جنگ روانی با حربه عدم سوخت رسانی به هواپیمای رئیس‌جمهور
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 07 خرداد 1397 22:56
«هواپیمای اختصاصی رئیس‌جمهور ایران در لیست تحریم‌های آمریکا». خوب که به این تیتر نگاه می‌کنید انگار بیشتر شبیه به یک بلوف معمول و غیر واقعی در شبکه‌های اجتماعی می‌ماند تا یک خبر موثق.
اما از قرار معلوم حقیقت دارد؛ چرا که از این پس "دنا ایروز" که تنها به یک هواپیمای ایر باس یعنی هواپیمای اختصاصی مقام ریاست جمهوری ایران اختصاص داشت دراین لیست قرار گرفته است.
ظاهرا دولت ترامپ که پس از خروج از برجام، به صورت ویژه‌ای برروی تحریم شرکت‌های هواپیمایی ایران تمرکز کرده است، اکنون تنها شرکت هواپیمایی ارائه دهنده سرویس به حسن روحانی را نیز در لیست خود قرارداده است. وزارت خزانه داری آمریکا حالا رسما اعلام کرده است که دنا را نیز به عنوان هواپیمای رئیس‌جمهور ایران در لیست تحریم‌ها قرار می‌دهد.
براساس بیانیه این وزارتخانه، به صراحت اعلام شده از نوامبر 2017 و پس از قرار گرفتن شرکت "معراج" در لیست تحریمی آمریکا، شرکت دنا عهده‌دار سرویس دادن به پروازهای اختصاصی رئیس دولت ایران شده است.این بیانیه خود به نیت عامدانه دولت آمریکا برای تحریم کردن هواپیمای اختصاصی حسن روحانی در جهت قدرت نمایی هرچه بیشتر در مقابل ایران اشاره دارد.
برخی هم البته دراین میان چنین اقداماتی از سوی دولت آمریکا را تنها فراهم کردن یک فرصت ناب برای جناح رقیب روحانی، در جهت حاکم شدن در این کشور ارزیابی کرده‌اند چرا که با این کار به زعم آن‌ها رئیس تدبیر و امیدی‌ها دیگر حرفی برای گفتن و دفاع از برجام برایش نمی‌ماند.
حالا در تحلیل‌ها و ارزیابی‌هایشان از این می‌گویند که این تحریم‌ها چه مشکلاتی که برای رئیس‌جمهور و سفرهایش ایجاد کند. برخی از محدودیت‌های سفرهای روحانی می‌گویند و عده‌ای از مشکلات سوخت رسانی به این هواپیما خبر می‌دهند.
هواپیما را تغییر می‌دهیم
اما محسن جلیلوند کارشناس مسائل بین الملل با بیان اینکه قرار نیست، سفرهای رئیس‌جمهور فقط با دنا ایرویز باشد به آفتاب یزد می‌گوید: «ایران هواپیماهای مختلفی مثل شاهین، 707 که از زمان قبل انقلاب مانده است را دراختیاردارد که همواره با "آورهال"از آن‌ها استفاده می‌کند.» این کارشناس می‌گوید: « روحانی می‌تواند با هواپیماهای ایران ایر سفر کند چون این شرکت‌ها اساسا تحریم نیست.»
وی در باره اینکه واکنش ایران باید در قبال این اقدام چه باشد، می‌گوید: «ایران واکنشی جز محکوم کردن انجام نمی‌دهد به هر حال قرار نیست که اقدام متقابلی صورت بگیرد ولی این تحریم را نیز نباید موضوع خیلی مسئله سازی برای رئیس‌جمهور دانست.»
جلیلوند درباره اینکه آیا ممکن است با اقدام اخیر در سفرهای رئیس‌جمهور خللی وارد شود، می‌گوید: « رئیس‌جمهور به کشورهای دوست سفر می‌کند و هیچ گاه هندوستان یا روسیه قرار نیست در باره سوخت رسانی به هواپیمای روحانی آنچه را که آمریکا می‌خواهد، انجام دهند. سفر حسن روحانی به سازمان ملل هم اساسا با هواپیمای دنا صورت نمی‌گیرد بلکه معمولا هواپیمای 747 اس پی مدل 200، که از قبل از انقلاب مانده رئیس‌جمهور را در یک کورس از تهران به نیویورک می‌برد؛ هواپیمایی که نه در لیست تحریم‌ها ست و نه قرار است در لیست تحریم قرار بگیرد.»
