سفیر سابق انگلیس در آژانس : از خروج روس ها و چینی ها از 1+5 به خاطر «لجاجت آمریکا» تعجب نخواهم کرد

مجموعه: اخبار سیاست خارجی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

 اخبار سیاست خار جی - «پیتر جنکینز» سفیر سابق انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی :
از خروج روس ها و چینی ها از 1+5 به خاطر «لجاجت آمریکا» تعجب نخواهم کرد/هیچ کس با آرامش به افق شکست مذاکرات نگاه نمی کند/سران اروپا به اعتیاد تحریم پایان دهند/ اروپا در مسئله ی ایران راه خود را از آمریکا جدا نمی کند/ آمریکا با محروم نکردن خود از تمدید مذاکرات پس از ماه نوامبر عاقلانه رفتار کرد

اوضاع خاورمیانه با ورود گروه های تروریستی متعدد و در راس آن داعش وارد مرحله ی خطرناکی شده است که منجر به همگرایی کشورهای مختلف در منطقه و بیرون از آن شده است. شدت درگیری ها به حدی است که کشورهایی که هرگز آبشان با ایران در یک جوی نمی رفت، تقاضای کمک از تهران برای رهایی از این بحران خونین کرده اند. این تحولات منطقه ای با دور جدید مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در نیویورک تقریبا همزمان شده است.

به گزارش «انتخاب» ؛ دور جدید گفتگوهای ایران و شش کشور چندین هفته ی دیگر در مقر مرکزی سازمان ملل در آمریکا برگزار می شود و بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که این جلسه صرف کاهش اختلافات طرفین خواهد شد و در صورت موفقیت، راه را برای توافق نهایی هموار خواهد کرد.

با توجه به این رویدادها به سراغ «پیتر جنکینز» سفیر سابق انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی رفتیم و نظر او را جویا شدیم. پیتر جنکینز دیپلمات زبده ای است که 33 سال سابقه حضور در دستگاه دیپلماسی انگلیس را دارد. او در دانشگاه های کمبریج و هاروارد تحصیل کرده و در پست های مختلف دیپلماتیک در وین، واشنگتن، پاریس، بریزیلیا و ژنو خدمت کرده است. جنکینز متخصص اقتصاد جهانی و مسائل امنیتی است و اخرین سمت او سفیری انگلیس در آژانس بین المللی انرژی اتمی بوده است.

متن کامل گفتگوی پایگاه خبری «انتخاب» با این دیپلمات انگلیسی در زیر می آید:

همانطور که می دانید، عربستان سعودی خواستار روابط بهتر با ایران شده و از سوی دیگر نخست وزیر انگلیس پیشنهاد همکاری با ایران برای نابودی داعش را داده است. از نگاه شما چه اتفاقی در حال وقوع است که این دو اینگونه به سوی تهران دست دراز کرده اند؟
بنده بینشی از طرز تفکر سعودی ها ندارم، اما می دانم که دولت انگلیس تداوم وجود داعش را بزرگترین خطر فعلی برای امنیت خود می داند. مشخص است که نگاه انگلیس نسبت به ایران از نوامبر سال 2011 زمانیکه روابط قطع شد، تغییر کرده است. آنها می دانند که ایران به داعش به عنوان تهدیدی برای جامعه شیعیان عراق نگاه می کند، بنابراین مشخص و عاقلانه است که اماده ی همکاری با ایران در جهت حذف و نابودی داعش از عراق و شاید پس از آن از سوریه باشند. پس با این اوصاف، کاتولیزور و محرک این مسئله داعش است.

آیا پیشنهاد همکاری ایران و انگلیس از سوی دیوید کامرون، در راستای خواسته های اخیر کمیته روابط خارجی پارلمان انگلیس است؟
بله این مطابق با خواسته های آنان است. با این حال ممکن است این مسئله، از نظر سیاسی کار را برای آقای کامرون در جهت سخن گفتن از این مسائل راحت تر کرده باشد.

به نظر می آید که جو مثبتی در مقایسه با گذشته در پارلمان انگلیس نسبت به ایران شکل گرفته است. چه عاملی سبب این تغییر جهت است، آیا لابی طرفدار ایران در پارلمان شکل گرفته است؟
نمایندگان پارلمان انگلیس به مانند نمایندگان کنگره تحت تاثیر فشارها از سوی گروه های خاص قرار نمی گیرند. آنها همچنین به چنین گروه هایی به عنوان کسانی که به آنها در طول انتخابات کمک های مالی اعطا می کنند، نگاه نمی کنند. نمایندگان پارلمان انگلیس بیشتر علاقمند به حصول نتایج عینی هستند. خوشبختانه از زمان انتخاب دکتر حسن روحانی، فضایی پیش آمده که برای انگلیس عاقلانه است روابط خود را با ایران بازسازی کند و مسائلی که باعث اختلاف دو کشور شده را حل کند.

