«تابو»های دیپلماسی امریکا بازیچه «ترامپ»
- مجموعه: اخبار بین الملل
- تاریخ انتشار : سه شنبه, 23 شهریور 1395 14:31
این ساز مخالف را از 16 ژوئن 2015 که رسماً کاندیداتوری‌اش را اعلام کرد، کوک کرده و تا به امروز هم در این راه ثابت قدم بوده است. دونالد ترامپ، شخصی که تا یک سال و نیم قبل در هیچ محفل سیاسی حاضر نشده بود و شهرت خود را تنها از بیزینس‌ها و میلیاردها دلار سرمایه‌اش دارد، در کسوت کاندیدای ریاست جمهوری از حزب جمهوریخواه، نه تنها سیاست‌های دموکرات‌ها را نفی می‌کند بلکه ایده‌هایش با بسیاری از سیاست‌های کلی امریکا که در چندین دهه گذشته هر دو حزب دموکرات و جمهوریخواه به آن پایبند بودند نیز مغایر است.
در حالی که در امریکا هم مانند بسیاری از کشورهای جهان یکسری اصول و سیاست‌ها هست که در مورد آنها اجماع وجود دارد و یک شخص نمی‌تواند وعده تغییر آنها را بدهد اما به نظر می‌رسد ترامپ برای شکستن تابوها و تغییر چندین دهه سیاست خارجی امریکا نه در همه حوزه‌ها بلکه در اکثر حوزه‌ها عزم خود را جزم کرده است. از جمله برنامه‌های سیاست خارجی ترامپ که هم دموکرات‌ها و هم جمهوریخواهان با آنها مخالفند می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
حق حاکمیت
اجماع کلی: در امریکا هم مانند تمام کشورهای جهان حق حاکمیت بر همه چیز مقدم است و هر دولت خارجی ای که بخواهد حق حاکمیت این کشور را نادیده بگیرد یا کوچک بشمرد، مرتکب خشونتی غیر قابل قبول شده است. یک نمونه از نادیده گرفتن حق حاکمیت، هک کردن ایمیل‌های مقامات دولتی امریکا است.
آنچه ترامپ می‌گوید: در کنفرانس خبری 27جولای، ترامپ نظر خود را مبنی بر اینکه روس‌ها ممکن است ایمیل‌های هیلاری کلینتون در دوران تصدی بر وزارت خارجه را هک کرده باشند، بیان کرد و گفت این اتفاق چیز خوبی بوده و «اگر هکرها هنوز 33 هزار ایمیل گمشده هیلاری را دارند که امیدوارم داشته باشند، آنها را فاش کنند.» این اظهارات بلافاصله واکنش‌هایی را به دنبال داشت از جمله از سوی بسیاری از جمهوریخواهان و آنها گفتند، دولت‌های خارجی نباید در انتخابات امریکا مداخله کنند. یکی از اعضای شورای امنیت ملی امریکا در دوران بوش حتی اظهارات ترامپ را «به مثابه خیانت» دانست.
متحدان بین‌المللی
اجماع کلی: بعد از جنگ جهانی دوم متحدان بین‌المللی امریکا بخش مهمی از برنامه‌های سیاست خارجی این کشور هستند. این اتحادها عبارتند از روابط دو جانبه مانند «روابط ویژه» با انگلیس و سازمان‌های گروهی بویژه ناتو و سازمان ملل. وجود این سازمان‌ها برای جلوگیری از وقوع یک جنگ جهانی دیگر حیاتی است و صلح جهانی را تضمین و منافع امریکا را حفظ می‌کند. هرچند برخی ناظران ناتو را یک سازمان منسوخ شده و بی‌کاربرد می‌دانند اما این روزها که تحرکات ولادیمیر پوتین افزایش یافته، ناتو نیز باردیگر حائز اهمیت شده و اعضای این سازمان قصد دارند در مقابل توسعه طلبی‌های روسیه در اوکراین، گرجستان و شرق اروپا بایستند.
