عارف: "قطعاً در انتخابات آتی مجلس، فعالانه مشارکت می‌کنیم
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : چهارشنبه, 16 بهمن 1392 15:58
اخبار سیاسی - عارف:اصلاحات بدون امیدوصبر،اصلاح‌طلبی نیست
رئیس بنیاد امید ایرانیان در گفت‌وگو با روزنامه شرق‌الاوسط، در عین حال تاکید کرد: این لزوماً به معنی حضور شخص خودم به عنوان کاندیدای نمایندگی مجلس نیست و برای این تصمیم هنوز زود است.
وی در بخش دیگری از این مصاحبه، با اشاره به شرایط کشور در سال‌های اخیر، اظهار کرد: متأسفانه عقلانیت در بخش‌های مهمی از بدنه اجرایی و دولت رو به زوال رفته بود. تصمیمات سلیقه‌ای و غیرکارشناسی، روال عادی در بخش‌های مهمی از بخش‌های مدیریتی شده بود، اما امروز با وجود همه مشکلات و نابسامانی‌ها، روح امید و خودباوری به جوانان و نخبگان بازگشته است و دولت در مسیر بازگشت حاکمیت عقلانیت بر امور اجرایی کشور قرار گرفته است.
این عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام همچنین به تعریف اصلاح‌طلبی اشاره کرد و گفت: عمیقاً معتقدم اصلاح‌طلبی جریان اصلی انقلاب است و تا انقلاب هست و ایران هست، اصلاح‌طلبی باید بماند. عرصه سیاست و مدیریت کشور نباید هیچگاه از تفکر اصلاح‌طلبی خالی شود. اصلاحات بدون امید و صبر، اصلاح‌طلبی نیست. اصلاح‌طلب باید هم خود امیدوار، با انگیزه و فعال باشد و هم باید امیدآفرینی کند.
متن فارسی گفت‌وگوی شرق‌الاوسط با عارف را در زیر می‌خوانید:
- نام دکتر عارف پس از انصراف از انتخابات ریاست جمهوری شهرت بیشتری در عرصه سیاسی نسبت به پیش از انتخابات یافت. شما فضای پیش از انتخابات و پس از انتخابات را با توجه به آرمان‌ها و گرایش‌هایی که در نظر داشتید چگونه توصیف می‌کنید؟
برای پاسخ به این سوال باید به شرایط و فضای حاکم قبل از انتخابات سال ۹۲ بازگردیم. سال‌های گذشته و بویژه پس از انتخابات سال ۱۳۸۸، عارضه‌ها و آسیب‌های جدی متوجه کشور ما شده بود.
به بخش‌های مهمی از اهداف خود رسیدیم
متأسفانه عقلانیت در بخش‌های مهمی از بدنه اجرایی و دولت رو به زوال رفته بود. تصمیمات سلیقه‌ای و غیرکارشناسی، روال عادی در بخش‌های مهمی از بخش‌های مدیریتی شده بود. قبح برخی از رفتارهای ناشایست نظیر، بی‌اخلاقی‌ها، جنجال‌آفرینی‌ها و دروغ در بین بخشی از مدیران از بین رفته بود و متاسفانه این فرهنگ به جامعه نیز سرایت کرده بود.
از طرف دیگر و مصیبت بزرگتر این بود که بخش‌های قابل ملاحظه‌ای از بدنه جامعه و برخی از فعالان سیاسی از جمله اصلاح‌طلبان و تحول‌خواهان امید خود را از دست داده بودند و گوشه‌گیری یا بی‌تفاوتی را ترجیح می‌دادند. فعالیت‌های حزبی، رسانه‌ای و دانشجویی زیر سایه نگاه‌های امنیتی نحیف شده بود و انگیزه‌های همکاری و مشارکت در بین نخبگان و حتی مردم بسیار کمرنگ شده بود.
در چنین فضایی بود که من و همراهانم تصمیم گرفتیم فعالانه در عرصه اجتماعی و سیاسی حضور داشته باشیم و مهمترین ماموریت و اهداف خود را بازگشت حاکمیت اخلاق و عقلانیت بر کشورداری و امید در بین نخبگان و فعالان سیاسی و اجتماعی تعریف کردیم و وجهه همت خود قرار دادیم؛ از این منظر، تصور من این است که به بخش‌های مهمی از اهداف خود رسیدیم.
بر این اساس، بحث تصویر شخصی من در جامعه در مقابل این دستاورد ارزشمند که بسیار سخت بدست آمد و نتیجه تلاش خالصانه بسیاری از نیروهای دلسوز و بویژه جوانان و نسل سوم انقلاب بود، اهمیت چندانی ندارد و قطعاً اگر شهرتی هم بوجود آمده باشد در سایه همین تلاش جوانان بود که سهم عمده این دستاوردها در این انتخابات متعلق به ایشان بود.
