جعبه سیاه چندهزار میلیاردی پای چوبه دار
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : یکشنبه, 30 مهر 1396 07:25
پرونده بابک زنجانی که چندسالی از مطرح شدن آن می‌گذرد و همواره مورد اهمیت است، به یکی از پرابهام ترین پرونده‌های اقتصادی کشور تبدیل شده است. ضمن اینکه با توجه به ابعاد وسیع آن قطعا به عنوان یکی ازمهم ترین پرونده‌های تاریخ جمهوری اسلامی ایران شناخته خواهد شد. اما مساله ای که اخیرا واکنش‌های بسیاری را به خود اختصاص داده، احتمال حکم اعدام بابک زنجانی است. چراکه پرونده وی پس از طی کردن پروسه‌های مختلف قانونی نهایتا به شائبه‌های اعدام او رسید. اما این ماجرا با واکنش های بسیاری مواجه شد و برخی معتقد. بودند بابک زنجانی نباید اعدام شود و یا حداقل اعدام او به تعویق انداخته شود.
بالاخره بعد از برگزاری 15 جلسه در خصوص پرونده موسوم به فساد نفتی به پایان رسید و قرار است حکم متهمان طی هفته جاری اعلام شود. اما آنچه که موجب شد این پرونده بیش از پیش مورد توجه قرار گیرد اظهارات اخیر قاضی این دادگاه پس از پایان پانزدهمین جلسه بود. قاضی مقیسه یکی از دلایل افزایش احتمال برای صدور حکم اعدام برای بابک زنجانی را صحبت وی دانست و گفت:« در جلسه مواجهه زنجانی با شمس و فلاح هروی، وی صریحا اعلام کرد پول دارم و یک ریال هم نمی دهم و این سخن ضبط شده است که می تواند موجب حکم اعدام برای وی شود ولی اجرای حکم به دست مسئولان است.»
بعد از اظهارات قاضی مقیسه، وکیل بابک زنجانی رسول کوهپایه زاده در واکنش به اظهارات قاضی گفت:« در جلسه‌ای که زنجانی به عنوان مطلع در دادگاه حضور داشت به من به عنوان وکیل مدافع وی اجازه حضور در جلسه را ندادند و بعد از جلسه هم رسانه‌ها خبری بر این مبنا منتشر نکردند؛ لذا به عنوان وکیل مدافع بابک زنجانی و مطلع از اقدامات موکلم برای بازگرداندن بدهی وزارت نفت، هضم این اظهارات از سوی موکلم سخت است و گفتن چنین حرفی از کسی که میداند بحث مرگ و زندگی‌اش مطرح و جانش در گرو پرداخت پول است، بعید است یک انسان نرمال چنین حرفی بزند به خصوص کسی که چهار سال پیش، از قبل از صدور رای قطعی، وکالت رسمی می‌دهد و همه اموال خود را به شرکت نفت واگذار می‌کند. به خصوص اینکه زنجانی میداند در دادنامه قطعی دیوان عالی کشور آمده اگر بدهی را پرداخت کند از تخفیف برخوردار و مشمول ماده 114 قانون مجازات می‌شود.»
شیوه رسیدگی به پرونده بابک زنجانیاز همان ابتدا اشتباه بود
اما نعمت احمدی حقوقدان در خصوص این مسئله به «ابتکار» گفت:« شیوه رسیدگی به پرونده بابک زنجانی از همان ابتدا اشتباه بود. بابک زنجانی امین محموله‌های نفتی بوده که به او سپرده شده است. حال آنکه امین شناختن او درست یا غلط است جای تامل دارد و ما فرض را بر درست بودن این مسئله می‌گذاریم اما وقتی زنجانی محموله ها را فروخت و پول آن را نداد خیانت در امانت کرد.
او مسئول برگرداندن اموال امانی است. مشخص است که بابک زنجانی در داخل ایران اموالی ندارد و اگر هم باشد به میزان بدهی‌های او نیست. اگر هم داخل ایران اموالی داشته باشد یا منقول و یا غیرمنقول است که پیدا کردن آنها ساده بود. اما اصل مطلب این است که بابک زنجانی پول خرید وفروش نفت را در خارج از کشور گذاشته است. طبیعتا نحوه رسیدگی به پرونده زنجانی و نحوه برخورد او از جهت بازداشت یا آزاد بودن او تاثیر مستقیمی بر شرکایی دارد که اموال بابک زنجانی در اختیار آنها است.» وی افزود:« بازداشت اولیه بابک زنجانی صحیح نبود. نه اینکه او بدهکار نیست و نباید با او برخورد قضایی شود. بلکه به این اعتبار که برخورد قضایی با یک مسئله باید نتیجه مثبت و درستی داشته باشد. نتیجه مثبت و درست این است که برخورد قضایی با بابک زنجانی طوری باشد که شرکای او حاشیه امن پیدا نکنند. برخورد با بابک زنجانی باعث شد که شرکای او در خارج از کشور او حاشیه امن پیدا کردند و در حال حاضر هم از اعدام او خوشحال هستند.» اما پرونده بابک زنجانی تنها به شخص او خلاصه نمی‌شود ومسئله ای که نقش مهمی در آن ایفا کرده است ، همکاران و شریک جرم های او هستند.