درباره سازمان ملل هم دولت جورج دبلیو بوش مخالف دخالت کردن این سازمان در جنگ عراق بود و به همین دلیل جان بولتون، یکی از منتقدان سرسخت سازمان ملل را به‌عنوان سفیر امریکا انتخاب کرد اما حتی بولتون نیز سازمان ملل را به طور کامل نفی نمی‌کرد و برای این سازمان یک نقش قائل بود. در میان متحدان امریکا، انگلیس از همه نظر نزدیکترین و مهم‌ترین متحد است.
ترامپ چه می‌گوید: ترامپ بارها کاربرد ناتو را زیر سؤال برده و بر این باور است که امریکا بیش از اندازه در سازمان ناتو فعال است و برای دفاع از متحدان خود بیش از اندازه هزینه می‌کند و نباید این کار را انجام دهد. به عنوان مثال ترامپ این سؤال را مطرح می‌کند که چرا امریکا باید از کشورهای عضو ناتو در بالتیک در مقابل حملات احتمالی روسیه دفاع کند. او می‌گوید: مگر آنها وظایف خود را در قبال امریکا انجام می‌دهند که چنین انتظاری دارند؟! ترامپ همچنین در پاسخ به این سؤال که آیا از الحاق کریمه به روسیه حمایت می‌کند،
می‌گوید: «بله.» او حتی درباره سازمان ملل از بولتون هم افراطی‌تر است و می‌گوید: سازمان ملل دوست دموکراسی نیست، دوست آزادی نیست حتی دوست امریکا نیست همان‌طور که همه می‌دانند سازمان ملل خانه خودش را دارد. درباره انگلیس هم قبل از استعفای دیوید کامرون، ترامپ روابط ویژه امریکا با انگلیس را انکار می‌کند و می‌گوید: به نظر نمی‌رسد که روابط خیلی خوبی داشته باشیم. با وجود این، ترامپ که به سخنان ضد و نقیض هم شهره است، در اظهاراتی متناقض از دوران ریاست جمهوری باراک اوباما انتقاد می‌کند و می‌گوید: تحت رهبری اوباما «دوستان ما به این فکر افتاده‌اند که نمی‌توانند به ما تکیه کنند.»
برنامه‌های نظامی برون مرزی امریکا
اجماع کلی: امریکا نقش مهمی در حفظ ثبات بین‌المللی دارد، یک نقش بزرگ که با نقش هیچ کشور دیگری روی کره زمین برابر نیست و این نقش وظایفی را به گردن دولتمردان می‌اندازد و البته امتیازهایی هم برای این کشور دارد. پایگاه‌های نظامی امریکا در سراسر جهان بسیار حائز اهمیت هستند و در برجسته کردن قدرت امریکا، حفظ دموکراسی و آزادی و تأمین صلح و ثبات نقش مهمی ایفا می‌کنند. این مسأله بویژه درباره پایگاه‌های نظامی امریکا در شرق اروپا و افغانستان که تحرکات روسیه را کنترل و دسترسی به جنوب آسیا را راحت می‌کند، صادق است.
در منطقه خاورمیانه و در کره جنوبی جایی که نظامیان امریکایی سلطه جویی‌های کره شمالی را کنترل می‌کنند نیز این پایگاه‌ها وجود دارد. پایگاه‌های امریکا در ژاپن نیز برای ثبات شرق آسیا حائز اهمیت است. بویژه در رویارویی با چین که اخیراً دیپلماسی فعالتری را انتخاب کرده است. پس از جنگ جهانی دوم (1945) به موجب قانون اساسی ژاپن ارتش این کشور بسیار کوچک شد تا در هیچ جنگی شرکت نکند و تنها وظیفه دفاع از خاک خود را داشته باشد. از این‌رو ژاپن به حمایت نظامی امریکا، متحد قدرتمند خود بسیار نیاز دارد.
ترامپ چه می‌گوید: ترامپ با انتخاب شعار انتخاباتی «نخست امریکا» بسیاری از حضورهای نظامی و غیرنظامی امریکا در سراسر جهان را زیرسؤال برده و نفی می‌کند. او گفته است بسیاری از منابع امریکا در خارج از مرزهای امریکا خرج می‌شود و متحدان امریکا باید بابت اینکه امریکا از آنها دفاع می‌کند پول بیشتری بپردازند. یا به جای کمک گرفتن از امریکا، خودشان مسئولیت دفاع از کشورشان را برعهده بگیرند.
