چه مسائلی در توافق هسته‌ای برای مردم ایران مهم هستند؟
- مجموعه: اخبار سیاست خارجی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
اخبار سیاست خارجی - چه مسائلی در توافق هسته‌ای برای مردم ایران مهم هستند؟
برای اولین بار در دهه اخیر، ایران و آمریکا همزمان با جدیت مشغول کارند تا راهی برای پایان یافتن تنش بر سر موضوع هسته‌ای ایران پیدا کنند. به نتیجه رسیدن چنین تلاشی، نیازمند توانایی مذاکره‌کنندگان دو طرف و نیز داشتن درکی درست از افکار عمومی در این باره است.
ایران و ۵+۱ تقریبا یک سال پیش در ژنو و در قالب برنامه اقدام مشترک توافق کردند تا مهلتی یک ساله که در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۴ به پایان خواهد رسید، به توافقی جامع برای اطمینان از صرفا صلح‌آمیز بودن برنامه هسته‌ای برسند، ولی در آستانه پایان این مهلت، هنوز اختلافاتی جدی درباره ابعاد مختلف مذاکرات مانده است، اما به این دلیل که هر توافق باید از حمایت جدی افکار عمومی برخوردار باشد، دانستن نگاه افکار عمومی به فرایند مذاکرات و چهارچوب یک توافق احتمالی دارای اهمیت است.
به گزارش «تابناک»، نانسی گالاگر در مقاله‌ای در فارین پالیسی با ذکر مقدمه فوق به نتایج افکارسنجی‌های انجام شده آکادمیک در این باره پرداخته است.
به گفته وی، نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد افکار عمومی در ایران با اقدامات در حوزه ایجاد شفافیت و اعتمادسازی همراهی می‌کند، ولی با محدودیت بر قابلیت‌های هسته‌ای ایران با هدف اعلامی جلوگیری از گریز ایران به سوی سلاح هسته‌ای که مورد نظر و تأکید مقامات و تحلیلگران آمریکایی قرار دارد، موافق نیستند.
مرکز افکار عمومی دانشگاه تهران و مرکز مطالعات بین‌الملل و امنیتی دانشگاه مریلند در تابستان امسال، از نمونه‌ای ۱۰۳۷ نفری از ایرانیان درباره دیدگاه‌های آن‌ها درباره یک توافق احتمالی هسته‌ای نظرسنجی کرده است. این تعداد از افراد از نظر آماری نماینده‌ای مناسب از افکار عمومی در ایران محسوب می‌شود.
با در نظر گرفتن ابعاد دیگر یک توافق هسته‌ای، اکثریت بزرگ ۷۹ درصدی افراد با پذیرش این تعهد که ایران هرگز سلاح هسته‌ای تولید نخواهد کرد، موافق بوده‌اند. ۷۶ درصد پرسش‌شوندگان با ادامه نظارت و بازرسی‌های فعلی بین‌المللی، ۶۲ درصد با اقدامات شفافیت‌ساز بیشتر و اکثریت آن‌ها با غنی‌سازی نکردن بیشتر از 5 درصد موافق بوده‌اند.
از سوی دیگر، اکثریت قابل توجه ۷۰درصدی با برچیدن نیمی از سانتریفیوژهای فعال فعلی ایران و ۷۵درصد مردم هم با پذیرش محدودیت بر فعالیت‌های تحقیق و توسعه ایران مخالف بوده‌اند.
