دولت در تغييرات توجهي به فشارها نكند
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
طي سال‌هايي كه كشورمان تحريم بود براي دستيابي به بسياري از منابع و مآخذ علمي محدوديت وجود داشت اما اكنون تصور مي‌شود با رفع تحريم‌ها محدوديت‌ها هم برداشته شود. از سوي ديگر تصور مي‌شود پس از لغو تحريم‌ها و پديد آمدن شرايط جديد نياز به تغييراتي در كابينه باشد چنانكه برخي افراد براي شرايط تحريم در وزارتخانه‌ها منصوب شده بودند و اكنون با لغو تحريم‌ها به‌طور حتم بايد برنامه‌هاي جديدي تدارك ديده شود كه بتوان بهترين استفاده را از اين فضا كرد. در اين راستا غلامرضا ظريفيان فعال سياسي و معاون سابق وزارت علوم با «آرمان» به گفت‌وگو پرداخت كه در ادامه مي‌خوانيد:
با رفع احتمالي تحريم‌ها عليه كشورمان، شرايط جديدي در همه حوزه‌ها ايجاد می‌شود. وزرا و مسئولان دولتي براي دوران تحريم برنامه‌ريزي داشتند و اين برنامه‌ها در شرايط جديد دچار تغيير مي‌شود كه به نظر مي‌رسد در برخي حوزه‌ها نياز به تغيير مسئولان هم است. نظر شما چيست؟
بنده هم به اين امر واقف هستم و مدت‌هاست كه در برخي از محافل سياسي سخن از ترميم و تغيير كابينه دكتر روحاني مي‌شود و همانطور كه اشاره كرديد اقتضاي شرايط پساتوافق است.
تصور مي‌كنيد تغييرات در اين مقطع كه دو سال از عمر دولت گذشته، آسان باشد؟
آسان نيست. نيل به اين مساله ممكن است با تركيب فعلي مجلس دشوار به نظر برسد اما با توجه به اينكه دولت نيمي از عمر خود را پشت سر گذاشته و همچنين پس از گذر از چالش‌هاي بسيار سنگين كه توافق هسته‌اي بزرگ‌ترين چالش دولت يازدهم به شمار مي‌رفت، همچنين تحقق وعده‌هاي ديگر دولت به مردم يعني آنچه كه تحت عنوان عهد و پيمان ميان دولت و ملت از آن ياد مي‌شود، وجود دارد پس طبيعي است كه دولت يك نگاه جدي به مجموعه عملكرد خود در زمينه‌هاي مختلف داشته باشد و فارغ از مسائل جناحي، سياسي و با توجه به اينكه فرصت چنداني براي تحقق وعده‌هاي خود تا 2 سال ديگر ندارد، لازم بداند كه تغييراتي در كابينه به وجود آورد.
فكر مي‌كنيد اين نياز به تغيير بيش از همه در كدام بخش دولت نياز است؟
به شكل واضح نمي‌توان به اين پرسش پاسخي داد. تنها بايد تاكيد كرد دولت در هر كدام از وزارتخانه‌ها كه احساس كند ضعفي ديده مي‌شود و نياز به اصلاح و تغيير دارد، اقدام به تغيير، اصلاح و ترميم خواهد كرد. در كنار حل پرونده هسته‌اي رسيدگي به وضعيت معيشت مردم يكي از مسائلي بود كه از سوي روحاني وعده داده شده بود و با آزاد شدن پول‌هاي ايران شايد امروز مهم‌ترين پروژه دولت روحاني توجه به اين مساله است. از سوي ديگر بايد توجه جدي داشت رونق اقتصادي ضرورتي است كه عدم توجه به آن در سال‌هاي گذشته تاثيرات منفي در قسمت‌هاي مختلف جامعه گذاشته است و تحريم‌ها و كاهش قيمت نفت موجب شده درآمد كشور به اندازه يك‌چهارم دولت قبل باشد. البته از يك ديدگاه بايد اين كاهش را به فال نيك گرفت چون در نبود زيرساخت‌هاي مناسب ممكن بود برخي مشكلات گذشته تكرار شود؛ با اين حال دولت روحاني بايد با استفاده از نظرات كارشناسان و نخبگان سياسي براي اين مساله راه‌حل پيدا كند.
