10ميليون بيكار تا چند سال آينده؟
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
تحليل‌هاي جمعيتي كشور نشان مي‌دهد جمعيت ايران پس از رشد يكباره در دهه ۶۰ و متعاقب آن در دهه ۷۰ هم‌اكنون به وضعيت مناسبي به لحاظ نيروي فعال اقتصادي رسيده، اما هدايت اين توانمندي عظيم به درستي صورت نمي‌گيرد كه ممكن است در آينده نزديك به عقيده مقامات ارشد دولتي، اين فرصت تبديل به تهديد و ويراني براي كشور شود.
دولتي‌ها مي‌گويند اگر نتوانيم امروز براي اشتغال فرداي جوانان برنامه‌ريزي كنيم، بايد به زودي و در طول چند سال آينده منتظر بيكاري چند ميليوني و به روايت‌هايي تا ۱۰ ميليون نفر با ويژگي‌ها و درخواست‌هاي جديد شغلي در كشور باشيم. نگاه جوانان امروز به مقوله كار و اشتغال تغيير كرده و فرزندان عموما مانند پدران خود فكر نمي‌كنند و اهداف بزرگ‌تري را در سر مي‌پرورانند. آنها عموما به دانشگاه رفته، درس خوانده و در رشته‌اي فارغ‌التحصيل شده اند؛ بنابراين توقعات خود را به ميزان تحصيلاتي كه داشته‌اند بالا برده‌اند و اين ديدگاه باعث شده تا عنوان شود ذائقه كارجويان نسبت به گذشته تغيير كرده و پيچيده شده است.
تغييرات شديد در نگاه به شغل در ايران
هرچند نمي‌توان گفت تمامي بيكاران و جويندگان كار كشور در شرايط توصيف شده قرار دارند و همگي دچار تغييرات شديدي در نگاه به بازار كار شده و هر شغلي را نمي‌پذيرند، اما اين نوع تفكر امروز به ديدگاه قالب در بازار كار ايران تبديل شده و عموما كارجويان انجام برخي مشاغل را براي خود كوچك مي‌شمارند و دست‌كم يك ليست ذهني از مشاغلي كه به آنها علاقه‌مند هستند را در ذهن خود دارند. پس افزايش جمعيت در دهه ۶۰ و ۷۰ باعث شده تا بازار كار ايران امروز در شرايط وفور عرضه نيروي كار در مقابل تقاضاي پايين قرار بگيرد، ورود به اين بازار براي بسياري از كارجويان دشوار باشد و دليلي شود تا اعلام شود متوسط دوره انتظار كارجويان براي ورود به بازار كار ۱۹ ماه است بنابراين وضعيت بازار فعلي كار ايران و جمعيت بالاي متقاضي كار مانند وضعيتي است كه بخواهند بار ترافيكي اتوباني را از طريق يك خيابان كوچك تخليه كنند.
كارشناسان عقيده دارند عدم توجه به تبعات ورود ميليوني كارجويان به دانشگاه‌ها در يكي دو دهه اخير و رقابت دانشگاه‌هاي مختلف در جذب جوانان، باعث شده تا امروز جمعيتي بزرگ به دروازه‌هاي بازاركاري برسند كه هر چه تلاش مي‌كنند نمي‌توانند راهي به درون آن بيابند. وزارت كار در گزارشي جديد به تحليل ضعيت فعلي جمعيت كشور پرداخته كه مي‌تواند فرصت‌ها و تهديدهايي را براي آينده بازار كار و حتي كشور به همراه خود داشته باشد. به عقيده كارشناسان وزارت كار، جمعيت ايران به لحاظ سني از سال ۱۳۷۵ تا ۱۳۹۰ وارد مرحله جواني شده و در اين دوره بخش عمده‌اي از جمعيت كشور در سنين ۱۵ تا ۲۹ سال قرار گرفتند.
همچنين در ادامه عنوان شده است: سومين مرحله‌اي كه جمعيت ايران به آن وارد شده، مرحله ميانسالي است كه در اين گروه سني جمعيت سنين ۳۰ تا ۶۴ سال قرار مي‌گيرند. اين مرحله از سال ۱۳۹۰ شروع شده و تا سال ۱۴۱۰ ادامه خواهد داشت و در واقع در اين دوره جمعيت ميانسال كشور به نقطه اوج خود خواهد رسيد بنابراين از جمعيت ۷۸ ميليون نفري فعلي كشور مي‌توان گفت 8/ 54 ميليون نفر در سن كار قرار دارند.