این کارشناس تاکید می‌کند: « اینکه مثلا شرکت‌های هواپیمایی مانند ماهان تحریم شده‌اند به بهانه برخی همکاری‌هایشان با سپاه بوده است ازهمین رو ایران ایر وضعیت متفاوتی درتحریم‌ها دارد.»
جلیلوند پیرامون اینکه آیا در بحث سوخت رسانی به هواپیمای مذکور رئیس‌جمهور ممکن است مشکلاتی ایجاد شود، می‌گوید: «بر اساس قوانین هواپیمای کشوری، کشورهایی که عضو ایکائو هستند باید به هواپیما‌هایی که سوخت ندارند تحت هر شرایطی سوخت برسانند. »
وی تاکید می‌کند: «تحریم هواپیمای رئیس‌جمهور بیشتر یک جنگ روانی است درست مثل ماجرای هواپیمای ظریف که در آلمان به آن سوخت نرساندند و ارتش این کشور ناچار به انجام این وظیفه شد.اما در آخر اتفاق خاصی به جز یک جنگ و بازی سیاسی علیه ظریف و ایران رخ نداد.»
موضوع به شرکت‌ها برمی‌گردد
یوسف مولایی استاد حقوق بین الملل اما درباره این که تحریم هواپیمای رئیس‌جمهور را می‌توان پیگیری قانونی کرد، به آفتاب یزد می‌گوید: «تحریم آن چیزی است که به صورت قطعنامه در شورای امنیت تصویب می‌شود و همین تحریم‌ها هستند که تحریم‌های حقوقی به شمار می‌آیند.اما فشارهای اقتصادی که یک کشور مثل آمریکا در چارچوب تصمیمات سیاسی خودش انجام می‌دهد تنبیه است تا تحریم. آمریکا وقتی می‌گوید شرکت‌هایی که با ایران روابطی تجاری انجام دهند باید تنبیه یا جریمه شوند دراینصورت این شرکت‌ها نه به لحاظ اینکه واقعا تحریم وجود دارد بلکه به این لحاظ که آمریکا به عنوان قدرت جهانی می‌تواند براین شرکت‌ها هزینه تحمیل کند، ناگزیر می‌شوند فعالیت‌ها و همکاری‌هایشان با ایران را قطع کنند. یعنی شرکت‌ها ترجیح می‌دهند تا به جای دادن جریمه و تحمل این هزینه‌ها با ایران رابطه‌ای نداشته باشند.
این استاد حقوق بین الملل می‌افزاید: « در ماجرای تحریم هواپیمای رئیس‌جمهور نیز موضوع به شرکت‌هایی برمی گردد که می‌خواهند به هواپیما سرویس بدهند و گرنه تمام کشورها از لحاظ سیاسی تابع قوانین خودشانند و هرگز هیچ کشوری هواپیمای رئیس‌جمهور را با محدودیت روبه رو و اینگونه تحریم‌ها را عملی نمی‌کند.اما کشورهایی که خدمات فرودگاهی می‌دهند عمدتا شرکت‌های خصوصی هستند که برای منافع خودشان فعالیت می‌کنند و اگر این شرکت‌ها یا اشخاص منافعی با آمریکا داشته باشند که بیشتر از منافعی باشد که شرکت‌ها در خدمات رسانی به هواپیمای ایران انجام می‌دهند قاعدتا برای هواپیمای رئیس‌جمهور هم محدودیت‌هایی ایجاد می‌کنند. »
وی ادامه می‌دهد: « اگر کشورهابه معنای سیاسی تابع دستور آمریکا شوند به این معناست که حاکمیت خودشان را نادیده گرفته‌اند. عبور از مرزهوایی کشورها یک امر حاکمیتی است پس دولت‌ها به ایجاد محدودیت برای هواپیمای رئیس‌جمهور ایران تن نمی‌دهند اما آنچه در این بین مسئله ساز می‌شود ارائه سرویس‌ها،خدمات، هندلینگ، کترینگ و خدمات زمینی است به این معنا که اگر هواپیمای رئیس‌جمهور دچار مشکلات خدماتی و قطعاتی باشد، شرکت‌ها از ارائه قطعات مربوطه برای رفع مشکل جلوگیری کنند.»
هرچند از اظهارات ناظران اینطور بر می‌آید که این تنها شرکت‌های هواپیمایی هستند که ممکن است در خصوص جریمه‌های آمریکایی به هواپیمای رئیس‌جمهور وقعی ننهد و نه کشورها... اما بی تردید این اقدام می‌تواند معانی خاصی به خود بگیرد؛ معانی مثل اینکه ظاهرا وارد مرحله تازه‌ای از چالش‌های برجام در پسا ترامپ می‌شویم.
آفتاب یزد