- آیا شما پس از انتخابات ریاست جمهوری و پس از اعلام انصراف، به آنچه که مدنظر داشتید، رسیدید؟ قدری توضیح دهید.
برای ما هم مسیری که طی کردیم مهم بود و اهدافی را دنبال کردیم، نظیر آنکه در قدم اول این باور را ایجاد کردیم که برای سامان شرایط کشور هیچ راهی جز مشارکت و حضور فعال همه جریانات سیاسی وجود ندارد. پس از آن در جهت طرح مطالبات مغفول مانده مردم حرکت کردیم و مهمترین دغدغه‌ها را شناسایی کردیم و آن را به مهمترین اولویت‌هایی که نظام اجرایی و مدیریتی باید به آن بپردازد تبدیل کردیم.
دولت در مسیر بازگشت عقلانیت بر امور اجرایی کشور قرار گرفته است
خوشحالم که در جریان انتخابات، وفاقی بین اکثریت کاندیداها از هر دو جریان اصلی سیاسی کشور بوجود آمد که شرایط آن زمان را به هیچ‌وجه زیبنده و شایسته کشورمان نمی‌دانستند و لزوم تغییر شرایط و روند مدیریتی کشور مورد پذیرش قرار گرفت. این یک اتفاق مهم بود. حتی جریان اصولگرا که دولت از دل آن بیرون آمده بود، در عملکرد ضعیف و ناکارآمد سال‌های گذشته، معترف بود و دفاعی از عملکرد ۸ سال گذشته نمی‌کرد.
دستاورد دیگر این بود که سعی کردیم الگویی از کار سیاسی اخلاق‌مدار را ترسیم کنیم. برای اولین‌بار منشور اخلاق انتخاباتی منتشر کردیم و من و همراهانم به تعهداتی که اعلام کرده بودیم، عمل کردیم. از دیگر نتایج اینکه، هم‌اکنون با وجود همه مشکلات و نابسامانی‌ها، روح امید و خودباوری به جوانان و نخبگان بازگشته است و دولت در مسیر بازگشت حاکمیت عقلانیت بر امور اجرایی کشور قرار گرفته است.
راه بسیار سختی پیش روست
البته راه بسیار سختی در پیش روست و مشکلاتی وجود دارد که باید با بیشتر بها دادن به مشارکت و نظارت سازمان‌های غیردولتی و دانشجویان و جوانان تحقق این اهداف تسهیل شود.
- آیا شما خود را به عنوان نماینده جریان اصلاح‌طلب درون نظام معرفی می‌کنید؟ در این صورت برنامه شما برای انسجام جریان اصلاح‌طلب چیست؟
عمیقاً معتقدم اصلاح‌طلبی جریان اصلی انقلاب است و تا انقلاب هست و ایران هست، اصلاح‌طلبی باید بماند. عرصه سیاست و مدیریت کشور نباید هیچگاه از تفکر اصلاح‌طلبی خالی شود. اصلاح‌طلبی یعنی تعهد صبورانه و امیدوارانه همزمان به اهداف و روش‌های اصلاح‌طلبانه. بنابراین اساساً اصلاح‌طلبی فقط می‌تواند در چهارچوب و درون نظام تعریف شود که هدفش اصلاح امور و جامعه با صبر و تدبیر و البته با استفاده از روش‌های اصلاح‌طلبی است.
اصلاحات بدون امید و صبر، اصلاح‌طلبی نیست
از طرف دیگر، اصلاحات بدون امید و صبر، اصلاح‌طلبی نیست. اصلاح‌طلب باید هم خود امیدوار، با انگیزه و فعال باشد و هم باید امیدآفرینی کند. در شعارهای انتخاباتی این اعتقاد را مطرح کردم که "استمرار اصلاح‌طلبی، ضرورت ایران امروز است". مهمی که متاسفانه حتی در میان بخشی از دوستان اصلاح‌طلب، کمرنگ شده بود.
برای تحقق اهداف اصلاح‌طلبانه در انتخابات گذشته تمام سعی و تلاش خود را به کار گرفتم. از این منظر خود را قطعاً به عنوان عضوی از جریان بزرگ و تاریخی اصلاح‌طلبی ایران می‌دانم و به آن افتخار می‌کنم.
