسته است درآمدهای ارزی زیادی برای کشور به ارمغان بیاورد. بر اساس اعلام مقامات وزارت نفت، 67 طرح پتروشیمی بزرگ در کشور به 40 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد.
این مقدار سرمایه گذاری صدها میلیارد دلار درآمد ارزی نصیب کشور می‌کند. همچنین طبق برآوردهای مقامات وزارت نفت سالانه به 10 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در صنعت پتروشیمی برای توسعه و پیشرفت این صنعت بزرگ نیاز است.

نیازی به گفتن نیست که معادل ارزی 200 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی صرف شده می‌توانست کل سرمایه‌گذاری مورد نیاز صنعت پتروشیمی را تأمین کرده و با به سرانجام رساندن پروژه‌های بزرگ این صنعت، اشتغال هزاران نفر را بیمه کرده و سالانه میلیاردها دلار درآمد ارزی نصیب کشور کرد.

همچنین مطابق برآوردهای کارشناسان با پول پرداختی یارانه‌ها می‌توانستیم بیش از 30 پالایشگاه بزرگ 150 هزار بشکه‌ای ایجاد کنیم که هم اشتغال آفرینی زیادی را موجب می‌شد و هم درآمدهای کلانی را نصیب کشور می‌کرد.

پول یارانه و گشایش در هزینه‌های آموزش و پرورش
کل بودجه آموزش و پرورش در لایحه بودجه سال 95 حدود 30 هزار میلیارد تومان است. با مبلغ 200 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی می‌توان بودجه 8 سال آموزش و پرورش کشور را تأمین کرد. از سوی دیگر طبق مطالعات انجام شده هزینه احداث یک باب  مدرسه در کشور به صورت میانگین 2 میلیارد تومان است و با 200 هزار میلیارد تومان می‌شود 100 هزار مدرسه ساخت.
به عبارت دیگر در سال‌های اخیر یکی از مهم ترین مشکلات فضای آموزش و پرورش کشور کمبود فضای آموزشی بود.

این مهم یکی از اصلی ترین مؤلفه‌های توسعه در دنیا محسوب می‌شود این در حالی‌است که با پول چند ماه یارانه نقدی می‌شد کاملاً مشکلات کمبود فضای آموزشی کشور را رفع کرد!

تحول در زیرساخت‌های کشور با پول یارانه
در زمینه ساز و کار‌های زیر بنایی و ساخت و ساز، یکی از مهم ترین مشکلات کشور در حوزه حمل و نقل کمبود زیرساخت جاده‌ای و بزرگراهی محسوب می‌شود. هزینه ایجاد یک کیلومتر بزرگراه در دشت حدود دو میلیارد تومان، در کوهپایه 5/2 میلیارد تومان و در مسیرهای کوهستانی چهار تا پنج میلیارد تومان است. اگر عدد حاصل از ضرب میزان یارانه‌های نقدی در جمعیت دریافت‌کننده یارانه را برای این کار در نظر بگیریم، با فرض اینکه ساخت هر کیلومتر بزرگراه در کشور به صورت میانگین سه میلیارد تومان هزینه بر می‌دارد، طی یک ماه می‌توان‌هزار کیلومتر بزرگراه ساخت. تنها کافی‌است بگوییم صرف یارانه‌های نقدی در حوزه راه‌سازی می‌تواند هر ماه ما را صاحب نزدیک به پنج بزرگراه شبیه بزرگراه تهران - قم کند!

مقایسه پول یارانه با هزینه‌های بهداشتی و درمانی
در بودجه سال 95 بالغ بر 30 هزار میلیارد تومان هزینه‌های بهداشتی و درمانی یک سال مردم ایران و همچنین مجموع درآمدهای این بخش پیش‌بینی شده است. کارشناسان برآورد می‌کنند با‌وجود افزایش قابل توجه بودجه‌های بهداشتی و درمانی در چند سال اخیر، بیش از 50 سال زمان لازم است که بتوان با بودجه‌های کنونی بیمارستان‌های مجهز و مدرن ساخت. به عبارت دیگر فقط صرف هزینه‌های چند ماهه یارانه نقدی می‌توانست ما را 50 سال جلو تر ببرد.

احداث یک تخت بیمارستانی بین 10 تا 50 میلیون تومان هزینه برمی‌داشت، با احتساب بودجه 200 هزار میلیارد تومانی یارانه نقدی طی سال‌های اخیر امکان ایجاد بیش از 5 میلیون تخت بیمارستانی در کشور فراهم می‌شد.

