700 نوع مواد مخدر صنعتی داریم
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 12 تیر 1396 08:25
آماری که چندی پیش ستاد مبارزه با موادمخدر در مورد تعداد معتادان ارائه کرد از سوی برخی جامعهشناسان و کارشناسان حوزه اجتماعی غیرقابل قبول بود. آماری که نشان میداد 2میلیون و 808 هزار معتاد در کل کشور وجود دارد. منتقدان اما حق را به ستاد مبارزه با موادمخدر داده و معتقدند با توجه به آن که در سال 1390 این آمار کمشماری شده است، ستاد مبارزه با موادمخدر دیگر نمیتواند آمار را بیشتر از آن اعلام کند.
به گفته منبعی آگاه رئیس دولت نهم و دهم مانع از اعلام واقعی آمار معتادان شد و اجازه چنین کاری را از ستاد مبارزه با موادمخدر گرفت و حالا اگر ستاد بخواهد آمار واقعی را اعلام کند زحمات چهار سالهاش به باد خواهد رفت.
زحماتی که با اجتماعی کردن مبارزه با موادمخدر، تشویق NGOها و فعال کردنشان، آگاهسازی اقشار مختلف جامعه، آگاه سازی در دانشگاهها، ارائه مهارتهای زندگی در مدارس، اطلاعرسانیهای به موقع به مسئولان و... به بار نشسته و تعداد معتادان کنترل شده و چه بسا عده زیادی را به سمت و سوی درمان و ترک اعتیاد سوق داده و برنامههای پیشگیری از اعتیاد هم بعد از سالیان سال به بار نشسته و موفقیتآمیز بوده است. در مورد آمارهای جدید ارائه شده و تحلیل آن با دکتر پرویز افشار، سخنگوی ستاد مبارزه با موادمخدر گفتگویی داشتیم که از نظرتان میگذرد.
** آمار اعتیاد در ایران چقدر است؟
براساس طرح ارزیابی سوءمصرف در کشوری که با متدلوژی قابل قبولی انجام شده است، حدود 2 میلیون و 808 هزار نفر معتاد (وابسته به موادمخدر یا مصرف کننده مستمر) در سال گذشته داشتیم. در حقیقت میتوان به این افراد مارک وابستگی کامل یا اعتیاد زد.
** آیا رویکرد جدید ستاد (مبنی بر اجتماعی کردن مبارزه با موادمخدر)، در کاهش مصرف مواد تاثیر داشته یا فقط در امر پیشگیری موثر بوده است؟
با رویکرد جدیدی که داشتیم شاهد چند تغییر اساسی بودیم؛ تغییر اول این است که میزان مصرف شیشه در کشور کم شده است و افرادی که شیشه مصرف میکردند به سمت و سوی مواد دیگر رفتهاند.
این تغییر به یک دلیل جای خوشحالی دارد، نه اینکه این خبر خیلی خوشایندی است، اما خوشایندی آن فقط در این است که علاوه بر تخریبهای مغزی شیشه درمان جسمی و دارویی ندارد درحالی که موادمخدر دیگر مانند مشتقات تریاک، درمان جسمی و نگهدارنده دارد و تخریبهای مغزی کمتر است. تغییر دیگر، این است که با کاهش مصرف شیشه، مصرف ترکیبات ماری جوانا یا حشیش مثل «گل» افزایش یافته است. «گل» بیشتر نسل جوان را هدف گرفته که خطرات آن را باید به مردم گوشزد کنیم زیرا ما اطلاعات مفصل و کاملی را در گروههای مختلف مثل جوانان، دانشجویان و... به عنوان گروه هدف رساندهایم اما متاسفانه در فضای مجازی برخی تبلیغ میکنند که این مواد وابستگی و صدمات ندارند، سیو شده و امن هستند. اینها جز دروغ بزرگ چیز دیگری نیستند. موادی مانند گل هم مضرات جدی و تخریبهای روانی و جسمی دارد.
** چند درصد زنان جامعه اعتیاد دارند؟
حدود 0.6 (شش دهم) درصد از جمعیت زنان 15 تا 65 سال کشور مصرف کننده مستمر مواد هستند. اگر بخواهیم این 0.6 را در جمعیت زنان را حساب کنیم، چیزی حدود 156 تا 160 هزار نفر از زنان کشور درگیر مستمری با موادمخدر هستند و اعتیاد دارند.
** چند درصد از آمار ارائه شده دانشآموزان بودند؟
ما در این طرح، نگاهمان به تفکیک جمعیت دانشآموز نبوده و قابلیت آن هم در این طرح وجود نداشته است. طرح ارزیابی جمعیت دانشآموز کشور یک طرح جداست. ما به صورت رندوم و کاملا تصادفی در استانهای مختلف نمونه گرفتیم. در طرح ما این طور نبوده که براساس جمعیت دانشآموزان کشور شیوعشناسی کنیم. تحقیقات جداگانهای در مورد دانشآموزان انجام شده که اطلاعات آن بعد در اختیار رسانه قرار خواهد گرفت.
