با بسته شدن پرونده فرجی دانا،پرونده تخلفات هم بسته خواهد شد؟

مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی

تاریخ انتشار : پنج شنبه, 30 مرداد 1393 11:19

اخبار سیاسی - نیم نگاهی به استیضاح امروز و راه فردا؛
با بسته شدن پرونده فرجی دانا،پرونده تخلفات هم بسته خواهد شد؟

استیضاح وزیر علوم که مدت ها صحبتش بر سر زبان ها بود و از چهل روز گذشته با تسلیم طرح آن به هیات رئیسه مجلس رسمیت یافت، بالاخره فرجام یافت تا بهترین فرصت برای طرح موضوعاتی فراهم شود که جای پیگیری‌شان هنوز خالی است.

به گزارش «تابناک»، هرچند دوران وزارت فرجی دانا در دولت یازدهم به ماه دهم نرسید و وی از ترکیب کابینه کنار رفت، اما ابهامات بسیاری بی پاسخ ماند که می‌بایست روشن شوند؛ ابهاماتی که متوجه عملکرد وزارت خانه علوم است و با رای اعتماد به وزیر و استیضاح حل شدنی به نظر نمی‌رسد.

شاید بهتر است سخن در این باره را از مسائلی آغاز کنیم که به مشکلات وزارت خانه بر می‌گشت و امروز در مجلس از زبان موافقان و مخالفان استیضاح و بعد در قالب دفاع، از زبان وزیر سابق جاری شد؛ با تاکید بر این نکته که مسائلی چون به کارگیری افرادی با سابقه حضور در فتنه در وزارت خانه، تایید نشدن برخی دانشجویان یا اساتید بازگشته به تحصیل و کار توسط مراجع اطلاعاتی و امثال آن، اگر چه ممکن است به زعم برخی از جمله مشکلات وزارت فعلی علوم باشد، اما مراجع دیگری باید به آن رسیدگی کنند.

به عبارت بهتر، برای نقد وزارت علوم باید به مسائلی بپردازیم که در حیطه کارکردی این وزارت خانه می‌گنجد نه ضوابط و اصول کلی تمامی وزارت خانه ها که می‌تواند امنیتی باشد، تامینی باشد یا موارد دیگر. یعنی رویکرد ایجابی به مسائل داشته باشیم نه سلبی.

با لحاظ این موارد، درخواهیم یافت که مسائلی که پیرامون بورسیه ها مطرح شد، از جمله کلیدی ترین مشکلاتی است که می‌بایست در آینده حل و فصل شود. مشکلی که سالهای سال وجود داشته و در روزهای اخیر هم بحث درباره آن به حاشیه کشیده شد و متاسفانه امروز هم کمتر در کانون توجه قرار گرفت تا مثلا نمایندگان موافق استیضاح راهکار وزیر باری مقابله با آن را بررسی یا نقد کنند و وزیر در مقابل، به دفاع از خود بپردازد.

آن گونه که پیشتر بارها و بارها درباره آن نوشته‌ایم، بی شک برای هیچ کسی پذیرفتنی نیست که مبحث مهمی چون بورسیه، تبدیل به رانتی شود که به کمک آن، طیفی بدون اثبات شایستگی های خود، به مدارج عالی راه یافته و بعدها در کسوت استاد، از مزایای آن بهره مند شده و بنیه علمی کشور را تضعیف کنند.

اگر این گزاره مورد وثوق باشد، درخواهیم یافت که برای حل مشکلاتی که موجب شده این مسیر علمی، به فساد (حجم فساد را ندید بگیرید و تنها به این بخش ماجرا فکر کنید که هر دو طرف دعوای وزیر به وجود آن از گذشته تا کنون اذعان داشته اند) آمیخته شود، باید سریعا اقدام کرد و از این منظر، فرجی دانا تا حدود زیادی موفق عمل کرد.

از این رو می‌گوییم موفق که می‌بینیم در دوره حضور وی، هم الزام متقاضیان دریافت این یارانه تحصیلی به شرکت در کنکور سراسری در قانون گنجانده شد، هم تبدیل بورسیه خارج به داخل ممنوع شد و هم قرار شد دیگر شرایط اعطای بورسیه تغییر کند که البته این آخری هنوز به سرانجام نرسیده است.

اهمیت این موارد آنجا آشکار می‌شود که می‌بینیم در سالهای گذشته، برخی در شرایطی مستحق دریافت بورسیه شناخته شده اند که در هیچ آزمونی سطح علمی شان تعیین نشده، برخی با روش تبدیل بورسیه خارج از کشور به داخل، توانسته اند بدون خارج شدن از کشور و انجام مراحل پذیرش در یک دانشگاه معتبر خارجی، بورسیه دریافت کرده و در بهترین دانشگاه های داخلی ادامه تحصیل دهند و بعضی هم در حالی بورسیه شده اند که حتی یک مقاله علمی نداشته‌اند یا یک زبان خارجی بلد نبوده‌اند!

عمق فاجعه زمانی آشکار می‌شود که می‌بینیم بر اساس نتایج بررسی هایی که وزیر از بررسی حدود 1800 بورسیه اعطا شده اعلام کرد، بیش از 1100 مورد آنها برای رشته های علوم انسانی بورسیه دریافت کرده بودند و در میان ایشان، بودند کسانی که برای تحصیل در رشته هایی چون ادبیات فارسی، فقه و حدیث، نهج البلاغه و امثال آنها بورسیه تحصیل در کشورهای دیگر را دریافت کرده بودند!