نباید در رسیدگی به پرونده همدستان زنجانی هیچ ملاحظه‌ای مد نظر قرار گیرد
صمد خرمشاهی دیگر حقوقدان کشورمان دراین باره به «ابتکار» گفت:« باید تمام کسانی که در این پرونده به نوعی دستداشته اند یا همکاری کرده‌اند، بدون هیچ ملاحظه‌ای احضار شوند و این مسئله اقتدار قوه قضائیه است. این پرونده از پرونده‌های ملی است و نیاز به بررسی‌های بسیار دارد. قضات متبحری باید در این پرونده حضور داشته باشند و باید بدون کوچکترین اغماض جزئیات پرونده روشن شود. به هرحال مردم باید بدانند بابک زنجانی مباشر بوده یا شریک جرم و شاید هم معاون جرم. اما بابک زنجانی نمی‌تواند مباشر جرم باشد چرا که تا حدودی اختیار دارد و این حجم از جرم در پرونده او از یک مباشر برنمی‌آید.
یا اگر زنجانی در این پرونده نقش شریک جرم را ایفا می‌کند، باید مشخص شود دقیقا با چه کسانی شراکت داشته است. نهایتا باید صحت و سقم ادعای بابک زنجانی درخصوص اینکه فقط بخشی از دستورات مسئولان را اجرا کرده است مشخص شود. درکل پرونده بابک زنجانی بسیار پرونده حساسی است که می‌تواند نشان دهد اقتدار قوه قضائیه به چه میزان است.» وی افزود:« محاکمه بابک زنجانی باید علنی صورت بگیرد و مسائل برای افکار عمومی روشن شود و صحبت‌ها و دفاعیات زنجانی باید دقیق بررسی شود.
ضمن اینکه به دلیل گستردگی پرونده و اهمیت ویژه آن در مسائل اقتصادی حضور کارشناسان بسیاری را می‌طلبد. هرچه بیشتر در این پرونده دقت شود نتیجه بهتری به دست می‌آید.علاوه براین به هر حال این حق مردم است که بدانند جرم‌های بابک زنجانی چه بوده است و علل محاکمه او چیست؟ چه کسانی در این پرونده با زنجانی همدست بوده اند؟ همه این مسائل به علاوه اجرای عدالت از وظایف قوه قضائیه است. به نحوی که هیچ گونه اغماض یا ملاحظه‌ای در پرونده اعمال نشود و به تمام ابعاد پرونده به طور دقیق رسیدگی شود. افرادی که به هر نحوی با بابک زنجانی همکاری داشته اند باید مشخص شوند اما ظاهرا این طور نیست و همه پرونده به اقدامات شخص بابک زنجانی خلاصه شده است.»
چه کسانی غده سرطانی ای مثل زنجانی را پرورش داده‌اند
اما نعمت احمدی نیز در خصوص اهمیتی که همکاران و همدستان بابک زنجانی دارند دیدگاهی نزدیک به صمد خرمشاهی دارد و معتقد است باید همکاران بابک زنجانی به طور واضح مشخص شوند. او در این باره به «ابتکار» گفت:« حکمی که برای او صادر شد برابر کیفر خواست صادره حکم صحیحی است. اما مشخص نیست به توافقاتی که در ابتدای پرونده با او شده بود، عمل شده است یا خیر. به همین دلیل من براساس کیفرخواست صحبت می‌کنم. خروجی این کیفر خواست اعدام است اما آیا هدف از دستگیری و برخورد با او و تشکیل این پرونده اعدام زنجانی بوده است؟ یا اینکه مشخص شود چه کسانی باعث به وجود آمدن غده‌های سرطانی همچون بابک زنجانی شدند؟ مگر می‌شود محموله‌های نفتی به همین سادگی جابه جا شوند؟ شما به شرکت نفت بروید و درخواست یک کشتی نفتی کنید.
مگر دریافت می‌کنید؟ چه کسانی دست بابک زنجانی را گرفتند و اورا حمایت کردند؟ چه کسانی اجازه دریافت محموله های نفتی را به او دادند؟ این افراد مجهول مانده‌اند. آیا به افراد دیگری هم سهمیه‌های نفتی تحویل داده‌اند؟ باید این تفکر، این جریان و این افراد که در داخل وزارت نفت، بانک مرکزی و وزارت اقتصاد نشسته بودند و واگذاری نفت به قدرت‌های جهانی را به بابک زنجانی سپردند مشخص شوند، به هرحال محموله‌ها به طور متوالی فروخته شدند و پول هیچکدام از آنها برگردانده نشد. این مسائل همه از ابعاد مجهول این پرونده هستند.»