با تعریف اصلاح‌طلبی به مفهوم محو رقبای سیاسی مخالفم
بگذارید تعریف خودم را از اصلاح طلبی بیان کنم. من به اصلاح‌طلبی به عنوان اندیشه‌ای سیاسی و روشی سیاسی باور دارم که به منظور کسب قدرت سیاسی با هدف اصلاح امور، رفع موانع پیشرفت و توسعه کشور و تحقق کامل آرمان‌های انقلاب و قانون اساسی تلاش خواهد کرد، به گونه‌ای که حکومتی مطلوب و مقبول عامه مردم مطابق با موازین انسانی، اسلامی و بین‌المللی در ایران بوجود آید. من شخصاً با تعریف اصلاح‌طلبی به مفهوم فتح سنگر به سنگر و محو رقبای سیاسی برای دستیابی به قدرتی بیشتر مخالف هستم.
منش اصلاح‌طلبی که من به آن پایبندم؛ عقلانیت و خردورزی و اخلاق‌مداری و همراه کردن مردم و حتی رقبای سیاسی برای تحقق برنامه‌های اصلاح، رشد و پیشرفت کشور است. تدبیر، صبر و تلاش مستمر برای بالابردن سطح آگاهی‌های مردم و تعامل با رقبا و حتی مخالفان سیاسی را منش اطلاح‌طلبانه پایدار برای پیشبرد اهداف سیاسی می‌دانم. بنابراین در رویکرد اصلاح‌طلبانه‌ای که من و همراهانم برگزیده‌ایم و به آن پایبندیم، از هر روشی برای برتری بر رقیب سیاسی استفاده نخواهیم کرد و البته با در اختیار گرفتن انحصار از طریق روش‌های غیر اصلاح‌طلبی عامدانه و آگاهانه پرهیز خواهیم کرد.
اما درباره انسجام اصلاح‌طبان، باورم این است که لازم است اولا این تعریف، باور و اعتقاد به اصلاح‌طلبی و تعهد به اهداف و روش‌های اصلاح‌طبانه مبتنی بر تدبیر، اخلاق و همدلی در بین فعالان و جوانان ایجاد شود. در عرصه عمل در کوتاه‌مدت هم معتقدم در رویدادهای سیاسی آینده نظیر انتخابات مجلس دهم، فعالیت فعالان سیاسی در قالب جبهه‌های سیاسی شکل می‌گیرد که متشکل از احزاب و تشکل‌های سیاسی همسو خواهد بود. در نتیجه همانگونه که در انتخابات گذشته تمام تلاش خودم و همراهانم را بر اجماع اصلاح‌طلبان قرار دادم، در آینده هم در این مسیر جدی‌تر و فعالانه‌تر عمل خواهیم کرد.
آیا تصمیم به راه‌اندازی حزب سراسری دارید یا به صورت ائتلاف‌های پیش از انتخاباتی حرکت خواهید کرد؟
برای توسعه اصلاح‌طلبی با آن تعریفی که ارائه کردم، همواره سه گزاره را مفروض دارم: 1- ارتقاء و اعتلای کشور و انقلاب از مسیر اصلاح‌طلبی ممکن و قطعی است. 2- لازمه و زیربنای ترویج گفتمان اصلاح‌طلبی، مشارکت و نظارت مردم و دخالت آنان در همه امور است. 3- دخالت مردم در امور از مسیرهای شناخته شده قانونی و مدنی میسر است و راهی جز توسعه و تقویت احزاب و تشکل‌های غیر دولتی وجود ندارد.
بنابراین اگر معتقدیم که رفع مشکلات کشور و سامان یافتن امور از طریق اصلاح‌طلبی میسر است که هست، استقرار و دوام گفتمان اصلاح‌طلبی در گرو توسعه سازمان‌های غیر دولتی و احزاب است.
سه راهبرد تشکیلاتی برای اصلاح‌طلبان
تجربه کشورهای توسعه یافته در جهان هم بیانگر آن است که برای نهادینه کردن نظارت و مشارکت مردم، مناسب‌ترین شیوه توسعه احزاب و سازمان‌های غیر دولتی است. بنابراین ضرورت تشکیل و تقویت احزاب برای تحقق هدف‌های اصلاح‌طلبانه، یک واقعیت و یک ضرورت است و حتماً در این جهت هم برای تقویت احزاب اصلاح‌طلب موجود و رفع موانع فعالیت آنها تلاش خواهم کرد و هم ایجاد احزاب فعال جدید برای سازماندهی و نگاهداری سرمایه اجتماعی ارزشمند موجود را لازم می‌دانم.