 
این میزان اختلاف از اهدافی که پشتوانه بورسیه کردن برخی دانشجویان برای افزودن بر غنای هیات علمی دانشگاه ها با هزینه سرانه ششصد میلیون تا یک میلیارد تومان در نظر گرفته شده، حکایت از اشکالی بسیار عمیق و گسترده دارد که می‌بایست به قید فوریت رفع و رجوع شود؛ نکته‌ای که کارنامه موفق وزیر سابق در آن نقص نشان می‌دهد چون به رغم اتفاقات مثبت رقم خورده، هنوز آیین نامه جدید اعطای بورسیه تدوین و ابلاغ نشده است.

به عبارت بهتر، هر چند ممنوعیت تبدیل بورسیه خارج به داخل یا الزام متقاضیان دریافت بورسیه به شرکت در کنکور اعمال شده، اما هنوز بندهای اختصاصی اعطای این امتیاز تصحیح نشده و معلوم نیست چگونه قرار است در آینده عمل کنیم که نه کسی بدون وجود شایستگی بتواند بورسیه دریافت کرده و در آینده استاد دانشگاه شود و نه اگر کسی توانست از قوانین گذشته و ورود کرد، مثل امروز برای چاره جویی کاسه چه کنم چه کنم به دست بگیریم.

پس از این موضوع، نکته دیگری که انتقاداتی را متوجه عملکرد وزیر کرده بود، چگونگی عزل و نصب روسای دانشگاه ها بود. نکته‌ای که تقریبا در سخنان تمامی سخنرانان امروز مجلس له یا علیه آن نکاتی بیان شد و پیشتر نیز محل شکل گیری مناقشات بسیاری بوده است.

در این زمینه هم البته مجموعه تحت امر فرجی دانا منفعل عمل نکرد و مکانیزم رای گیری از اساتید برای تعیین مجمع منتخب اساتید و پس از آن، بررسی گزینه های واجد صلاحیت بدر این مجمع و در نهایت معرفی سه گزینه منتخب به وزیر، حاصل عمر کوتاه وزارت این وزیر بود. انتخابی که رئیس دانشگاه را به اساتید دانشگاه محدود می‌کرد و رای اعضای هیات علمی دانشگاه در آن تاثیر به سزایی داشت.

شاید اگر این مکانیزم با تعیین چارچوب هایی تقویت شده و نقاط ضعفی که بعضی به آنها اشاره می‌کنند، چاره جویی شود، بهترین راهکار برای خلاصی از بحث های همیشگی درباره تعیین روسای دانشگاه ها باشد؛ مکانیزمی که می‌تواند هر چه بیشتر دانشگاه ها را از مسائل سیاسی و تغییر و تحولات دولت ها دور کرده و به مسیر علمی هدایت کند.

اینجاست که اگر دولت مردان با نمایندگان مجلس به شور و مشورت بنشینند و در جهت تدوین آیین نامه ای به این منظور همکاری کنند، دیگر دعوایی بر سر عزل و نصب های روسای دانشگاه ها، اعزام هیات های سیاسی برای پایش وضع دانشگاه ها و غیره در نخواهد گرفت و می‌توان امید داشت استیضاح امروز، گامی بزرگ به جلو رو شکل داده باشد.

اگر از این دو موضوع بگذریم، تعیین کردن تکلیف نهادهای دانشجویی و قاعده مند کردن فعالیت های دانشجویی که همواره محل اختلاف بوده، نکته مهم دیگری است که باید به آن پرداخت. موضوعاتی چون سامان دادن تشکل های دانشجویی که دشوارتر به نظر می‌رسد یا تعیین چارچوب های دقیق برای فعالیت های دانشجویی که ساده تر می‌نماید.

البته در هر دو زمینه فعالیت خاصی نه از دوران وزارت فرجی دانا در یادها مانده و نه از دوران پیشینیان وی. چه درباره تشکل ها و نهادهای دانشجویی که به تاسی از وضعیت نامعلوم احزاب در کشور، تکلیفشان معلوم نیست و ممکن است گاه در راه ناصواب قرار گیرند و چه فعالیت های دانشجویی چون انتشار نشریات که خوبی آنها به هیچ وزیری نسبت داده نشده ولی بدیهایشان گریبانگیر بسیاری شده است.

بدین ترتیب زمانی می‌شود برکناری فرجی دانا را گامی به جلو خواند که برای این بخش مشکل، تدبیری اتخاذ کنیم. یعنی ترتیبی اتخاذ کنیم که دانشگاه‌ها به سمت هر چه علمی تر شدن حرکت کنند و فعالیت های مکمل به شکلی پیش نروند که اصل را تحت الشعاع قرار داده و مسائلی چون نگرانی ناظران، طرح پرسش یا استیضاح مسئولان و حاشیه های دیگر را سبب ساز شوند.

هرگاه این موارد را مد نظر قرار داده و برای حل مشکلات مطرح شده برنامه ریزی کنیم، آن زمان می‌توان امید داشت که با استیضاح امروز گامی به جلو برداشته‌ایم که در غیر اینصورت، نه تنها امروز توفیقی حاصل نکرده‌ایم، بلکه چه بسا یک گام دیگر در مسیری برداشته‌ایم که حاصلی جز آمدن و رفتن وزیر ها و نمایندگان مختلف و هزینه تراشی برای مملکت در بر ندارد!

اخبار سیاسی - تابناک