تحلیلگران معتقدند که سخنان رهبر معظم انقلاب ایران صحه گذاری بر عملکرد تیم هسته ای ایران و همانطور که خودشان عنوان کردند ادامه مذاکرات است. نظر شما چیست؟
رهبر عالی ایران هنوز نسبت به موفقیت مذاکرات تردید دارند اما همچنان آماده ی آن هستند که این فرصت را به دولت پرزیدنت روحانی بدهند که ثابت کنند تردیدشان اشتباه است.

تحریم ها علیه ایران ضرر بسیاری برای کشورهای اروپایی به بار آورده است. باوجود تردید آنها در پیروی از امریکا در این مسئله و منافع مشترک ایران و اروپا از روابط خوب، چرا آنها خود را در موقعیتی می یابند که مجبور به انجام چنین اعمالی هستند؟
زمانی که اتحادیه اروپا در ژانویه 2012 ایران را تحریم کرد، وزرا شاید بر این باور بودند که مسئله هسته ای می تواند از طریق تهدید و اجبار حل شود اما اکنون فکر می کنم در این مورد به درک بهتری رسیده اند. با این حال آنها در حال ورود به مرحله ی هستند که مایل نیستند در مورد مشکلات امنیتی راه خود را از آمریکا جدا کنند.

آنها همچنین نمی خواهند قدرت چانه زنی خود را که بواسطه تحریم های اتحادیه اروپا بدست آمده و در شرایطی که مذاکرات به نقطه اوج خود نزدیک می شود، از دست بدهند. اما فکر می کنم، کشورهای اتحادیه اروپا امیدوارند که تا 24 نوامبر توافق منعقد شود، چراکه انها را قادر به پاسخگویی به خواسته های تجار و سرمایه گذاران اتحادیه اروپا می کند.

از زمان آغاز مذاکرات هسته ای ایران و 1+5 در سال گذشته، فرانسه به نوعی ایفای نقش پلیس بد را برعهده گرفته است و حتی یکبار مانع از انعقاد توافق میان طرفین شد. آیا به نظر شما، وجود پلیس بد در مذاکرات یک ضرورت از نگاه غرب تلقی می شود یا فرانسه به صورت انفرادی در حال ایفای این نقش در ازای پول های کلانی است که ازعربستان سعودی دریافت کرده است؟
بنده بر این باور نیستم که فرانسه در حال ایفای نقش با اهداف تاکتیکی است یا می خواهد مخالفان توافق هسته ای در منطقه را خوشنود کند. من حس می کنم، فرانسوی ها نسبت به جامعه اطلاعاتی امریکا، در رابطه با توقف فعالیت سیستماتیک ایران بر روی تسلیحات هسته ای در سال 2003 و تردید این کشور در مورد دستیابی به این تسلیحات، اطمینان کمتری دارد. این عدم اطمینان باعث می شود که انها هر چه در توان دارند را به کار گیرند تا استفاده از توانایی غنی سازی برای اهداف تسلیحاتی را برای ایران غیرممکن کنند.

اکنون تنها چندین تا پایان ضرب الاجل تعیین شده توسط ایران و 1+5 برای دستیابی به توافق جامع باقی نمانده است. طرفین همچنان بر روی برخی از مسائل اختلاف دارند و گاها می گویند شکاف ها کاهش پیدا کرده است. از نگاه شما، موانع اصلی پیش روی توافق جامع چیست؟
مهمترین مانع توافق جامع، برنامه غنی سازی اورانیوم ایران و نیازهای عملی این کشور به چه میزان غنی سازی در زمان فعلی و در سال های پیشرو است. آینده تاسیسات فردو و وجوه برنامه توسعه موشکی ایران ممکن است از دیگر موانع باشد. از سوی دیگر، پیشنهادات امریکا و اتحادیه اروپا برای لغو تحریم های دوجانبه ممکن است کمتر از انتظارات و خواسته های ایران باشد.

