فاجعه‌ای بشری در انتظار تهران است؛ گسل های پایتخت می توانند تا 8 ریشتر شهر را بلرزانند
- مجموعه: اخبار اجتماعی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25
سال 1385 گروه تحقیقاتی جایکا ژاپن مطالعاتی در زمینه گسل‌های تهران انجام داد و آسیب‌پذیری مناطق تهران را در این زمینه بررسی کرد. این تحقیقات به دلایل نامعلومی نیمه‌کاره رها شد. بخشی از اطلاعات این تحقیق در اختیار ما قرار گرفته‌است
به گزارش تیک ، چند زلزله‌ای که در چند روز گذشته اطراف تهران را لرزاند اگرچه کوچک بود، نگرانی‌های بزرگی برای پایتخت‌نشین‌ها به وجود آورد. این روزها در شبکه‌های اجتماعی خبرهای راست و دروغی در مورد زلزله احتمالی و تبعات آن در شهر منتشر می‌شود. ترس از زلزله‌ای که روزی تهران را ویران می‌کند، حتی برخی مسئولان را نیز به این موضوع حساس کرده است. به‌طوری که برخی به بلندمرتبه‌سازی‌های شهرداری روی گسل‌های تهران معترض شده و برخی دیگر حتی پا را از این فراتر گذاشتند و در مورد مشکلات امداد و نجات بعد از زلزله احتمالی اعلام خطر کرده‌اند. گفته‌هایی که گرچه نگرانی‌ها را افزایش می‌دهد، اما باید زنگ خطری برای مسئولان کشوری و شهری باشد که فاجعه ملی یا شاید فراتر از آن فاجعه‌ای بشری در انتظار تهران باشد.
بسیاری از ایرانی‌ها سال‌هاست روی گسل‌ها زندگی می‌کنند. این گسل‌ها همان‌قدر که خطرناک هستند ممد حیات هم هستند، چراکه محل خروج آب از دل زمین و سرسبزی و آبادانی نیز محسوب می‌شوند. اما حالا که تهران به کلانشهری تبدیل شده که انواع بهره‌کشی‌ها را از زمین کرده وحشت یک تکان کوچک آرامش را از شهروندان گرفته است.
در سال 1385 گروه تحقیقاتی به نام جایکا از ژاپن مطالعاتی را در زمینه گسل‌های تهران انجام داد و آسیب‌پذیری مناطق، بزرگا و تلفات زلزله احتمالی تهران را بررسی کردند. این تحقیقات البته چندین مرحله داشت که به دلایل نامعلومی نیمه‌کاره رها شد. بخشی از اطلاعات این اینفوگرافی بررسی مطالعات این گروه است که سعید سادات‌نیا، معمار، از طرح جامع تهران در اختیار ما قرار داده است.
گسل شمال تهران
این گسل بزرگ‌ترین گسل تهران است و قدرت زمین‌لرزه‌ای تا هشت ریشتر را نیز دارد. این گسل البته چندان فعال نیست و به دلیل ساخت‌وسازها و بافت شهری جدید‌تر و داشتن قطعات بزرگ‌تر (مساحت واحد‌های مسکونی) کمتر از گسل ری آسیب‌زا خواهد بود.
گسل جنوب تهران
اگرچه چندان گسل بزرگی نیست، فعال است و ظرفیت زلزله آن کمتر از هفت ریشتر و بزرگ‌ترین خطری است که تهران را تهدید می‌کند. به‌طوری که یک زلزله شش ریشتری در عمق کم در این گسل می‌تواند به فاجعه بزرگی برای کشور تبدیل شود. تراکم جمعیتی بالا و نبود ظرفیت‌های مناسب زندگی جمعی و مسائل بحران و شرایط دوران خطر می‌تواند حتی چند میلیون کشته برجای بگذارد و تهران را نابود کند به‌طوری که شاید ده‌ها کوره آدم‌سوزی برای از بین بردن کشتکان زلزله لازم باشد و بیش از 10 سال آوار‌برداری از شهر طول بکشد.
نشست زمین
کمبود زیرساخت‌ها در کلانشهری مثل تهران می‌تواند خود زمینه‌ساز حادتر شدن فاجعه باشد. به‌طوری که به دلیل تکمیل نشدن شبکه فاضلاب و وجود چاه‌های فاضلاب در اقصی‌نقاط شهر امکان نشست و خرابی زمین حتی در برخی مناطق تهران در حالت عادی نیز وجود دارد که قطعا زلزله آن را تبدیل به فاجعه می‌کند. بررسی در منطقه 9 تهران نشان می‌دهد زمین در این منطقه در حال حاضر نشست‌های قابل توجهی داشته است که در صورت بروز زلزله‌ای با ریشتر پایین هم می‌تواند آن را فاجعه‌آمیز کند. در حال حاضر تهران با مشکل دیگری نیز دست به گریبان است و به دلیل خشکسالی این سال‌ها، تهران نشست‌های زیادی داشته است که بیشتر در جنوب غربی و جنوب شرقی تهران متمرکز است.
بلندمرتبه‌سازی روی گسل
یکی از مواردی که در زلزله‌های نه‌چندان بزرگ آثار تخریبی دارد بلندمرتبه‌سازی روی گسل‌های پراکنده‌ای است که در نقشه تهران وجود دارد. حتی ساختمان‌های مهم مثل مرکز اسناد ملی ایران دقیقا روی گسل بزرگ سیدخندان واقع شده و ساختمان عظیم بانک مرکزی نیز در فاصله ۲۰۰متری گسل داوودیه قرار دارد.
انفجارها در تهران
مهم‌ترین خطر که در دقایق ابتدایی بعد از زلزله تهران را تهدید می‌کند، انفجار لوله‌های گاز در شبکه توزیع فرسوده گاز شهری است. این خطر حتی می‌تواند فاجعه دومی بعد از زلزله به وجود آورد. در کشور ژاپن و شهرهای زلزله‌خیز دنیا برای کاهش خطرات گاز از سیستم برق حتی برای امور گرمایشی شهروندان استفاده می‌شود، چراکه انرژی برق خطرات کمتری برای ایمنی شهر دارد.
حمل‌ونقل عمومی
می‌گویند متروی تهران جزء معدود بخش‌هایی است که در برابر زلزله هشت ریشتری در تهران نیز مقاوم خواهد بود. این موضوع که شبکه حمل‌ونقل عمومی در این موقعیت بحران فعال باشد از اهمیت زیادی برخوردار است. اما باید دید ورودی مترو‌ها نیز آمادگی دسترسی دارند و مدیریت بحران در مسیر حرکت مترو‌ها مراکزی را برای امداد‌رسانی و پناه دادن به مردم مشخص کرده است یا خیر. چیزی که به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی برای آن صورت نگرفته است.
اخبار اجتماعی - تیک