البته توسعه اقتصادي بدون توسعه سياسي به نتيجه نخواهد رسيد و هر بار كه يكي از جنبه‌هاي توسعه مورد توجه قرار گرفته، جنبه‌هاي ديگر با مشكلات متعدد روبه‌رو شده است. بايد همزمان با تعامل بيشتر با جهان به مساله توسعه سياسي نيز توجه كنيم. بايد فضاي اجتماعي به شكلي باشد كه مردم احساس كنند فضا براي گفت‌وگو مهيا شده است. همچنين حس امنيت لازمه حضور و مشاركت نخبگان و قشر فرهنگي و دانشگاهي در توسعه كشور است. ما متوجه اولويت‌هاي كشور هستيم و اميدواريم با توجه به حساسيت‌هاي موجود دولت به مساله توسعه اهتمام جدي داشته باشد.
تغيير در كابينه براي تحقق اهدافي كه بدان اشاره كرديد، ريسك بالايي نيست؟
برخلاف تصور برخي‌ها كه گمان مي‌برند اين اقدام ريسك بالايي به همراه خواهد داشت و تغيير كابينه هيچ كمكي به تحقق وعده‌ها و پيشبرد مسائل نخواهد كرد، بايد گفت كه اين مساله در حقيقت اتفاق منطقي و درستي خواهد بود. توافق هسته‌اي يكي از مهم‌ترين وعده‌هاي دولت روحاني بود كه بر اساس آن قصد داشت تهديدهاي بين‌المللي كه در سال‌هاي گذشته عليه ايران صورت گرفته بود از بين برود. تحریم‌ها بسیار ظالمانه بودند و شايعاتي كه درباره ايران منتشر شد اصلا عادلانه نبود، جامعه ايران جامعه‌ای مسالمت‌جو است و نسبت دادن چنين تهمت‌هايي درباره جنگ‌طلب بودن مردم ايران روا نبود. توافق هسته‌اي كار بزرگي بود كه با تصميم مجموعه نهادهاي تاثيرگذار انجام شد.
برخي تحركات و تغييرات رئيس‌جمهور را در راستاي وعده‌هاي انتخاباتي او ارزيابي مي‌كنند اما چرا برخي درصدد ناكام كردن تحقق اين وعده‌ها هستند؟
به هر حال روحاني در روزهاي نخست رياست‌جمهوري و حتي در كارزار انتخاباتي خود پيام و شعارهاي متعددي در عرصه‌هاي مختلف سياسي، اقتصادي و اجتماعي داد كه بايد به تحقق آنها پس از توافق هسته‌اي همت گمارد. مسلما با يك ارزيابي جدي و دقيق در برخي از بخش‌هاي خود بايد با تكيه بر ارزيابي دقيق و درست در اين مسير گام بردارد و پيام‌ها، شعارها و وعده‌هاي خود را مدنظر قرار دهد. دولت نبايد به فشارهاي بيروني توجه داشته باشد؛ چرا كه مخالفان تحقق اهداف دولت در پي فرصت تلخ كردن اين موفقيت هسته‌اي هستند. ايران در مذاكرات نشان داد كشوري صلح‌جو است و بخش مهمي از كشورهاي غربي حقوق ايران را به رسميت شناختند.
فكر مي‌كنيد ملاك دولت براي تغيير وزرا چه بايد باشد؟
طبيعي است اگر عملكرد وزيري از حد نصاب و منطق لازم پايين‌تر بوده است، دولت بايد دست به ترميم يا تغيير او بزند؛ اين مساله در حقيقت نشان مي‌دهد كه رئيس‌جمهور به وعده‌هايش با مردم پايبند است و مي‌خواهد شعارهاي خود را عملي سازد. اگر ارزيابي بخشي از وزارتخانه‌ها مبني بر عملكرد لازم، منطقي و در حد انتظار وزرا صورت بگيرد اما برخلاف انتظار دولت و جامعه از وزرا باشد، روحاني به خاطر تحقق وعده‌هايش مناسب است كه تغييراتي در كابينه صورت دهد تا در نهايت نيروهاي تازه نفس‌تر و توانمندتري در مسند كار قرار بگيرند.
كشورمان سال‌ها تحت تحريم‌هاي ناجوانمردانه قرار داشت، از جمله بخش علمي هم متاثر از اين تحريم‌ها بود. بيشترين بخش علمي كه از اين تحريم‌ها صدمه ديد كدام بخش بود؟
بخشي از مجموعه تحريم‌هاي ناعادلانه‌اي كه عليه ايران تاكنون به كار گرفته شد، متوجه توانمندسازي و جامعه علمي كشور بوده است. اين بخش از تحريم‌ها به حوزه دانشگاهي مرتبط بوده و باعث قطع شدن بخش مهمي از ارتباطات علمي به‌طور مستقيم شده است. با تحريم‌هاي اعمال شده در بسياري از موارد دانشجويان كشور براي تحصيلات تكميلي و مقطع دكتري در كشورهاي خارجي پذيرفته نمي‌شدند. همچنين در بخش فرصت‌هاي مطالعاتي محدوديت‌هايي در برخي از زمينه‌ها براي جامعه دانشگاهي صورت مي‌گرفت.