دوره طلايـــــي جمعيت ايران فرا رسيد
به عقيده جمعيت شناسان، چنانچه سهم گروه سني ۱۵ تا ۶۴ ساله به حدود ۷۰ درصد جمعيت كل كشور برسد، آن كشور وارد پنجره جمعيتي شده و از اين زمان به بعد، به عنوان يك فرصت جمعيتي از آن ياد مي‌شود. اهميت جمعيت در اين دوره سني به اين دليل است كه به لحاظ اقتصادي فعال و در سن كار قرار دارد و افزايش سهم آن مي‌تواند باعث رشد سريع‌تر اقتصادي و كاهش بار وابستگي خانواده‌ها شود.
كارشناسان بازار كار از وضعيت فعلي جمعيت دو نوع تعبير دارند كه يك نگاه وجود فرصت‌هايي براي كشور جهت استفاده از توان عظيم نيروي كار است و ديگري نگاه تهديدآميز است؛ زماني كه كشور نتواند براي مديريت جمعيت و استفاده از توانمندي‌هاي بالقوه آن برنامه‌ريزی داشته باشد. مهرنوشت؛ آنها مي‌گويند اگر وضعيت سياست‌گـــذاري‌هاي بازار كــــار، بنگاه‌ها، ميزان رشد اقتصادي، سرمايه‌گذاري‌هاي داخلي و خارجي و همچنين بي‌برنامگي براي استفاده از ۴۰ ميليون جمعيت غيرفعال كشور به همين منوال باشد، تا يك دهه آينده، بيكاري به مرز انفجار و تا ۱۰ ميليون نفر بالغ خواهد شد و اين زنگ خطري براي برنامه‌ريزان، دولت‌ها و سياست‌گذاران كشور است كه بايد به مقوله اشتغال توجه و نگاه ويژه داشته باشند.
حميد حاج اسماعيلي با بيان اينكه جمعيت فعلي ايران جوان محسوب مي‌شوند، گفت: بنابراين تا سال‌هاي آينده نيز جمعيت ايران به‌شدت جوان خواهد ماند و جايي براي نگراني نيست. اين كارشناس بازار كار اظهارداشت: در حال حاضر، وزارت كار كه بايد مسئول برنامه‌ريزي و هماهنگي دستگاه‌ها براي اشتغال زايي باشد به دليل تعدد مسئوليت‌ها و فعاليت‌ها دچار نوعي سردرگمي شده است.
آشفتگي در برنامه‌ريزي براي بيكاران
حاج اسماعيلي با بيان اينكه دو موضوع بيمه‌ها و رفاه مي‌تواند براي يك وزارتخانه و يك وزير كافي باشد، گفت: وزارت كار در شرايط مسئوليتي فعلي توان برنامه‌ريزي و سياست‌گذاري درباره بازار كار را ندارد. وي خاطرنشان كرد: اينكه گفته مي‌شود ما توان انجام برخي مشاغل را نداريم يا اينكه برخي رشته‌هاي دانشگاهي مانند كشاورزي بايد متوقف شوند، نشان‌دهنده اين است كه با وجود دانشگاه‌هاي علمي- كاربردي، هنوز هم سياست‌گذاري‌ها بر پايه‌هاي درستي در بخش اشتغال و تربيت نيروي كار انجام نمي‌شود.
به عقيده اين كارشناس بازار كار، بسياري از آسيب‌ها و مسائل فعلي بازار كار ايران از ناحيه مشاغل غيررسمي و ناپايدار است و متاسفانه از آن‌سو نيز دولت برنامه روشني براي اشتغال زايي و جهت دهي كارجويان ندارد. وي به موضوع تقاضاهاي شغلي زنان فارغ‌التحصيل دانشگاهي اشاره كرد و گفت: نمي‌توان انتظار داشت همه زنان در مشاغل منشي‌گري وارد شوند و لازم است تا دولت با برنامه‌اي مشخص و عملي به سمت مهار بيكاري پيش برود.
اخبار اجتماعی - آرمان
