معنای «سیاه و سفید» بودن گزارش آژانس درباره ایران چیست؟

مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

 حمید بعیدی نژاد که ریاست هیئت ایرانی را در مذاکرات کارشناسی مربوط به موضوع هسته ای بر عهده دارد، در یادداشتی اختصاصی برای تابناک به بیان روند طی شده در مذاکرات با آژانس و چشم انداز پیش رو پرداخته است.

متن کامل یادداشت بعیدی نژاد از این قرار است:
مذاكرات ايران و آژانس بين المللي انرژي اتمي مراحل بسيار سخت و پيچيده اي را گذرانده است. اما در اين دو سال اخير همزمان با آغاز مذاكرات ايران با كشورهاي پنج بعلاوه يك، مذاكرات ما با آژانس هم وارد فرآيند متفاوتي شد و در آستانه حصول تفاهم ژنو در آذر ماه سال نود و دو، ايران و آژانس در خصوص چارچوب جديدي براي حل و فصل مباحث باقيمانده اختلافي، توافقي را امضا كردند كه "چارچوب همكاري" نام گرفت. اما مذاكرات با آژانس كماكان با چالشهايي مواجه بود كه رسيدن به يك راه حل جامع براي حل و فصل اختلافات را بسيار مشكل ميكرد.

اصل و جوهره ي مشكل نيز در رهيافت آژانس بود. آژانس عميقا اعتقاد داشت كه براي حل و فصل مباحث باقيمانده ، ايران ميبايد اطلاعات و دسترسيهاي وسيعي به آژانس اعطا ميكرد تا اين روشنگريها آژانس را قادر سازد در خصوص مباحث باقيمانده جمع بندي كاملي يا اصطلاحاً سفيدي را به شوراي حكام ارائه نمايد.

اما ايران بطور مكرر در دو سال گذشته صبورانه و از منظري  منطقي به آژانس توضيح ميداد كه اين انتظار آژانس قابل برآورده شدن نيست چرا كه ادعاها و اتهاماتي كه در گزارشهاي آژانس عليه ايران آمده است عمدتا در حوزه فعاليتهاي دفاعي و نظامي ايران قرار ميگيرد و ايران امكان ارائه اطلاعات و اعطاي دسترسي به سايتهاي نظامي را بدلايل كاملا طبيعي نميتواند بدهد. صدها ساعت در مورد مصاديق اين موضوعات بين ايران و آژانس مذاكره صورت گرفت و چه خون جگرها كه خورده شد تا همگام با پيشرفت مذاكرات سياسي بين ايران و كشورهاي پنج بعلاوه يك، آژانس حاضر باشد موضع خود را تغيير دهد و به امري كمتر از ضرورت ارائه كامل اطلاعات و دسترسيهاي گسترده راضي شود.

بي شك اين مقاومت توام با منطق و تدبير بود كه نهايتا باعث اين تغيير موضع آژانس شد. بدنبال اين امر بود كه ايران و آژانس مذاكره براي تبيين و تعريف اين تفاهم اصولي جديد را تحت نظارت مستقيم شوراي امنيت ملي كشورمان آغاز كردند كه در بحبوهه دور آخر مذاكرات وين تحت عنوان "نقشه راه "به امضاي آقاي دكتر صالحي و آقاي آمانو رسيد. بر اساس اين "نقشه راه" ايران اطلاعات و دسترسيهاي مورد توافق مشخصي را به آژانس اعطا ميكرد، و آژانس متعهد ميشد كه ارزيابي نهايي خود را نسبت به صلح آميز بودن فعاليتهاي هسته اي ايران براي تصميم گيري نهايي به شوراي حكام ارائه نمايد.

اجراي اين نقشه راه يكي از پيچيده ترين و حساسترين مراحل مذاكرات ايران و آژانس بود كه خوشبختانه با همكاري و هماهنگي خوب نهادهاي ذيربط از جمله بخش دفاعي كشور بنحو خوبي پيش رفت. با برگزاري جلسه جمع بندي بين ايران وآژانس كه روز سه شنبه گذشته در وين برگزار گرديد آخرين مرحله ي نقشه راه هم به اجرا در آمد و آقاي آمانو صراحتا در جلسه شوراي حكام و همچنين مصاحبه مطبوعاتي اخير خود اعلام كرد كه ايران تمامي اقدامات مندرج در نقشه راه را به اجرا درآورده است و تنها اقداماتي كه باقي ميماند ارائه ارزيابي نهايي آژانس است كه روز اول دسامبر منتشرخواهد شد.

