لزوم توجه به مشکلات صنایع دارویی کشور

مجموعه: اخبار اجتماعی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

 اخبار اجتماعی - محمود نجفی . رییس سندیکای صاحبان صنایع داروهای انسانی ایران
 لزوم توجه به مشکلات صنایع دارویی کشور

در حال حاضر، سالانه حدود 41میلیارد عدد انواع دارو (اعم از قرص، شربت، ویال، سرم، کپسول و...) در کشور مصرف می‌شود که قریب 96درصد آن، ساخت داخل است که میانگین عمق تولید داخل آنها در مرز 55درصد است، یعنی 45درصد مواد مصرفی برای تولید داروهای ایرانی وارد می‌شود و بقیه تولید داخل است.

هم‌اکنون حدود دوهزارو900قلم داروی ثبت‌شده رسمی در فهرست دارویی کشور وجود دارد که بیش‌از دوسوم این اقلام نیز ساخت داخل است. این حجم تولید داخلی مرتبط با دارو (اعم از داروی ساخته‌شده و مواد اولیه)، سالانه از خروج میلیاردها دلار ارز جلوگیری می‌کند و برای حدود 20هزار نفر شغل ایجاد کرده است که بیش از نیمی از آنها، تحصیلات دانشگاهی دارند.

کل ارزش بازار دارویی ایران، حدود هشت‌هزارمیلیاردتومان و ارز مصرفی برای دارو (اعم از بخش تولید و واردات داروی ساخته‌شده)، کمتر از دومیلیارددلار است که حدود 65درصد آن صرف واردات داروهای ساخته‌شده می‌شود. بنابراین حجم بازار دارویی کشور، کمتر از یک‌درصد کل تولید ناخالص ملی (حدود هشت‌دهم درصد) است. این در حالی است که کمتر از 20درصد کشورهای دنیا، دارای صنایع داروسازی و حتی مقررات مستقل ملی درخصوص دارو هستند. بنابراین صرف اینکه ایران دارای صنایع داروسازی است؛ آن‌هم در ابعادی که می‌تواند حدود هزارو850 قلم دارو را به تمامی اشکال دارویی (قرص، کپسول، ویال، آمپول و...) تولید کند، دستاورد بزرگی است.

البته باید در نظر داشت که این دستاوردها یک‌روزه حاصل نشده بلکه حاصل‌جمع دستاوردهای دانشمندان ایرانی در دروه‌های گوناگون است. این دستاوردها حاصل تلاش‌های فراوان جامعه داروسازان ایران است که افتخار بزرگی برای کشور محسوب می‌شود چراکه امروزه کشور ما دارای صنایع دارویی توانمند و قابل‌ طرح و رقابت در عرصه جهانی است، گرچه حفظ و ارتقای این توانمندی نیازمند توجه، مراقبت و رفع چالش‌های متعددی است.

اگرچه بیشتر داروهایی که در ایران تولید می‌شود، داروهای مشابه‌سازی‌شده است، اما باید در نظر داشت که این موضوع تنها خاص ایران نیست بلکه در تمام دنیا، داروهای «ژنریک» (داروهای مشابه‌سازی‌شده)، نسبت به داروهای «برند» (اصل)، بیشتر تولید و مصرف می‌شود، چرا که داروی «اصل» توسط یک شرکت ساخته شده و بسیار‌گران است. البته در همین‌جا باید تاکید کرد که در صنایع داروسازی، حتی ساخت و تولید داروی مشابه و ژنریک نیز به‌هیچ‌وجه ساده‌ نیست.  دارو، مانند محصولات صنعتی دیگر نیست که بتوان با مهندسی معکوس یا طراحی مجدد، مشابه آن را ساخت.

ساده‌ترین مولکول‌ دارویی از دست‌کم 15 ماده شیمیایی با نسبت‌های معین ساخته شده‌ است که حتی رعایت نکردن این نسبت‌ها، دارو را با مشکل مواجه می‌کند. به همین دلیل است که هیچ شرکتی حاضر نیست فرمول دقیق داروی خود را منتشر کند. دستیابی به فرمول مولکولی و ساختار داروهای جدید نیز به هزینه بسیار زیادی برای انجام تحقیقات نیاز دارد که گاهی به چندمیلیارددلار هم می‌رسد. همه‌ بنگاه‌های اقتصادی، به‌ویژه بنگاه‌های صنعتی، در همه‌جای دنیا باید همواره نگران پایداری و توسعه خود باشند، ما نیز برای حفظ و ارتقای توانمندی‌های صنایع دارویی خود، نیازمند مراقبت و توجه بیشتر هستیم.

ما اعتقاد داریم، صنایع داروسازی ایران استحقاق و ظرفیت بیشتری دارند که برای فعلیت‌یافتن این ظرفیت‌ها، باید تدابیر و برنامه‌های مهمی را به اجرا گذاشت و مشکلات این صنایع را حل کرد؛ برای مثال در فاصله زمانی سال 60 تا حدود سال 1382، ظرفیت‌های بالایی برای داروهای موردنیاز داخل، نصب و راه‌اندازی شد.

بنابراین بازار داخل در مورد بیشتر داروها به حد اشباع رسید، درحالی‌که قوانین، مقررات و حتی رویکردهای تولید و انگیزه‌های سرمایه‌گذاری، کماکان براساس الزامات ادوار قبل ادامه یافت. دولت‌ها، همچنان با هدف ارزانی و فراوانی دارو، نرخ‌گذاری را به سیاق 50، 60 سال گذشته انجام دادند.

طرح ژنریک برای داروهای ژنریک، هنوز ادامه دارد و سرمایه‌گذاران نیز بدون توجه به بحث ساده و ابتدایی «عرضه و تقاضا» و با نگاه به بازار داخل، ظرفیت‌های خود را ایجاد کردند؛ غافل از اینکه سختگیری در قیمت‌گذاری، برای زمانی مناسب بوده که 20درصد داروها ساخت داخل و 80درصد آن وارداتی بود و هرچه مردم و دولت پول کمتری بابت دارو پرداخت می‌کردند، به‌نفع کشور بود، چرا که پول کمتری عاید سایر کشورها می‌شد. طرح «ژنریک» نیز طرحی برای زمان جنگ و دوره پس‌ از آن بود که اصل بر تامین دارو مورد نیاز کشور بوده است. قطعا این طرح نمی‌تواند پاسخگوی نیازهای توسعه صنعت دارو باشد.

همچنین سرمایه‌گذاران نیز نباید فراموش کنند که تا ابد نمی‌توان برای بازار داخل تولید کرد و ضروری است که نگاه صنایع دارویی ایران، حداقل نگاه منطقه‌ای باشد. جمیع مسایل یادشده باعث شد که ما امروز با بازاری اشباع‌شده و مقررارتی محدودکننده مواجه باشیم. ضمن اینکه مسایل سال‌های اخیر مانند نوسانات نرخ ارز و شدت‌گرفتن افزایش تورم، این مشکلات قدیمی را تشدید کرده است.
  اخباراجتماعی - شرق