چهار جبهه ای که ایران در آن درگیر است / آیا بزودی جبهه ای جدید در خاورمیانه باز می شود؟

مجموعه: اخبار سیاست خارجی

تاریخ انتشار : یکشنبه, 13 تیر 1395 14:15

به گزارش «انتخاب»، دو مورد از نبردهای اخیر که توسط ایران هدایت می شود در وضعیت قرمز قرار دارند: نبرد علیه گروه های مخالف و افراطی در سوریه و نبرد علیه شبه نظامیان داعش در عراق. دو نبرد دیگر به شکل جنگ سرد ادامه دارد: نزاع منطقه ای با عربستان و تلاش ها علیه اسرائیل در جنوب لبنان و بلندی های جولان که بسیار تحت تاثیر جنگ داخلی سوریه قرار دارد. همچنین نگرانی ها درباره تهدید تازه داعش در افغانستان در حال شکل گرفتن است.

ایران در هریک از این جبهه ها چگونه عمل کرده است؟ پاسخ کوتاه آن است که آینده نزدیک کمی پردردسر به نظر می رسد، اما نور امیدی در افق دیده می شود.

ایران در سوریه تلاش بسیاری برای پیروزی دارد. به ویژه در اطراف حلب نزدیک شهر خان طومان نبردها به شدت ادامه دارد که 16 سرباز ایرانی در آن شهید شدند.

با ناکامی های نیروهای طرفدار دولت در سوریه و همچنین کم شدن نفوذ داعش در سوریه، ایران و متحدانش شاهد قدرت گرفتن گروه های بنیادگرا به رهبری القاعده و جبهه النصره در شرق سوریه هستند. احتمالا روسیه عملیات نظامی خود را تشدید می کند.

یکی از مزایایی که ایران از حضور پرهزینه اش در سوریه به دست آورده ارتش گسترده از شبه نظامیان محلی است که از لبنان تا عراق ادامه دارد و تا آسیای جنوبی کشیده می شود.

این نیرو که به دلیل شرایط سخت سوریه به وجود آمد و حزب الله لبنان از اعضای اصلی آن است ابزار خوبی برای تقویت موضع ایران در خاورمیانه است. حزب الله لبنان تحت فشار بی سابقه ای برای نبرد برای حفظ بشاراسد در سوریه است، اما از این درگیری ها، قطعا با قابلیت ها و تجربه های تازه ای بیرون می آید که آن را قوی تر می سازد.

در عراق، شبه نظامیان شیعه تحت حمایت ایران در حال به دست آوردن پیشرفت هایی علیه داعشند، اما به تنهایی نمی توانند این گروه افراطی را شکست دهند. در سوریه، نیروهای ایرانی روی قدرت نظامی روسیه حساب می کنند. در عراق، شبه نظامیان باید به واحدهای نظامی ارتش عراق تکیه کنند که با حمایت هوایی آمریکا در رهبری کمپین ضد داعش پیش می رود.

مساله دیگری که ایران را به خود مشغول کرده، آن است که تنش ها با عربستان و دیگر کشورهای خلیج فارس تا کجا بالا می رود. زمانی که ریاض و تهران هر دو به سوی کاهش تنش ها می رفتند، سلب حق شهروندی از روحانی مشهور شیعه در بحرین باعث بروز تنش های جدید شد.

در شش ماه گذشته تنش ها میان عربستان و ایران شدت پیدا کرده: اعدام رهبر روحانی شیعه در عربستان، ممنوعیت تجاری برای کشتیرانی ایران، ممنوع ساختن حضور ایران در مراسم حج در مکه، حمله به سفارت سعودی در تهران، حملات سایبری دو طرفه و جنگ های نیابتی در سوریه. تا این جای کار هر دو طرف از افزایش درگیری ها به سطح جنگ رو در رو جلوگیری کرده اند.

بزرگترین تردید ایرانی ها درباره رفتار رهبری جدید سعودی است. این در حالی است که محمد بن سلمان، معاون ولیعهد جوان و قدرت طلب تلاش می کند جایگاه خود را برای جانشینی پدرش به عنوان پادشاه آینده تقویت کند.

در افغانستان، تشکیل شبکه های داعش در نزدیک مرزهای شرقی ایران در سال های گذشته باعث نگرانی تهران بوده است. اینکه تهران تا کجا در افغانستان درگیر شود، بستگی به تهدیدهایی که احساس کند دارد، اما بعید است به اندازه عراق و سوریه در این کشور نقش ایفا کند.

ایرانی ها امیدوارند بتوانند در سوریه ثبات نسبی ایجاد کنند و به عقب راندن نیروهای داعش در عراق ادامه دهند. آنها به دنبال آنند که فشارها علیه اسرائیل را افزایش دهند، از بالا گرفتن شدت جنگ سرد با عربستان جلوگیری کنند، و تهدید فزاینده حضور تندروها در افغانستان را محدود کنند. این می تواند به تهران در رسیدن به هدف خود برای قرار گرفتن در جایگاه بسیار قوی و حتی مسلط در منطقه کمک کند.

نویسنده: جی متیو مک اینیس موسسه امریکن اینترپرایز، تحلیل گر ارشد اسبق وزارت دفاع آمریکا