بنابر اين آنچه ما را تا اين مرحله رسانده است همه به دليل تغيير رهيافت آژانس ميباشد كه آقاي آمانو اين رهيافت جديد خود را تحت عنوان "گزارشي كه نه سفيد و نه سياه خواهد بود" معرفي كرده است. سیاه كه مشخص است نخواهد بود به دلیل اینکه همکاری ایران با آژانس یک روند کاملا مثبتی داشته است، اما اینکه گزارش کاملا سفید نخواهد بود به اين دليل است كه پرونده پي ام دی یک پرونده بسیار پیچیده ای است که قریب به 12 سال است که در آژانس در دست بررسي است. مبناي پيگيري بحث پي ام دي توسط آژانس ضميمه گزارش سال دو هزار و يازده مدير كل آژانس است كه در آن صدها اتهام علیه برنامه هسته ای ایران مطرح است که عملا پاسخ قاطع به تمام ان ادعاها اصلا عملی نیست.

همانگونه كه گفته آمد بسیاری از این ادعاها و اتهامات در حوزه مسائل نظامی و دفاعی ایران قرار می گیرد و رفع اين اتهامات به دسترسیها و اطلاعاتی نیاز دارد که به هیچ وجه ایران صلاح نمی داند اینها را به اژانس اعطا كند. بنابراین اینکه امانو می گوید این گزارش کاملا سفید نخواهد بود به این معناست که قرار نيست ايران به تمام ادعاها و ابهامات مطرح شده پاسخ روشن و قطعی داده بدهد. بلکه قرار است آژانس با توجه به اطلاعاتي كه در اثر اجراي نقشه راه از ايران بدست آورده است یک ارزیابی نهایی درخصوص برنامه هسته ای ایران ارائه کند. اگر حالا در برخی از موارد ابهامات، آژانس نتواند جواب قطعی ان سوالات را پیدا کند, با توجه به کلیت تصويري كه با دريافت این اطلاعات و بدست می آورد ارزيابي خود را ارائه خواهد نمود. يعني نداشتن جواب قطعی برای برخی از سوالات آسيبي به اعتبار ارزیابی نهایی آژانس وارد نمي كند.

مثالی که خود آقاي آمانو زده است مثال گویایی است كه مثال این پازل های تصویری است که متداول است. شما وقتی که ابتدا با این پازل های درهم ریخته تصویری مواجه هستید به هیچ نمی توانید از شکلی که آن پازل تصویری در نهایت به شما ميدهد مطلع شوید، ولی وقتی این پازل ها را در کنار هم قرار می دهید حتي امکان دارد که در برابر این هزار پازلی که روی این تصویر قرار می دهید، جاي برخی از این پازل ها را پيدا نكنيد ولي اين باعث نميشود شما تصویر كامل را نتوانيد ببینيد.

بنا بر اين سفيد نبودن گزارش آژانس نبايد بعنوان بهانه اي براي عدم ارائه ارزيابي نهايي توسط آژانس تلقي شود بلكه اين عبارت به مثابه ي عنوان مبناي جديد آژانس در تهيه گزارش خود ميباشد كه فلسفه آن هم تامين نقطه نظر جمهوري اسلامي ايران بوده است. آنچه مهم است آنست كه آقاي آمانو در روزهاي آينده  ارزيابي نهايي و پاياني خود را در خصوص موضوع پي ام دي به شوراي حكام منتشر خواهد كرد و بر اساس تفاهم ايران با كشورهاي پنج بعلاوه يك كه در برجام هم منعكس شده است، با تصويب قطعنامه ای در شوراي حكام در 15دسامبر کل موضوع پی.ام.دی  مختومه خواهد شد. بنابر جايي براي نگراني وجود ندارد. 

خوشبختانه تا اينجاي كار همه چيز بر اساس برنامه از قبل تعيين شده پيش رفته است و همه ي دلايل هم وجود دارند كه به پيشبرد نهايي اجراي برجام در زمانبندي خود خوشبين باشيم. به اميد پيروزي ملت بزرگ ايران

اخبار سیاسی - تابناک