از سوی دیگر، مرکز مطالعات بین‌الملل و امنیتی دانشگاه مریلند و برنامه مشورت‌های عمومی در ماه ژوئن امسال، تحقیق دیگری در آمریکا در این باره انجام داده‌اند. آن‌ها نمونه‌ای تصادفی از ۷۴۸ آمریکایی انتخاب و اطلاعات پایه به دقت انتخاب شده‌ای درباره مذاکرات با ایران به آن‌ها ارائه کردند. سپس با توجه به مطالب مطرح در مذاکرات کنگره آمریکا، استدلال‌های مطرح درباره دو گزینه را در اختیار آن‌ها قرار دادند. یک گزینه این بود که افراد انتخاب کنند که تلاش‌ها برای رسیدن به توافقی ادامه پیدا کند که بر اساس آن، محدودیت‌هایی نسبی بر برنامه هسته‌ای ایران اعمال شود و شفافیت آن افزایش یابد و در مقابل، برخی از تحریم‌های ایران کم شود. گزینه دوم این بود که مذاکرات پایان پذیرد و تحریم‌های بیشتری علیه ایران تحمیل شود؛ با این هدف که برنامه غنی‌سازی ایران کاملا متوقف شود.
اکثریت بزرگی از شرکت‌کنندگان، استدلال‌های هر دو طرف را تا حدی درست می‌دانستند ولی وقتی به آن‌ها گفته می‌شد که یکی از دو گزینه فوق را انتخاب کنند، اکثریتی ۶۱درصدی و از جمله ۶۲درصد جمهوری‌خواهان، طرفدار گزینه توافق بودند و تنها ۳۵درصد طرفدار این گزینه بودند که مذاکرات پایان یابد و فشار‌ها بر ایران بیشتر شود تا غنی‌سازی در ایران کاملا متوقف شود.
این مسأله نشان می‌دهد در صورت توافق بین ایران و ۵+۱ که برنامه هسته‌ای ایران را تا حدی متوقف سازد، محاسبات جمهوری‌خواهان که اکنون گزینه تشدید تحریم‌ها و تهدید نظامی را تبلیغ می‌کند، احتمالا عوض خواهد شد و این سؤال مطرح خواهد بود که آیا آن‌ها واقعا مسئولیت به هم زدن توافقی را که برنامه هسته‌ای ایران را محدود‌تر می‌کند،خواهند پذیرفت یا خیر؟ گزینه دیگر پیش روی جمهوری‌خواهان، ترغیب دیگر کشور‌ها به تنبیه ایران خواهد بود یا اینکه این قمار را بپذیرند که با تشدید تحریم‌ها ایران را وادار کنند برنامه غنی‌سازی خود را تعطیل کند، ولی تجریه نشان داده است که ایران با تشدید تحریم‌ها، فعالیت‌های هسته‌ای خود را تشدید خواهد کرد.
نکته جالب توجه دیگر، تغییر واکنش افکار عمومی ایرانیان با توجه به نوع ابراز خواست‌های طرف مقابل است. برای مثال گنجاندن خواست‌های طرف مقابل در قالب «مسدود کردن همه راه‌های رسیدن ایران به سلاح هسته‌ای» باعث ایجاد حساسیت و مقاومت ایران نسبت به وقتی می‌شود که خواسته‌های طرف مقابل در قالب «افزایش شفافیت» گنجانده شود. برای مثال اقلیت کوچک ۱۵درصدی حاضرند محدودیت بی‌قید و شرط بر سر ذخایر اورانیوم غنی شده ایران را بپذیرند. پذیرش محدودیت تعداد و کیفیت سانتریفیوژهای ایران نیز به ترتیب با اقبال تنها ۱۹ و ۱۶ درصد پرسش‌شونده همراه شده است.
ولی وقتی لحن و شکل پرسش‌ها تغییر می‌کند، نتایج به نحو قابل توجهی تغییر می‌کند. به ترتیب ۴۹ و ۴۶ درصد پرسش‌شوندگان با در نظر گرفتن دیگر شرایط توافق حاضر به پذیرش محدودیت بر ذخایر اورانیوم و تعداد سانتریفیوژهای ایران هستند و درصد قابل توجهی یعنی ۴۹ درصد طرفدار توافقی خواهند بود که در آن کاهش غنی‌سازی در ایران همراه با افزایش بازرسی‌ها طی دوره‌ای ده ساله در قبال برداشته شدن تحریم‌ها گنجانده شده باشد.
اخبار سیاست خارجی - تابناک