او به نیویورک تایمز گفت: ما نمی‌توانیم پلیس جهان باشیم. ترامپ پیشنهاد داد، نظامیان امریکایی که در خارج از مرزهای خودشان هستند، بویژه آنهایی که در کره جنوبی هستند به کشور بازگردند. ترامپ حتی مفید و کاربردی بودن پایگاه‌های نظامی امریکا در کره جنوبی را زیرسؤال برد و گفت شاید بدون این پایگاه‌های نظامی شاهد اتحاد دو کره باشیم. او همچنین برای گفت‌و‌گوی بدون پیش شرط با رهبر کره شمالی اعلام آمادگی کرده و گفت، در صورت رئیس جمهوری شدن اجازه خواهد داد رهبر کره شمالی به امریکا سفر کند.
پیشنهاد گفت‌و‌گو با کیم جونگ اون حتی حامیان نزدیک ترامپ را هم نگران کرده است. هرچند ترامپ مخالف پایگاه‌های نظامی امریکا در دیگر کشورهاست اما وعده داده بودجه سنگینی را به بازسازی نیروهای مسلح امریکا اختصاص دهد. او گفته است: ما بهترین ادوات جنگی را خواهیم ساخت و به بشر عرضه خواهیم کرد. حکمرانی نظامی ما باید انکارناپذیر شود.
توسعه هسته‌ای
اجماع کلی: برای چندین دهه امریکا صراحتاً مخالفت خود را با تولید و توسعه هسته‌ای نه تنها برای دشمنان بلکه برای دوستان خود نیز اعلام کرد. بسیاری از رؤسای جمهوری امریکا روی کاهش ذخایر سلاح‌های هسته‌ای جهان کار کرده‌اند.
ترامپ چه می‌گوید: ترامپ بشدت از توسعه هسته‌ای در سراسر جهان استقبال کرده است. او پیشنهاد داده است، برای مقابله با تلاش‌های هسته‌ای کره شمالی، به عنوان مثال ژاپن هم می‌تواند سلاح هسته‌ای خودش را داشته باشد در حالی که پس ازجنگ جهانی دوم طبق قانون اساسی ژاپن، تولید سلاح‌های هسته‌ای ممنوع شده است. او همچنین گفته است عربستان سعودی هسته‌ای را هم می‌پذیرد. او در یک سخنرانی انتخاباتی خطاب به حاضران در این باره گفت: اگر بخواهم صادق باشم باید بگویم این [هسته‌ای شدن جهان] اتفاقی است که به هر حال می‌افتد. فقط زمانش معلوم نیست.»
تجارت بین‌المللی
اجماع کلی: سیاست امریکا به طور کلی از تجارت آزاد حمایت می‌کند و معتقد است بازارهای باز جهانی یک معامله برد – برد برای امریکا و تمام کشورهای دنیاست. تجارت آزاد از گذشته‌های دور تاکنون نیز یکی از سیاست‌های اصلی حزب جمهوریخواه بود و دموکرات‌ها هم از سالیان قبل تاکنون از آن حمایت می‌کردند.
ترامپ چه می‌گوید: ترامپ مخالف تجارت آزاد است و وعده داده در صورت رسیدن به کاخ سفید تعرفه واردات کالاهای چینی را به 45درصد افزایش می‌دهد. او همچنین تعرفه‌های بالایی را به عنوان اقدام تنبیهی برای شرکت‌های امریکایی که در خارج از مرزهای امریکا کارخانه بزنند لحاظ خواهد کرد. او نگفته است که این تعرفه تنبیهی چقدر خواهد بود تنها گفته است، شاید 35 درصد، 10 درصد، 5 درصد یا 20 درصد باشد.
