889 بورسیه لغو شد و 1689 بورسیه در آستانه لغو است(+ اینفوگرافی)

مجموعه: اخبار کنکور و دانشگاه

تاریخ انتشار : یکشنبه, 04 آبان 1393 13:03

اخبار دانشگاه -889 بورسیه لغو شد و 1689 بورسیه در آستانه لغو است(+ اینفوگرافی)

هرچند برخی تلاش دارند تا این گونه نشان دهند که گزارش وزارت علوم از تخلفات رقم خورده در بورسیه ها حکایت از رقم خوردن فاجعه نمی‌دهد، اما آمار و ارقام چیز دیگری نشان می‌دهند.

داستان تخلفات رقم خورده در چگونگی جذب دانشجویان دکترا در سالهای گذشته که به نوعی با ماجرای اعطای بورس به برخی دانشجویان و اجحاف در حق دانشجویان واجد شرایط گره خورده بود، بعد از آنکه –خواسته یا ناخواسته- با استیضاح وزیر علوم دولت فعلی گره خورد، به شکل گیری پرونده‌ای رسید که اکنون نخستین گزارش پیرامون آن منتشر شده و آمار عجیب و غریبی از تخلفات رخ داده برملا کرده است.

آن گونه که در گزارش روزهای گذشته وزارت علوم از تخلفات رقم خورده در اعطای بورس در حد فاصل سالهای 88 تا 92 آمده، در این مدت 3772 نفر در حالی به چهار روش بورس دکترا دریافت کرده‌اند که هیچ کدام بر اساس قانون مصوب مجلس نبوده، بلکه بر اساس دستورالعملی جذب شده‌اند که اگر نگوییم من در آوردی و برخلاف روح اعطای بورسیه بوده، به نظر حق مطلب را ادا نکرده‌ایم!

از این رو می‌گوییم برخلاف قانون که می‌بینیم بر اساس «قانون اعزام دانشجو» (مصوب سال ۱۳۶۴ مجلس شورای اسلامی)، اعطای بورس می‌بایست از طریق آزمون سراسری گیرد، حال آنکه این اتفاق روی نداده، بلکه طی فراخوان و به کمک مصوبه‌ای انجام شده که برای جذب رتبه‌های ممتاز دانشگاهی و برگزیدگان المپیادی تدارک دیده شده بود؛ مصوبه‌ای که اگر به آن عمل می‌شد، چه بسا باز جای امیدواری داشت اما این اتفاق هم روی نداد و با افزوده شدن یک بند خاص –که اعطای بورس را شامل افراد «دارای خدمات و سوابق برجسته در زمینه‌های ایثارگری، فرهنگی و اجتماعی» هم می‌کرد و به غایت گنگ بود و جای تفسیر داشت،- به حاشیه رفت.

3772 نفر بورس گرفتند، بیش از 3000 نفر جایی نرفتند!
البته مسیر بدعت گذاری در اعطای بورس به این اندازه محدود نماند بلکه در ادامه با اختراع شیوه «تبدیل بورس خارج به داخل» و چند نوآوری دیگر دستخوش انحرافات بیشتری از قانون شد تا در نهایت شاهد آن باشیم که از 3772 نفری که بورس دریافت کرده بودند، تنها کم729 تن راهی ادامه تحصیل در خارج از کشور شدند که البته در این جمع نیز افرادی بودند که مستحق دریافت این امتیاز نبودند!

بر اساس گزارش رسمی وزارت علوم که به تازگی منتشر شده، 1867 نفر با تبدیل بورس خارج به داخل به ادامه تحصیل مشغول شدند، 1011 تن از مربیان دانشگاه ها به صف دانشجویان دکترا پیوستند و 165 تن از ایثارگران شاغل در وزارتخانه و دانشگاه ها نیز بورسیه شدند اما بررسی ها نشان داد در اعطای بورس به هر سه دسته مشکلات فراوانی وجود دارد.

یکی از عمده ترین اشکالات آنجا بود که شرط‌های حداقلی مانند داشتن حداقل معدل در دوره کار‌شناسی ۱۴ و در دوره کار‌شناسی ارشد ۱۶ در کنار شرط سنی برای بسیاری از دریافت کنندگان بورس رعایت نشده بود و علاوه بر آن، شرط ارائه معرفی نامه از طرف یکی از دانشگاه‌ها، وزارت علوم یا سایر دستگاه ها به هیات اعطای بورس (که وفق قانون فقدان آن، ولو متقاضی صلاحیت علمی لازم را داشته باشد،، مساوی با مردود دانستن وی است) برای برخی ندید گرفته شده بود.

همه این اشکالات در حالی بروز کرده بود که دریافت کنندگان بورس، هم عرض دریافت این موهبت، از امتیاز استخدام به عنوان هیأت علمی هم برخوردار شده بودند و البته هنوز تصمیمی درباره تداوم در اختیار داشتن این امتیاز یا لغو آن برای آن دسته از ایشان که اشکالاتی متوجه بورسیه شان شده اما لغو بورس برایشان در نظر گرفته نشده، اعلام نشده است.