يعني ارتباط بين اساتيد ايران و جهان سدي در برابر پيشرفت‌هاي علمي شده بود؟
به آن صورت كه صدمات زيادي از اين بخش پذيرا باشيم نبوده است. از آنجايي كه كشورها به مسائل كلان خود حساسيت نشان مي‌دهند، با اعمال تحريم‌ها عليه ايران، ارتباطات و تبادلات دانشگاهي كشور با محدوديت‌هايي مواجه شده بود. در زمان تحريم‌ها اين فعاليت‌ها يا به حداقل خود رسيده يا به صورت غيررسمي متوقف شده بودند. پذيرش دانشجو در برخي رشته‌ها و فرصت‌هاي مطالعاتي به‌طور صريح با ممنوعيت‌هايي روبه‌رو بوده است. اين مسائل كه از نتايج تحريم‌هاست به جامعه دانشگاهي و ساحت دانشگاه برمي‌گردد.
در زمينه بورسيه‌ها هم ظاهرا مشكلاتي پديد آمده بود.
درست است. از نتايج افزايش اين ارتباطات، بورسيه‌هاي تحصيلي است كه خود يكي از راه‌هاي شناساندن توانايي‌هاي علمي و بضاعت‌هاي گسترده كشور است که این موضوع با مشكلاتي مواجه بود.
فضاي پساتحريم در حوزه علمي و آموزش عالي را چطور ارزيابي مي‌كنيد؟
توافق هسته‌اي و لغو تحريم‌ها، تبادل استاد و دانشجو در رشته‌هاي مورد نياز و ارتباط مثبت با مرزهاي دانش را به همراه خواهد داشت كه اين مي‌تواند به‌طور مستقيم به روابط دانشگاهي كمك كند. از سوي ديگر لغو تحريم‌ها مي‌تواند رابطه دانشگاه‌ها با مراكز صنعتي، فناوري‌هاي نوين و بخش‌هاي ديگر از قبيل نانو تكنولوژي، محيط زيستي، فضاهاي مجازي و مباحث مربوط به عرصه‌هاي مخابراتي را تقويت كند. طبيعتا دانشگاه‌ها با باز شدن فضا و فعال شدن دوباره صنعت و بهبود روابط با دنياي پيرامون بهتر مي‌توانند از چرخه فعال بهره‌مند شوند.
در مجموع مي‌توان اذعان داشت يكي از بهترين روابط در نظام بين‌الملل، روابط در عرصه علم و دانش است. اگر روابط علمي و دانشگاهي بتواند به‌طور جدي توسعه پيدا كند و فضاي كنسرسيومي ايجاد شود، بهترين دستاورد را براي رشد و توانمندي و دانايي جامعه خواهد داشت. اين در حالي است كه ايران به لحاظ توانايي‌هاي علمي و ظرفيت‌هاي بالفعل در بسياري از زمينه‌ها پس از انقلاب به‌شدت تقويت شده است. لذا رفع تحريم‌ها فراهم‌كننده زمينه‌هاي گسترده براي اين تحولات خواهد بود.
طبيعتا بسته بودن راه‌هاي ارتباطي ظرفيت‌سازي جامعه را محدود مي‌كند. شايد يكي از بهترين، مهم‌ترين و سالم‌ترين نوع روابط در بخش روابط توسعه علمي است. تبادل محصولات و فرآورده‌هاي علمي و دانشگاهي به‌ويژه در عرصه‌هايي كه در زندگي مردم ملموس خواهد بود از دستاورد رفع تحريم‌هاست. به اين ترتيب بايد توافق احتمالي را به فال نيك گرفت تا ارتباط گسسته‌اي كه در اين بخش پيدا شده مجددا برقرار شود و بتوانيم از عرصه دانش جامعه جهاني بهتر استفاده كنيم. با برقراري اين ارتباط حتي جامعه جهاني خواهد توانست از توانايي‌هايي موجود در ايران استفاده كند.
اخبار سیاسی - آرمان