خاورمیانه
اجماع کلی: مناطق کمی در دنیا وجود دارد که رهبران امریکا بر سر سیاست خارجی آن تا این حد اختلاف‌نظر داشته باشند اما درباره خاورمیانه هم در امریکا یک اجماع کلی وجود دارد. به عنوان مثال، امریکایی‌ها حتی آنهایی که منتقد سیاست‌های اسرائیل در برخی مسائل هستند، اسرائیل را مهم‌ترین متحد خود در منطقه می‌دانند. سیاست امریکا در قبال تل آویو راه حل تشکیل دوکشور است و امریکا گاه و بیگاه تلاش می‌کند که مذاکرات صلح خاورمیانه را به جریان بیندازد اما در اغلب گفت‌و‌گوها در این زمینه از اسرائیل جانبداری می‌کند. امریکا همچنین عربستان سعودی را یک متحد مهم می‌داند هرچند که عربستان یک کشور ناخوشایند، متحجر، سنگدل، خودکامه است اما برای ثبات منطقه‌ای و تأمین نفت ضروری است. درباره عراق نیز بسیاری از دموکرات‌ها از جمله هیلاری کلینتون با جمهوریخواهان همصدا شدند و از برکناری صدام حمایت کردند.
ترامپ چه می‌گوید:اظهارات ترامپ درباره اسرائیل بسیار متناقض است. او یکبار می‌گوید: اوباما بدترین چیزی بود که می‌توانست برای اسرائیل اتفاق بیفتد. اما اظهارات شخص ترامپ رهبران صهیونیست را آزرده است زیرا ترامپ حمایت از راه حل یک کشور یا دوکشور برای بحران خاورمیانه را نپذیرفت و به زعم خود تلاش می‌کند بی‌طرف و خنثی بماند اما در عین حال تأکید کرده است که هیچ‌کس به اندازه من حامی اسرائیل نیست. مانند بسیاری از سیاستگذاران امریکا ترامپ هم‌اکنون منتقد جنگ عراق و مداخله امریکا در لیبی است اما نکته جالب توجه این است که در زمان وقوع هر دو این مداخلات ترامپ حامی آنها بود.
ترامپ هم مانند کلینتون وعده داده است در قبال داعش موضع سختی بگیرد اما به جزئیات نحوه مقابله‌اش با این گروه تروریستی اشاره نکرده است. او درباره عربستان سعودی نیز تهدید کرده است خرید نفت از این کشور را متوقف خواهد کرد و حمایتش را از این کشور برمی دارد اگر عربستان پول بیشتری به امریکا ندهد. او گفته است: ما از نظر پولی در همه جا ضرر می‌کنیم و با وجود این بدون امریکا، عربستان سعودی نمی‌تواند زیاد حیات داشته باشد.
اروپا
اجماع کلی: اروپا متحد مهم امریکا باقی می‌ماند. علاوه بر انگلیس، دیگر کشورهای غربی اروپا مانند آلمان و فرانسه متحدان نزدیک امریکا هستند. اتحادیه اروپا یک قدرت اقتصادی مهم است و ضامن ثبات قاره اروپاست و باید این اتحادیه گسترش یابد. اوباما مخالف خروج انگلیس از اتحادیه اروپا بود او همچنین مخالف همه‌پرسی سال 2014 اسکاتلند برای استقلال بود.
ترامپ چه می‌گوید: ترامپ از اتحادیه اروپا انتقاد می‌کند و آن را رقیب قدرت اقتصادی امریکا می‌داند. در ماه مه ترامپ درباره برگزیت گفت، خروج انگلیس از اتحادیه اروپا به نفع انگلیس است. مدت کمی پس از آنکه انگلیسی‌ها به خروج از اتحادیه اروپا رأی دادند نیز ترامپ به اسکاتلند سفر کرد و در آنجا خطاب به مردم انگلیس گفت، به خاطر اینکه توانستید کشورتان را پس بگیرید به شما تبریک می‌گویم. به نظر من اتحادیه اروپا در حال فروپاشی است. ترامپ همچنین بروکسل را «جهنم دره» دانست. او مدتی بعد گفت: بلژیک شهر زیبایی است و به فرانسه سفر نخواهد کرد به خاطر تهدیدهای امنیتی. او گفت: فرانسه دیگر فرانسه نیست.»