در همین حال به موانع و چالش‌های پیش روی توسعه احزاب در ایران هم واقف هستم و معتقدم که شرایط سیاسی کشور و حتی فرهنگ کار سیاسی در بین فعالان سیاسی، حضور همه فعالان سیاسی یک جبهه در درون یک حزب حداقل برای میان مدت امکان‌پذیر نیست. بنابراین سه راهبرد را دنبال خواهیم کرد: 1- تقویت احزاب و تشکل‌های سیاسی موجود اصلاح‌طلب و اعتدال‌گرا، 2- حمایت از تشکیل تشکل‌های سیاسی جدید در جبهه اصلاح‌طلبی ایران در کنار سایر احزاب، 3- حرکت در چارچوب ائتلاف و اجماع به عنوان جبهه واحد اصلاح‌طلبی و اعتدال‌گرا در انتخابات آتی مجلس.
البته امیدوارم با گذشت و همدلی همه دوستان و با بهره‌گیری از تجربه خوب انتخابات ریاست جمهوری آتی، در این مسیر حرکت کنیم.
- آیا در انتخابات آینده مجلس شرکت می‌کنید؟ اگر بلی، چه برنامه‌ای برای ارائه فهرست کشوری دارید؟ هدف شما دستیابی به چند کرسی است؟
در انتخابات مجلس، قطعاً فعالانه مشارکت می‌کنیم
تاکید بر مشارکت در انتخابات، لزوماً به معنی حضورم به عنوان کاندیدا نیست
قطعاً در انتخابات آتی مجلس، فعالانه مشارکت می‌کنیم و معتقدم با توجه به رکود فعالیت‌های سیاسی در سال‌های گذشته و تضعیف برخی از احزاب و تشکل‌های سیاسی لازم است از هم‌اکنون، فعالیت‌ها آغاز شود تا با شناخت نیروهای جوان، کارآمد و اثربخش، مجلسی داشته باشیم که به معنای واقعی در راس همه امور قرار گیرد. اما این لزوماً به معنی حضور شخص خودم به عنوان کاندیدای نمایندگی مجلس نیست. برای این تصمیم هنوز زود است. مهم این است که با شناخت و فعال کردن نیروهای ارزشمند در سراسر کشور، انتخاب‌های بهتری را برای مردم ایجاد کنیم.
در درون جبهه اصلاحات هم معتقدم همه جریانات و گروه‌ها و احزاب باید فعالیت خودشان را آغاز کنند و قبل از ورود به مصداق‌ها و افراد، شاخص‌ها و راهبردها و مطالبات را شناسایی و برنامه‌ریزی کنند. در این مرحله نه لزومی برای ائتلاف سراسری وجود دارد و نه امکان آن هست. قطعا در زمان مناسب اجماع ائتلاف برای رسیدن به یک روش واحد و بر اساس شاخص‌های روشن باید پیگیری شود و پس از آن برای تعیین مصداق‌ها و معرفی نامزدها اقدام شود.
هدف ما این است که اکثریت مجلس در اختیار نخبگان و افراد توانمند قرار گیرد
هدف ما این است که اکثریت مجلس در اختیار نخبگان کشور و افراد توانمند قرار گیرد و نهاد قانون‌گذاری کشور به جایگاه واقعی خود برسد. باید غوغاسالاری، افراط گری و رانت‌طلبی از نهادهای اجرایی و قانون‌گذاری دور شود. امور کشور باید با عقلانیت، اعتدال و اخلاق‌مداری اداره شود و نظرات صحیح کارشناسی و علمی مد نظر کلیه تصمیمات و قانون‌گذاری‌ها قرار گیرد.
مهمترین اولویت من این است که شرایطی فراهم شود تا نسل سوم انقلاب در مدیریت و قانون‌گذاری کشور سهم بالایی داشته باشند. این هم نیازمند رشد طبقه نخبگان و خبرگان شایسته و پاکدست برای در اختیار گرفتن امور است و هم خواست نسل اول انقلاب برای بازنشستگی و واگذاری امور به تدریج به نسل سوم.
- به نظر شما چه تفاوتی بین اصلاح‌طلبی میانه‌رو (درون نظام) و جریان اعتدال‌گرا به رهبری آقای روحانی وجود دارد؟
نمی‌دانم چرا وقتی از واژه اصلاح‌طلبی استفاده می‌شود، با کلی پسوند و موصوف همراه می‌شود؟! اینکه می‌گویید اصلاح‌طلبی میانه‌رو و درون نظام، به نظر من اساساً معتقدم اطلاح‌طلبی یعنی حرکت در مدار اعتدال و میانه‌روی و در چهارچوب قانون. غیر از این باشد، اساساً اصلاح‌طلبی نیست.