تازه ترین آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر در ایران به ازای هر 1000 نفر 34/1 تخت بیمارستانی وجود دارد، یعنی رقمی معادل 100 هزار تخت بیمارستانی در کشور وجود دارد که از محل رقم 200 هزار میلیارد تومان امکان افزایش 50 برابری آن وجود دارد.

بودجه عمرانی به عنوان اصلی ترین موتور محرکه دربدنه اقتصادی کشور محسوب می‌شود، حجم بودجه عمرانی مصوب دولت طی سال‌های 89 تا 92 رقمی معادل 167 هزار میلیارد تومان بوده است. یارانه نقدی پرداختی طی سال‌های 89 تا آذرماه 92 معادل 76 درصد از کل بودجه مصوب عمرانی کشور بوده است.

مقایسه پول یارانه و کل بدهی‌های دولت
طبق اعلام طیب نیا وزیر اقتصاد، دولت 150 هزار میلیارد تومان بدهی دارد. این بدهی مربوط به تعهدات انجام شده در قبل، بدهی به پیمانکاران و طرح‌های عمرانی، بدهی به بانک‌ها و... و البته حاصل انباشت چند سال بدهی دولت است. بخش اعظم این بدهی را دولت به بخش خصوصی بدهکار است. کاملاً واضح است که 200 هزار میلیارد تومان یارانه نقدی می‌توانست ضمن تسویه بدهی‌های چند ساله دولت، این مقدار نقدینگی را در اختیار بخش خصوصی قرار داده تا از آن طریق بتوان بخش تولید را در جامعه تقویت کرد.

مقایسه پول یارانه با بودجه عمرانی کشور
بودجه عمرانی به عنوان اصلی ترین موتور محرکه دربدنه اقتصادی کشور محسوب می‌شود، حجم بودجه عمرانی مصوب دولت طی سال‌های 89 تا 92 رقمی معادل 167 هزار میلیارد تومان بوده است. یارانه نقدی پرداختی طی سال‌های 89 تا آذرماه 92 معادل 76 درصد از کل بودجه مصوب عمرانی کشور بوده است.

نکته جالب اینجاست که براساس گزارش‌های منتشرشده از سوی مرکز پژوهش‌های مجلس بودجه عمرانی محقق شده طی سال‌های 89 تا 92 معادل 42 درصد بودجه مصوب بوده است یعنی رقمی معادل 68 هزار میلیارد تومان که این رقم کمی بیشتر از نصف یارانه نقدی پرداختی طی آن سه سال بودجه است.

حال اگر این رقم را برای سال 94 و 95 در نظر بگیریم به نتیجه مشابهی می‌رسیم. بودجه عمرانی سال 94 کشور 47 هزار میلیارد تومان و بودجه عمرانی سال 95 هم 59 هزار میلیارد تومان بوده است.

به عبارت دیگر رقم کل یارانه پرداختی 200 هزار میلیارد تومانی تقریباً دو برابر کل بودجه عمرانی دو سال اخیر کشور محسوب می‌شود؛ اگر باز هم هزینه کل طرح‌های نیمه تمام عمرانی کشور را که بخصوص طی سال‌های دولت گذشته کلید زده شده و طبق برآوردهای انجام شده بیش از 90 درصد آنها نا تمام مانده است حساب کنیم، این مبلغ می‌توانست بخش اعظم این طرح‌ها را که تکمیل آنها 480 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز دارد، پوشش دهد.

معادل ارزی یارانه چند میلیارد دلار می‌شود؟
طی سال‌های 89 تا کنون قیمت هر دلار امریکا از 1044 تومان به حدود 3500 تومان افزایش پیدا کرده است با احتساب نرخ روز دلار آزاد، معادل ارزی حجم یارانه نقدی 200 هزار میلیارد تومانی بر اساس معیار قیمت دلار در ماه اول پرداخت یارانه‌ها به 100 میلیارد دلار و همچنین بر اساس معیار قیمت 3500 تومانی دلار به حدود 57 میلیارد دلار می‌رسد، این رقم‌ها بزرگتر از درآمد 50 میلیارد دلاری صادرات نفت ایران در سال 91  و حدود دو برابر متوسط درآمد نفتی ایران طی سال‌ها 1358 تا 1391 است که رقمی معادل 32 میلیارد دلار در سال بوده است.
همچنین این رقم‌ها چند برابر کل درآمدهای نفتی 20 میلیارد دلاری سال 94 کشور را شامل می‌شود.

 
 اخباراقتصادی  -  ایران