** تحصیلکردهها چند درصد از این آمار را به خود اختصاص دادهاند؟
جزئیات مربوط به وضعیت تحصیلی را در اولین فرصت اعلام خواهیم کرد. ما در نشست خبری فقط کلیات موضوع را به اطلاع مردم و اصحاب رسانه رساندیم جزئیات را هم به زودی اعلام خواهیم کرد. اما تا جایی که حضور ذهن دارم بخش عمده سوءمصرفکنندگان مواد که مستمر مواد مصرف میکنند، در گروه بیسواد، کم سواد یا تحصیلات دیپلم هستند.
** یعنی معتاد بالای دیپلم در این آمار وجود ندارد؟
در مقاطع بالاتر مثل لیسانس، فوق لیسانس و حتی دکترا هم، سوءمصرفکننده مستمر موادمخدر داریم. در مجموع باید گفت که با افزایش سطح تحصیلات میزان مصرف موادمخدر کاهش مییابد ولی هیچگاه به سمت صفر میل پیدا نمیکند.
** برخی جامعهشناسان معتقدند در شیوع شناسی سال 90 تعداد معتادان چیزی حدود 5 میلیون نفر بوده ولی در اعلام رسمی حدود یک میلیون و 320 نفر اعلام شد. با آمدن دولت یازدهم و تغییر رویکرد ستاد مبارزه با موادمخدر به رویکرد اجتماعی، این آمار کنترل شده و حتی کاهش یافته است، نظرتان در این مورد چیست؟
ما هیچگونه یافته علمی یا مستندی مبنی بر 5میلیون معتاد در کشور نداریم. در سال 1390 دو طرح وجود داشت. یعنی به غیر از طرح یک میلیون و 325هزار نفری، طرح دیگری وجود داشت که آماری حدود 3میلیون و 390هزار نفر را ذکر کرده بود. در همان زمان طرحی هم با محوریت دانشگاه علوم پزشکی کرمان (آقای دکتر عبدوس و همکارانشان) با سفارش وزارت بهداشت انجام شد که تلویحا رقم 6/3 میلیون نفر در آن ذکر شده بود. البته رویکرد آن دو طرح با طرح یک میلیون و 325هزار نفر بسیار متفاوت بود که به نظر میرسد طرحی که توسط ستاد مبارزه با موادمخدر و سازمان بهزیستی انجام شده با دقت بیشتری انجام شده است.
برداشت ما راجع به سال 1390 این است که رقم حدود 3میلیون و 300هزار نفر احتمالا صحیح بوده است و با اقداماتی که انجام شده شاهد این هستیم که رشد تصاعدی اعتیاد کنترل شده و آمار 2میلیون و 808هزار نفر به واقعیت فعلی در کشور ما خیلی نزدیکتر است. اما به هیچ عنوان نباید فکر کنیم که توفیقات زایدالوصفی داشتیم و از موادمخدر و اعتیاد غفلت کنیم. موادمخدر بنا به فرمایش مقام معظم رهبری «ام الخبائث» و «ام الامراض» سایر آسیبهای اجتماعی است و پیشبینی جامعه بینالمللی این است که اعتیاد در آینده نه تنها کم نخواهد شد، بلکه فزونی هم خواهد گرفت. 15سال پیش میزان مصرفکنندگان مواد در دنیا حدود 128 تا 130میلیون نفر بود. سال گذشته دفتر کنترل موادمخدر و جرائم سازمان ملل این رقم را 250 میلیون اعلام کرد.
** آیا تغییر الگوی مصرف ادامه خواهد داشت یا خیر؟
تغییر الگوی مصرف در دنیا وجود دارد و موادمخدر به سمت و سوی مواد جدید صنعتی (NPS)ها خواهد رفت که خیلی خطرناک هستند و سازمان ملل دو سال پیش تعدادشان را 450 نوع و امسال حدود 700 نوع اعلام کرده است. در حقیقت همین طور روزشمار به تعداد مواد NPS اضافه میشود. اما الحمدالله باساز و کاری که ما در کشور داشتیم تاکنون NPSها وارد کشور ما نشده است. اما به این معنا نیست که مصونیت داریم و وارد کشور نخواهد شد. باید کاملا هوشیار باشیم که این موادمخدر جدید صنعتی وارد کشور ما نشود.
** اگر بخواهید NPSها را تعریف کنید، چه میگویید؟
اگر NPSها در آینده دامنگیر جامعه بشری بشود، مثل تریاک، شیشه، متافتامین، هروئین و ... نیست که حداکثر 9-10 نوع هستند و میشود در موردشان اطلاعرسانی کرد. ما یک پیام روشن داریم که در آینده آن قدر دامنه این موادمخدر زیاد میشود که باید به ملت شریفمان بگوییم هر آنچه که غیر از مبادی رسمی مثل پزشک کارشناس، مشاور و مشاورسلامت خانواده تجویز میشود یا داروخانهها در اختیارشان قرار میدهند، از جای دیگر توزیع شود مطمئنا یک دام هست و باید مواظب باشند که خانوادهها، خودشان و جوانان به آن مبتلا نشوند.
اخبار اجتماعی - آفتاب یزد