نیمی از دریافت کنندگان بورس، از نوع «تبدیلی» هستند!
اشکال بزرگ بعدی آنجا رخ داده که می‌بینیم نیمی از دریافت کنندگان بورس تحصیلی با استفاده از مسیر انحرافی «تبدیل بورس خارج به داخل»، به این بهانه که «تبدیل برخی بورس های خارج به داخل کشور می‌تواند از صرف منابع ارزی کشور جلوگیری کند» بدون آنکه پا از کشور بیرون بگذارند، یا پذیرش دانشگاه های خارجی (ولو انواع دانشگاه های کمتر معتبر یا غیر معتبر) را دریافت کنند و یا ملزم به شرکت در آزمون سراسری دکترا برای محک خوردن سطح علمی شوند، بورس خود بدون هیچ دردسری به بورس تحصیلی داخل تبدیل می‌کرده‌ و به مانند دانشجویان زحمت کش داخلی که از چند فیلتر عبور کرده بودند، در بهترین دانشگاه های کشور به ادامه تحصیل همراه با امتیازات خاص مشغول می‌شدند.

در سایه چنین روشی بود که به اینجا رسیدیم که وفق گزارش های رسمی، شاهدیم برخی توانسته‌اند بورس خارج زبان و ادبیات فارسی، تاریخ انقلاب اسلامی ایران، فقه و حدیث، مدرسی انقلاب اسلامی، نهج البلاغه، معارف اسلامی و... را دریافت کرده و با تبدیل آن به داخل، دانشجوی دکترا شوند!

بدین ترتیب آنچنان این شیوه غیرقانونی و البته مخالف با روح اعطای بورسیه به کرات مورد استفاده قرار گرفت که دیگر کسی نمی‌دانست اگر نیازی به اعزام دانشجو با خارج برای فراگرفتن تخصصی خاص نیست، پس چرا بساط اعطای بورس خارج برچیده نمی‌شود؟! آیا غیر از این است که این بساط جمع نشده چون بهترین راه برای دور زدن قانون بوده و تنها با این شیوه من درآوردی می‌شد شروط اساسی برای حضور در دوره دکترا، سختی های کنکور و مصاحبه ورودی این مقطع و دیگر قیود قانونی را دور زد؟!

 برای دیدن اینفوگرافی در ابعاد بزرگتر روی آن کلیک کنید

ظرفیت دانشگاه‌ها را بورسیه‌ها تعیین می‌کردند نه هیچ عامل دیگری
از جمله عارضه‌های این شیوه، عدم رعایت ظرفیت پذیرش توسط دانشگاه‌ها در موارد متعدد بود که از یکسو عدالت آموزشی را با جذب بورس های تبدیل شده در بهترین دانشگاه های کشور، بدون احراز شرایط علمی افراد سود برده از این روش رقم زد و از سوی دیگر، اجحاف در حق دانشجویانی موجب شد که ماحصل تلاش های مستمرشان، قبولی در دانشگاهی با ظرفیت محدود شده بود اما مجبور شدند امکانات محدود دانشگاه را با این دانشجویان غیرقانونی شریک شوند!

عجیب تر آنجاست که می‌بینیم بر اساس گزارش وزارت علوم، تبدیل بورس‌های خارج به داخل اینقدر قوانین را به سخره گرفته که حتی تحقیقات مقدماتی برای صحت سنجی اظهارات این دانشجویان غیرقانونی نیز صورت نگرفته تا جایی که به تازگی آشکار شده برخی از ایشان در اظهارات خود موارد کذب نیز درج کرده و به عنوان مثال، معدل کمتر از یازده خود در دوران کارشناسی را بیش از 14 ذکر کرده‌اند!

بماند این شیوه دور زدن قانون اینقدر به مذاق آقایان خوش آمده بود هیچ کسی از خودش نپرسید چگونه است سهم رشته های علوم انسانی در اعطای بورس خارج به 60 درصد رسید تا از این مسیر بسیاری دکترای خود را تبدیل بورس در داخل کشور، در برترین دانشگاه های دریافت کرده و تضمین استخدام در هیات علمی را هم به عنوان هدیه‌ای بی نظیر دریافت کنند؟ آیا واقعا در این رشته ها نیازی به اعطای بورس خارج، آن هم به این اندازه و در این حجم داشته‌ایم؟!

برخی در زمان طرح سربازی خود بورس گرفتند و دانشجوی دکترا شدند!
این اشکالات در تبدیل بورس خارج به داخل در حالی مطرح است که با دقت در گزارش وزارت علوم درخواهیم یافت اعطای بورس به مربیان دانشگاه ها نیز حاوی اشکالات عجیب و غریبی است؛ به این صورت که ابتدا دستورالعمل ادامه تحصیل مربیان دانشگاه‌ها در سال ۸۹ با حذف شرایط علمی، به صرف داشتن شرط سنی و یک سال سابقه کار تقلیل یافته تا برخلاف گذشته، حتی مربیان پیمانی و طرح سربازی هم مشمول دریافت بورس شوند و بعد همین شروط نیم‌دار نیز گاه رعایت نشده تا در نتیجه شاهد مواردی باشیم که در آن مربی تنها با کمتر از ۶ ماه حضور به صورت پیمانی در دانشگاه، به صف دریافت کنندگان بورس پیوسته است!