اصلاح‌طلبی عملکرد خود را با میانه‌روی، اعتدال، اخلاق و حفظ کرامت انسانی ارزیابی می‌کند
من اصلاح‌طلبی را مصداق روشن و واقعی فرموده امیر مؤمنان (ع) می‌دانم که می‌فرماید «اداره امور مملکت با میانه‌روی سازگارتر است». ما قویاً به دنبال جامعه‌ای آرمانی هستیم تا مردمش اخلاق‌گرا و قانون‌مدار باشند و حکومتش مطلوب و مقبول عامه مردم و الگویی باشد منطبق با موازین انسانی، اسلامی و بین‌المللی.
اصلاح‌طلبی عملکرد خود را با میانه‌روی، اعتدال، اخلاق و حفظ و احترام به کرامت انسانی ارزیابی می‌کند و قطعاً از روش‌های دموکراتیک برای رسیدن به اهداف سیاسی استفاده کرده و از هرگونه روش‌های غیراخلاقی و افراط گری پرهیز می‌کند، زیرا معتقد است میانه‌روی و اعتدال در چشم مردم، زیبا و پایدار و برای حکومت، معیاری زیبنده و الگویی برای زندگی موفق در جامعه جهانی است. در نتیجه من اعتدال‌گرایی را جزو جدایی‌ناپذیر اصلاح‌طلبی می‌دانم.
این دیدگاه قطعاً در بین برخی از جریانات سیاسی، مخالفانی دارد ولی من افتراقی حداقل در نظر و مواضع از سوی جریان اعتدال‌گرای دولت با این مواضع ندیدم. حتی در جریان انتخابات ریاست جمهوری، این مواضع نیز از سوی آقای روحانی نیز مورد تایید و تاکید قرار گرفت. به نظرم در عرصه عمل نیز هنوز زود است بخواهیم قضاوتی انجام دهیم. البته قطعاً اختلاف سلیقه‌ها‌یی وجود دارد که بیشتر مربوط به افراد است تا وابسته به منش سیاسی و دیدگاه.
- به عنوان معاون اول دولت اصلاحات، بزرگترین نقطه ضعف و احیاناً قوت آن دولت را چه می‌دانید؟
در خصوص نقاط ضعف، قطعاً هر دولتی در عمل با کمبودها و نقصان‌هایی روبروست. بزرگترین نقطه قوت آن، ترویج گفتمان مردم‌سالاری دینی بود تا مردم دین‌باور ما حق خود برای مشارکت و نظارت بر سرنوشت خود را بیشتر بپذیرند و باور کنند که راه نجات و سعادت جامعه ما در حضور فعال و جدی ایشان است. اما شاید یکی از بزرگترین ضعف‌های دولت اصلاحات این بود که زیرساخت‌های لازم برای تحقق بسیاری از اهداف فراهم نشده بود و در عمل با وجود همه تلاش‌ها هم زیرساخت و هم فرهنگ مشارکت مردمی برای واگذاری برخی امور به خود مردم فراهم نشد.
دولتمردان هم بواسطه درگیری در امور اجرایی کشور، شاید نتوانند چنین هدف مهمی را به درستی دنبال کنند. به همین دلیل است که امروز اصرار من است تا در خارج از دولت، زیرساخت‌های مدنی برای مشارکت مردم و سازمان‌های غیردولتی فراهم شود و مشارکت مردم از یک شعار یا پُز سیاسی به یک باور و رویکرد در دولتمردان تبدیل شود.
آینده حضور سیاسی خود را در دولت اعتدال‌گرای آقای روحانی چگونه می‌بینید؟
دولت قبل چندان به استفاده از تجارب مدیران قبلی اعتقادی نداشت
قطعاً هر کمکی که لازم باشد برای موفقیت دولت، دریغ نخواهم کرد. در تمام مدت بیش از سی سال خدمتم در نظام جمهوری اسلامی هم اینگونه بوده است. حتی در دولت قبل هم اگرچه حاضر به همکاری در بدنه دولت به واسطه اختلاف دیدگاه‌ها و منش‌ها نبودم، ولی هر زمان که لازم بود نظرات و تجربیاتم را در اختیار مدیران و دولتمردان قرار می‌دادم.
متاسفانه دولت قبل چندان به استفاده از تجارب مدیران قبلی اعتقادی نداشت اما در دولت آقای روحانی، مهمترین وظیفه خودم را کمک به دولت البته از طریق توسعه بخش‌های غیردولتی و مردم‌نهاد می‌دانم. عمیقاً معتقدم این سرمایه اجتماعی ارزشمند باید در تشکیلات‌های مردم‌نهاد سازماندهی شود تا بتوان از پتانسیل آنها استفاده کرد.
اخبار سیاسی - ایسنا
