نگرانی ترامپ از رخنه های تحریم

مجموعه: اخبار سیاست خارجی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 09 مهر 1397 11:48

به گزارش ایرنا؛ سیاست های اعلامی اتحادیه اروپا در دفاع از توافق هسته ای با ایران و تلاش برای حفظ آن، چیزی نبود که ایالات متحده نسبت به آن بی تفاوت باشد. اما تحولات اخیر یعنی مشخص شدن راهکارهای عملی برای دور زدن تحریم ها و ادامه تجارت میان اروپایی ها با تهران باعث شده نگرانی مقام های کاخ سفید از بی اثر شدن برنامه های مهار ایران افزایش یابد. اتحادیه اروپا اعلام کرده از طریق بانک سرمایه گذاری اروپایی، احیا و اجرای قوانین مسدود ساز در برابر تحریم ها و دیگر راهکارها به تجارت خود با ایران ادامه می دهد.

گویا اعلان هفته گذشته اروپایی ها در زمینه ایجاد کانال مالی مستقل در زمینه تعامل با ایران کام «دونالد ترامپ» و همکاران وی به ویژه در وزارت خزانه داری آمریکا را به شدت تلخ کرده است. بر اساس تحلیل ها در صورتی که این روند بتواند به تدریج اجرایی شود و رویه ای معمول گردد، از یک طرف می تواند باعث شود تا دیگر کشورها همچون چین و روسیه نیز به آن بپیوندند و از طرف دیگر این فرایند شرکت های بزرگ اروپایی را هم ترغیب می کند تا بدون هراس از مجازات های واشنگتن به بازار ایران بازگرداند و به تجارت خود با تهران ادامه دهند. ایالات متحده اکنون در تلاش است تا با اقدامات اتحادیه اروپا برای بی تاثیرساختن تحریم های کاخ سفید مقابله کند.

یکی از نگرانی های اصلی مقام های آمریکایی نمایش بی پرده رو در رویی سیاسی اتحادیه اروپا با ایالات متحده است. کاخ سفید اعتقاد دارد کشورهای اروپایی با ایجاد کانال های جدید ارتباطی خود با ایران موجب بی اعتباری و ناکارآمدی سیاست های ضدایرانی ترامپ می شوند.

دفاع کشورهای جهان از توافق هسته ای به ویژه تاکید سه کشور اروپایی بر حفظ برجام بر حساسیت نزدیکان ترامپ و تیم ضدایرانی وی افزوده است. به نوشته نشریه «تایم» اوج مقاومت ها در مقابل ترامپ در نشست شورای امنیت سازمان ملل بروز یافت؛ جایی که رئیس جمهوری آمریکا ریاست آن را بر عهده داشت. «امانوئل مکرون» در سخنان خود مخالفت آشکار پاریس با رویکردهای ترامپ را اعلام کرد. این دیدگاه با حمایت نمایندگان انگلیس و آلمان در کنار روسیه و چین نیز همراه شد.

رئیس جمهور فرانسه در سخنان خود خط مشی آمریکا را غیرمتوازن و نامناسب خواند و تاکید کرد: نمی توان با محدودیت و تحریم مشکلات را رفع کرد بلکه آماده سازی فضا برای گفت و گوهای بیشتر قادر است چالش ها را حل کند. مکرون حتی انگشت انتقاد را به سوی ترامپ نشانه رفت و عامل اصلی شروع بحران در زمینه جلب اعتماد ایران را اعمال تحریم های مضاعف از سوی ایالات متحده دانست و به صورت غیرمستقیم ترامپ را عامل چالش ها دانست.

تحلیلگر نشریه «فورچون» نیز اعتقاد دارد با وجود تشدید حملات ترامپ به ایران و متحدان آمریکا، کشورهای اتحادیه اروپا بعلاوه روسیه، چین و ایران در نیویورک بر سر راه اندازی مکانیسمی در جهت ادامه توافق بدون نیاز به حضور آمریکا به نتایجی دست پیدا کردند. مشخص تر شدن صف بندی ها در مقابل ایالات متحده، به ویژه در قبال پرونده هسته ای ایران موجب شده است تا کاخ سفید به دنبال سختگیری های بیشتر و تشدید محدودیت ها از طریق کانال های دیگر به منظور عملی سازی خواسته های خود باشد.