بابک زنجانی پول ها را در جیب خود نگه نمی‌دارد
همچنین نعمت احمدی نیز با اشاره به اینکه امروزه به راحتی می‌توان همه محموله های نفتی و پول ها و حساب های افراد در کشورهای دیگر را ردیابی کرد به«ابتکار» گفت:« بابک زنجانی پولها را در جیب خود که نگذاشته است. این پول ها امروزه کاملا قابل ردیابی است. کشتی‌ها از هرکجا که بار بزنند قابل ردیابی هستند. به نظر من رسیدگی دادگاه ناقص و اعدام زنجانی با توجه به اقدامات دادگاه مشخص بود .
چندین نوبت افراد مختلف اظهار کردند شرکای خارجی بابک زنجانی حاضر به بازگرداندن پول ها هستند که در این بخش هم رسیدگی به پرونده ناقص شکل گرفت. افرادی بودند که یک محموله نفتی نه، بلکه چندین محموله در اختیار بابک زنجانی قرار دادند و بعد از اینکه با عدم پرداخت او مواجه شدند بازهم به این روند ادامه دادند، همچنان مجهول مانده‌اند. در قسمت بعدی هم که با توجه به تکنولوژی جدید و مدرن که ناظر بر حرکت کشتی‌ها و تحویل آنها است ،معلوم می‌کند این محموله کجا رفته است. به همین دلیل می‌گویم رسیدگی قوه قضائیه ناقص بود. نفت را که نمی‌شود قایم کرد، اما با این وجود بازهم پیگیری در این خصوص نشد.»
زنجانی نباید اعدام شود
در نهایت مسئله‌ای که اکثر حقوقدان‌ها و فعالان حقوقی در مطرح کردن آن با یکدیگر تفاهم دارند، مخالفت صریح آنها با اعدام بابک زنجانی است. همانطور که نعمت احمدی و صمد خرمشاهی نیز دراین باره تفاهم نظر داشتند و هردو اظهار کردند اعدام بابک زنجانی دردی را دوا نمی‌کند.
نعمت احمدی دراین باره به «ابتکار» گفت:« اگر حکم اعدام زنجانی اجرا شود که من به شدت با اجرای آن در وضعیت فعلی مخالفم. بابک زنجانی محکوم به اعدام شده است و این کافی نیست. چراکه یک مجازات به شخص او بازمی‌گردد و دیگری در خصوص جرم هایی است که در قبال مردم انجام داده است و آن هم استرداد پول نفت است. افرادی در حال حاضر از اعدام زنجانی خوشحال هستند. به همین دلیل من با اعدام زنجانی مخالفم. مجازات زنجانی باید به دو صورت شکل می‌گرفت 1. مجازات شخصی. 2. استرداد پولها. که اگر اعدام شود پولها بازگردانده نمی‌شود و بابک زنجانی میداند بعد از مرگ او پولها در اختیار نزدیکانش خواهد بود. .» صمد خرمشاهی نیز دراین باره دیدگاهی همچون نعمت احمدی داشت و به «ابتکار» گفت:
« آن طور که شنیده می شود اعاده دادرسی زنجانی رد شده است. اما در ظاهر بسیاری از مسائل در پرونده زنجانی حل نشده باقی مانده است. به طوری که شریک جرم ها و یا افراد مرتبط به پرونده او به طور واضح مشخص نشده اند. با اعدام زنجانی مشکلی حل نمی‌شود و خیلی از مسائل در پرونده مبهم باقی می ماند. منافع مردم و دولت و حفظ سرمایه مردم مهم تراز اجرای مجازات است. یکی از اهداف اجرای مجازات باید برپایی عدالت باشد و بخشی از پرونده بابک زنجانی هم به مردم بازمی‌گردد و به نظر نمی‌رسد با اعدام او منافع مردم در نظر گرفته شود.»
کوهپایه زاده تمایلی به شفاف سازی ندارد
اما در این میان نکته قابل تامل این است که با رسول کوهپایه‌زاده به واسطه ارتباط وی با پرونده تماس گرفتیم اما او تاکید کرد که نمی‌خواهد درباره پرونده بابک زنجانی اظهار نظر کند که در نوع خود بی‌سابقه بود. با همه این تفاسیر جدا از مسئله بابک زنجانی طبق اخبار اخیر گویا تکلیف دیگر متهمان این پرونده هم در حال مشخص شدن است و شمس و فلاح هروی طی چند روز آتی مشخص خواهد شد.
ابتکار
نسترن فراهانی