البته تخلف در این نوع دریافت بورسیه، به این موارد محدود نمانده و در مقیاس بزرگتر نیز رخ داده است؛ آنجا که می‌بینیم در سال‌های ۸۹ تا ۹۲ نزدیک به نیمی از مربیان معرفی شده و شاغل به تحصیل از این طریق، دارای حکم استخدام پیمانی بوده‌اند که عملاً صدور حکم مأموریت تحصیلی آنان -طبق قانون- فقط با تائید هیات امنای دانشگاه محل خدمت امکان پذیر بوده ولی متاسفانه این روند قانونی در اکثر موارد طی نشده تا اشتغال ایشان به تحصیل، پرداخت شهریه و ادامه تحصیل کنونی آن‌ها مغایرت قانونی داشته باشد.

بدین ترتیب شاهدیم که بورس ۴۴۸ تن از ایشان به همین دلیل در آستانه لغو قرار گرفته است؛ به این صورت که وزارت علوم اسامی ایشان را به دانشگاه‌ها اعلام کرده تا در اولین جلسه هیات امنا برای آنان تصمیم گیری کنند. یعنی این افراد تا این لحظه به طور غیرقانونی مشغول تحصیل هستند و اگر نتوانند مصوبه هیات امنا را کسب کرده و نظر وزارت علوم را جلب نمایند، دست کم با لغو بورس و بازگرداندن هزینه های پرداختی مواجه خواهند شد.

چه کسی می‌داند سرنوشت این دو گروه چه خواهد شد؟
جدای دو دسته یاد شده، اشکالاتی به بورس اعطا شده به آنهایی که برای ادامه تحصیل از کشور خارج شده‌اند و همچنین بورس اعطا شده به 165 تن از ایثارگران شاغل در وزات و دانشگاه ها نیز وارد است که نشان می‌دهد به کل روند اعطای بورس در دولت سابق حتی یک نقطه بی عیب و نقص ندارد!

آن گونه که گزارش وزارت علوم نشان می‌دهد، ایثارگرانی که در دانشگاه ها و وزارت خانه مشغول به کار بوده و در فاصله زمانی سال‌های ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۲ بر اساس دستورالعملی خاص، بدون آزمون برای ادامه تحصیل در دوره دکتری معرفی شده‌اند، از این رو بورس دریافتی شان تعیین تکلیف نشده مانده که اصل دستورالعمل اتکا شده برای ورود ایشان به دکترا مورد ابهام قرار گرفته و دیوان محاسبات، اشتغال همزمان با تحصیل را برای ایشان مغایر قانون اعلام کرده و ادامه پرداخت شهریه ایشان را خلاف قانون دانسته است.

جدای این دسته، همانگونه که پیشتر اشاره شد، برخی از شمار آن دسته از دریافت کنندگان بورس که برای ادامه تحصیل راهی خارج از کشور شده اند نیز برخی شرایط لازم را دارا نبوده‌اند که وزارت علوم ترجیح داده چون نیمی از ایشان دوره بورسشان به اتمام رسیده و قطع بورس مابقی هم می‌تواند تبعات اجتماعی و سیاسی نامطلوبی به همراه داشته باشد، تنها با بکارگیری سازو کارهای دیگر به کنترل کیفیت تحصیل ایشان همت گمادره و قطع بورس ایشان را از دستور کار خارج کند.

بورس 889 نفر لغو شد و بورس 1689 نفر در آستانه لغو قرار گرفت
بدین ترتیب همانگونه که در اینفوگرافی پیوست شده مشاهده می‌شود، درخواهیم یافت از 3772 بورسیه شده در حد فاصل ساهای 88 تا 92، بورس 889 نفر (840 نفر از کسانی که از روش تبدیل خارج به داخل بورس شده بودند + [به اضافه] 23 تن از ایثارگرانی که شرایط مندرج در بخشنامه صادر شده برای این قشر را نداشتند + 26 نفر که به علل مختلف از جمله عدم شروع تحصیل، انصراف و... پرونده شان مختومه شده) لغو شده و می‌بایست هزینه های پرداخت شده را به وزارت علوم بازگردانند و بورس 1689 نفر دیگر در آستانه لغو است چون تا این لحظه واجد شرایط دریافت بورس نیستند.

از این رو می‌گوییم این جمع بزرگ در آستانه لغو بورس قرار دارند که می‌بینیم این افراد (1241 تنی که تاکنون نتوانسته‌اند اعلام نیاز از دانشگاه‌ها اخذ کنند +۴۴۸ تن از مربیان شاغل به تحصیل که مصوبه هیات امنا را کسب نکرده‌اند) شرط لازم برای دریافت این موهبت را نداشته‌اند ولی مسئولان وزارت علوم این فرصت و شانس را در اختیار ایشان قرار داده‌اند که حداقل های لازم برای دریافت بورس را، بعد از آنکه شروع به تحصیل ایشان به صورت غیرقانونی در دوره دکترا آغاز شده، کسب کنند!

اخبار دانشگاه - تابناک