نشریه «نیویورک پست» به این نگرانی آمریکا پرداخت و تاکید کرد ترامپ و ایالات متحده باید خط مشی را در پیش بگیرد که با سیاست های ضدتحریمی اتحادیه اروپا مقابله کند. این روزنامه نوشت: در این هفته حسن روحانی رئیس جمهوری ایران از دیدار با ترامپ در نشست سازمان ملل خودداری کرد. یک دلیل آن است که ایران و حامیان اروپایی منتظر ماه نوامبر و چگونگی تصمیم های مالی ترامپ و عملکرد سوئیفت در دوره پس از اجرای تحریم ها هستند. نوع تصمیمی که ترامپ از 4 نوامبر (13 آبان) در پیش می گیرد تاثیر بسیار زیادی بر آینده سیاست ها میان ایران و آمریکا هم دارد ضمن اینکه می تواند بر احتمال موفقیت رویکردهای مالی اروپا هم تاثیرگذار باشد.

اکنون چند ماه است که ایران و اروپا در زمینه سیاست های خود در قبال ایران به ویژه توافق هسته ای در حال رایزنی هستند. چند روز قبل از خروج ترامپ از برجام یک اندیشکده آمریکایی حامی توافق هسته ای که از سوی یکی از مشاوران «باراک اوباما» مدیریت می شود در گزارشی شیوه هایی را که اتحادیه اروپا می تواند تحریم های ایالات متحده را بی اثر کند مورد ارزیابی قرار داد. این مقام پیشین کاخ سفید تاکید داشت که اروپا می تواند از طریق بانک مرکزی خود پرداخت ها به ایران را ادامه دهد. 10 روز پس از خروج ترامپ از توافق، کمیسیون اروپایی دقیقا همین گزینه را برای ادامه تعامل با ایران مطرح کرد. به تازگی رهبران اروپایی اعلام کردند برنامه های کارآمدی را تدوین کرده اند که می تواند مسیرهای پرداخت به ایران را بدون اتکا به دلار آمریکا به سرانجام برساند.

از نگاه نیویورک پست، اتحادیه اروپا در واقع این اطمینان را برای ایران و کشورهای جهان ایجاد کرد که قادر است تحریم های ایالات متحده را خنثی سازد.

اما به اعتقاد تحلیلگران آمریکایی عملکرد کانال مالی اروپا به برقراری ارتباط ایران در چارچوب سیستم سوئیفت وابسته است. بانک مرکزی ایران در کنار دیگر بانک های این کشور یک کد سوئیفت دارند و این مسیری است که هنوز برای بی اثر کردن تحریم ها باز است. در سال 2012 کنگره تصمیم گرفت تا روسای جمهوری آمریکا را وادار سازد با تحریم مدیران سوئیفت مانع فعالیت ایران شوند. پیش از توافق هسته ای سال 2015 با ایران هم کمیته بانکی سنا با فشار بر اروپا باعث قطع همکاری سوئیفت اروپا با ایران شد و دسترسی بانک مرکزی ایران به درآمدهای نفتی و منابع مالی تهران را قطع کرد.

به ادعای این نشریه اکنون بهانه های قانونی لازم برای وادار کردن سوئیفت به قطع همکاری با ایران وجود دارد. تنها باید هیات مدیره سوئیفت را با تهدید تحریم فعالیت سوئیفت در آمریکا به انجام این کار متقاعد ساخت اما در دولت آمریکا اتفاق نظر در این زمینه وجود ندارد. برخی مقام ها در دولت های پیشین آمریکا هم اعتقاد دارند حتی وادار کردن سوئیفت نیز نمی تواند باعث قطع ارتباط بانک های ایران با خارج شود.

کاخ سفید اکنون نسبت به کارآمدی رویکردی که علیه ایران در پیش گرفته است تردید دارد. سران واشنگتن مهمترین مانع پیش روی خود را راهکارهای اروپا برای ادامه مبادله مالی با تهران به دور از سیستم های بین المللی تحت سیطره دلار آمریکا می دانند. از این رو تحلیلگران مسائل اقتصاد سیاسی در آمریکا تاکید دارند اگر ترامپ به دنبال نتیجه است باید فشارهای خود بر سوئیفت و اتحادیه اروپا را افزایش دهد تا نتواند مانع اثربخشی سیاست های تحریمی علیه ایران شود. دولت و سناتورها در آمریکا اعتقاد دارند برای جلوگیری از تضعیف تحریم ها باید فشارها در جهت قطع مسیر مبادلات مالی ایران به ویژه سوئیفت بیشتر شود.