ایران یعنی مردم این کشور و نظام، خطوط قرمزی برای مذاکره کنندگان خود تعیین کرده اند که عبور از آن امکان ندارد. با توجه به این شرایط، استراتژی و راهکارهای 1+5 برای دستیابی به توافقی پایدار با ایران چیست؟
واقعا نمی دانم. مشخص است که به منظور حصول توافق تا 24 نوامبر، طرفین باید خطوط قرمز خود را بازبینی کنند، با این حال من هنوز هیچ نشانه ای از چنین امادگی در مذاکره کنندگان ندیده ام.

با توجه به حضور پرشمارتر نمایندگان مخالف توافق با ایران در کنگره آینده، به نظر شما انتخابات اینده کنگره بر روی مذاکرات هسته ای چقدر تاثیر خواهد گذاشت؟
برگزاری انتخابات کنگره در ماه نوامبر می تواند دلیلی از سوی دولت امریکا برای دستیابی به توافق تا 24 نوامبر باشد تا توافقنامه به کنگره فعلی ارائه شود نه به کنگره اینده که ترکیب ان قابل پیش بینی نیست.

خانم شرمن مذاکره کننده ارشد دولت آمریکا در گفتگوهای هسته ای در در جلسه استماع کنگره ضرب الاجلی برای مذاکرات تعیین نکرد. این به چه معناست. ایا توافقی دیگری برای تمدید مذاکرات در پیش است؟
من شک دارم که دولت امریکا خواهان تمدید بیشتر مذاکرات هسته ای باشد، اما عاقلانه به نظر می رسد که آنها خود را از این گزینه محروم نکنند.

1+5 و بویژه آمریکا چطور می توانند جنگ طلبان را بر سر توافق با ایران ارام کنند؟ ایا چنین اتفاقی ممکن است؟ یا اصلا نظر انها اهمیتی ندارد و غرب تنها از آن ها به عنوان اهرم امتیاز گیری استفاده می کند؟
هر نتیجه ای که بدست بیاید، جنگ طلبان و بازها آرام نمی شوند، حتی توافقی که دستیابی به آن دور از ذهن جلوه می کند. به همین منظور از 1+5 می خواهم به روند فعلی خود و تلاش ها برای دستیابی به توافق هسته ای ادامه دهد که ایران هم دلایل کافی برای تداوم احترام به تعهدات خود به NPT داشته باشد.

باتوجه به سفر احتمالی حسن روحانی رئیس جمهور ایران به نیویورک و حضور در سازمان ملل، آیا این نهاد بین المللی می تواند محلی باشد که توافق هسته ای در انجا منعقد شود؟
دلایل زیادی علیه یا له این سناریو وجود دارد، اما اگر قرار بر پیش بینی باشد، می گویم، سازمان ملل محل احتمالی کاهش بیشتر اختلافات است تا توافق نهایی بر سر راه حل جامع.

مایکل مان سخنگوی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا مدام از عدم اختلاف بین اعضای پنج بعلاوه یک سخن می گوید اما اختلافات بوضوح روشن است. به نظر شما، این اختلافات بر سر چیست و ایا تاثیری بر مذاکرات گذاشته و می گذارد؟
بنده فقط در این زمینه می توانم پیش بینی کنم و این سودی نخواهد داشت.

یکی اعضای تیم مذاکره کننده ایران اخیرا در نشستی اعلام کرده است که آمریکا در سال 2005 عامل شسکت مذاکرات بود. به گفته ی برخی از تحلیلگران، باتوجه به شرایط فعلی دولت آمریکا، کاخ سفید بیش از گذشته و بیش از همه به توافق نیاز دارد. نظر شما در این مورد چیست؟
با این سخن موافق نیستم. من یکی از شرکت کنندگان در مذاکرات سال 2005 بودم و مطلعم که تنها موضع آمریکا نبود که باعث شکست گفتگوها شد. البته من با گفته ی این تحلیلگران هم موافق نیستم. توافق می تواند برای دو طرف منافع بسیاری داشته باشد، البته هیچیک از طرفین، با آرامش کامل به افق شکست مذاکرات نگاه نمی کند.

