کارشناسان دربارۀ سفر ظریف به آمریکای لاتین چه می‌گویند؟

مجموعه: اخبار سیاست خارجی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 01 شهریور 1395 08:28

 به  گزارش  ایرنا  ؛'جیمز مونرو' رئیس جمهوری آمریکا، دوم دسامبر 1823 در سخنرانی سالانه اش برای کنگره آمریکا، گفت هر کشوری که بکوشد وارد مناسبات راهبردی با هر سرزمینی در قاره آمریکا شود، ایالات متحده این کوشش را 'خطری برای صلح و امنیت خود' خواهد دانست.

این نظریه که با نام 'دکترین مونرو' معروف شد، در آغاز، قدرتهای اروپایی را مورد نظر داشت، اما در دوره های بعد، شوروی سابق و دیگر قدرت های جهان را نیز هدف گرفت.

'جان کری' وزیر خارجه کنونی آمریکا در نوامبر 2013 به سازمان کشورهای قاره آمریکا اعلام کرد که 'دوران دکترین مونرو به سر آمده است.' بسیاری از کارشناسان، این اظهارات را به عنوان نقطه تقابل سیاست خارجی 'هیلاری کلینتون' وزیر خارجه پیشین و 'جان کری' وزیر خارجه جدید ارزیابی کردند. بویژه آنکه آمریکا در دوران وزارت کلینتون با اتهام هایی مانند دخالت در کودتای هندوراس برای سرنگوی 'مانوئل زلایا' (رئیس جمهوری هندوراس) نیز رو به رو بود.

در این میان، کارشناسانی هم بودند که به نیت واقعی جان کری تردید داشتند. اما به هر حال، دوران ریاست جمهوری باراک اوباما در آمریکا رو به پایان است و احتمال ریاست جمهوری هیلاری کلینتون پس از او، با توجه به فاصله زیاد او از رقیب جمهوری خواهش در نظرسنجی ها، دور از ذهن نیست.

'محمد جواد ظریف' وزیر امور خارجه ایران، در چنین فضایی به کوبا، نیکاراگوئه، اکوادور، شیلی، بولیوی و ونزوئلا می رود. سوالی که بلافاصله در ذهن ایجاد می شود، این است که آیا سفر ظریف، تنها در چارچوب فضای سیاسی و بین المللی قابل تعریف است یا ایران و آمریکای لاتین مناسبات تاریخی و منافع اقتصادی مشترک نیز دارند؟

'علی ابوطالبی' کارشناس حوزه آمریکای جنوبی و عضو اندیشکده 'خانه آمریکای لاتین'، می گوید 'جمهوری اسلامی ایران، از آغاز انقلاب اسلامی با کوبا و نیکاراگوئه روابط سیاسی خوبی داشت و در دولت هشتم روابط جدی ما با ونزوئلا پایه گذاری شد.'

ونزوئلا با 298 میلیارد بشکه ذخیره نفتی، بزرگترین کشور نفت خیز جهان و عضو موثر اوپک است. بنابراین، همکاری های تهران و کاراکاس نه تنها طبیعی، بلکه ضروری به نظر می رسد. افزون بر این، مصالح ساختمانی، دارو و مواد شیمیایی از جمله واردات عمده ونزوئلا به شمار می رود و می تواند بازار مناسبی برای تولیدکنندگان ایرانی باشد.

اما آیا دیگر کشورهای کوچک آمریکای لاتین نیز ظرفیت گسترش روابط اقتصادی با ایران را دارند؟

ابوطالبی در این زمینه، به جمعیت 670 میلیونی منطقه اشاره می کند و یادآور می شود که بسیاری از این کشورها جمعیت شهری فراوان دارند و دارای ذخایر عظیم معدنی هستند، اما اقتصاد آنها به سمت توانمندی ملی نرفته است؛ بنابراین زمینه برای صدور خدمات فنی و مهندسی ایران به این کشورها می تواند فراهم شود. افزون بر این، کشورهای آمریکای لاتین بزرگترین تولیدکننده مواد غذایی در جهان هستند و در این زمینه می توانند نیازهای ایران را برطرف کنند.

این کارشناس حوزه آمریکای لاتین، انتخاب شیلی را در فهرست کشورهای مقصد سفر آقای ظریف، بسیار هوشمندانه ارزیابی می کند و می گوید: شیلی در جدول شاخص توسعه انسانی، از جمله کشورهای بسیار توسعه یافته است و اقتصاد خوبی هم دارد. درآمد سرانه و شاخص 'برابری قدرت خرید' در شیلی، بالاترین در منطقه است و همه اینها، امکان صادرات فنی و مهندسی ایران را به شیلی فراهم می آورد. افزون بر این، شیلی به دلیل مسئولیتی که خانم 'میچل باچلت' (Michelle Bachelet) رئیس جمهوری این کشور در سازمان ملل داشته، کشوری بسیار موجه در عرصه بین المللی است.

باچلت از سال 2010 تا 2013 مدیریت اجرایی امور بانوان سازمان ملل را برعهده داشت و پیش از آن نیز رئیس موقت اتحادیه کشورهای آمریکای جنوبی بود.

در حوزه فرهنگی، گابریل گارسیا مارکز، ایزابل آلنده، خورخه لوئیس بورگس، ماریو بارگاس یوسا و کارلوس فوئنتس، از جمله نام های آشنا در ادبیات جهان هستند که بسیاری از کتابهایشان به فارسی نیز ترجمه شده و اهل ادب در ایران آنها را می شناسند.
ابوطالبی معتقد است این ارتباط می تواند دوجانبه باشد و ایرانیان نیز ادبیات معاصر خود را به مردمان آمریکای لاتین معرفی و ارائه کنند. افزون بر این، موسیقی و سینمای دو طرف، از ظرفیت کافی برای تبادل فرهنگی برخوردار است.

به نظر می رسد گسترش روابطِ ایران و آمریکای لاتین، مبتنی بر اراده ای دوجانبه است.

ابوطالبی یادآور شد: وزیر اقتصاد و دارایی کوبا که نمایندگی ویژه 'رائول کاسترو' رئیس جمهوری آن کشور را داشت، بتازگی به ایران آمد و حامل پیامی ویژه برای رهبری و رئیس جمهوری بود و به نظر می رسد کشورهای آمریکای لاتین هم بسیار علاقه مند به گسترش روابط هستند.

در چنین شرایطی، گسترش روابط ایران و کشورهای آمریکای لاتین نه تنها در راستای منافع اقتصادی دو طرف است، بلکه تضمین کننده همکاری های دوجانبه در سطح بین المللی می تواند باشد و به عنوان پاسخی دوراندیشانه به رخدادهای آینده در انتخابات آمریکا نیز می تواند ارزیابی شود.