در صورت عدم توافق ایران و 1+5، اعلام شکست مذاکرات، چه نتیجه ای در برخواهد داشت؟ ایا باتوجه به تحریم روسیه و اختلافات متعدد آمریکا و چین، باید منتظر ائتلاف تهران، مسکو و پکن باشیم؟

من شک دارم که موضع روس ها نسبت به سال 2010 ( زمانیکه با اتخاد تحریم های سازمان ملل موافقت کردند) تغییر کرده باشد. با این حال گاهی از خودم می پرسم، آیا انها بابت حمایت از قطعنامه های فصل هفتم (که باتوجه به ارزیابی اطلاعاتی امریکا در سال 2007 مبنی بر کنار گذاشتن فعالیت سیستماتیک بر روی تسلیحات هسته ای توسط ایران به وضوح غیرموجه به نظر می رسید) پشیمان هستند یا خیر.

با این حال، اکنون خیلی تردید دارم که روس ها این بار تا زمان دیدن شواهد جامع از نقض بند 2 و NPT توسط ایران، از هرگونه فطعنامه های بیشتر سازمان ملل علیه تهران پشیبانی کنند. اما شاید سئوال شما مربوط به اسیبی است که به روابط روسیه با امریکا و اروپا بر سر بحران فعلی اوکراین زده شده، باشد. به نظرم، تا اینجا، این مسائل، بر رویکرد روسیه در مذاکرات هسته ای تاثیر نگذاشته است.

من شک دارم چنین اتفاقی امسال نیز بیافتد، چراکه روسیه از زمانیکه آقای لاوروف پیشنهاداتی برای راه حل مقطعی{در خصوص مسئله هسته ای}، پیش رو گذاشت (که خانم کلینتون در ابتدا آن را پذیرفت و سپس رد کرد) در حال فعالیت بر روی نتیجه ای مورد توافق است. اما اگر امسال توافق حاصل نشود و اگر مسکو به این نتیجه برسد که لجاجت واشنگتن عامل شکست مذاکرات است، از خروج روس ها از پنج بعلاوه یک {شاید} با همراهی چین که کاهش تاثیرات تحریم های اروپا و امریکا بر اقتصاد ایران را کلید می زند، تعجب نمی کنم.

روسیه همواره باوجود آنکه در شورای امنیت به قطعنامه ها علیه ایران رای مثبت داده اما کم و بیش با تشدید تحریم ها و قطعنامه ها مخالفت ورزیده است. با توجه به این مسئله، در صورتی که مسکو تصمیم به استفاده از کارت مذاکرات هسته ای بگیرد، باید شاهد چه اتفاقی در مذاکرات باشیم؟

به بخشی از این سئوال در پاسخ قبلی ام اشاره کردم. با این حال مطئمن نیستم که ایران بتواند کار زیادی برای کاهش تاثیر تحریم های اخیر امریکا و اتحادیه اروپا برعلیه اقتصاد روسیه انجام دهد.(اما واقعا فکر می کنم اعتیاد رهبران غرب به تحریم باید متوقف شود) . با این حال، اگر روسیه تصمیم به جدا کردن راه خود از غرب در مورد تحریم های ایران بگیرد، پس از آن هر گونه اقدام متقابل ایران بدون شک مورد تقدیر قرار خواهد گرفت.

به عنوان آخرین پرسش، توصیه شما به کشورهای پنج بعلاوه یک و بویژه امریکا برای دستیابی به توافق جامع با ایران چیست؟
- از درخواست برای عقب گرد در توانایی غنی سازی فعلی ایران خودداری کنند اما اصرار ورزند که توانایی آن را توسعه ندهد تا زمانیکه نیاز واقعی به سوخت با غنای پایین برای راکتور ایران بوجود بیاید.

- پذرش پیشنهاد فنی منسج ایران برای کاهش میزان پلوتونیوم در سوخت مصزفی از راکتور در حال ساخت اراک و تضمین های ایران در مورد بازفراوری سوخت مصرفی.

- پیشنهاد لغو تحریم های دوجانبه اتحادیه اروپا و استفاده از معافیت های ریاست جمهوری آمریکا برای تعلیق تمام تحریم های ثانوی و فرعی در ازای تعهدات ایران در حوزه ی غنی سازی و بازفراوری.

- اصرار به تهران برای کمک به آژانس در جهت اعلام این نتیجه گیری که هیچ فعالیت هسته ای یا مواد اعلام نشده در ایران وجود ندارد.
- تعهد به لغو تمام قطعنامه های سازمان ملل علیه ایران، عادی سازی جایگاه ایران به عنوان عضو NPT و آژانس و مشارکت در همکاری های هسته ای غیرنظامی با ایران به محض آنکه اعضای آژانس مطمئن شده اند، برنامه هسته ای ایران کاملا صلح آمیز است.

 اخبار سیاست خار جی - انتخاب