انتخاب رئیس دانشگاه به شیوه دموکراتیک یا مجلس خواص؟

مجموعه: اخبار کنکور و دانشگاه

تاریخ انتشار : دوشنبه, 30 -3443 03:25

اخبار دانشگاه - تصمیم وزارت علوم برای انتخاب رئیس دانشگاه تهران؛
انتخاب رئیس دانشگاه به شیوه دموکراتیک یا مجلس خواص؟

وقتی بدانیم نیمی از اعضای کابینه دولت از اعضای هیات علمی این دانشگاه هستند و از سوی دیگر، آگاه باشیم که منتقدان دولت هم به هرگونه تصمیمی درباره این دانشگاه حساسیت شدید دارند، تازه خواهیم توانست اهمیت موضوع را درک کنیم.

به گزارش «تابناک»، پس از آنکه در واپسین روزهای بهمن ماه 92،  خبر عزل فرهاد رهبر از ریاست دانشگاه تهران مخابره شد، همگان را به شوکی فرو برد که باورپذیری خبر را برایشان سخت می‌نمود تا جایی که خود رهبر، ضمن تایید صحت خبر هنوز نمی‌دانست دستاویز برکناری‌اش چیست و اعلام کرد که تا رسیدن حکم برکناری در سمت خود خواهد ماند.

اما ماجرا ساده تر این این حرف ها بود؛ مسئولان وزارت علوم و به ویژه وزیر که پیشتر با چند تغییر انگشت شمار روسای دانشگاه، مورد نوازش شدیدترین انتقادات و حتی حملات مخالفان خود قرار گرفته بودند، این بار برای کنار زدن فرهاد رهبر تنها منتظر رسیدن زمان مناسب شده بودند و در آن زمان، اقدام دلخواه خود را عملیاتی کرده بود.

در حقیقت کنار گذاشتن فرهاد رهبر، برکناری وی نبود بلکه مدت زمان ریاست چهارساله وی بر این دانشگاه به پایان رسیده بود و وزارت علوم نخواست که این ریاست تمدید شده  و حتی خبر اتمام دوره چهارساله، زودتر رسانه‌‌ای شود، تا نه شصت مخالفان باخبر شود و نه حتی خود رئیس سابق دانشگاه چنین موضوعی را به یاد بیاورد.

تا اینجای کار همه چیز وفق مراد وزارت علوم پیش رفته بود و هیچ منتقدی نمی‌توانست به این اقدام خرد بگیرد (البته برخی که نمی‌دانستند این اتفاق برکناری نبوده، بلکه دوره ریاست فرهاد رهبر پایان یافته، هم انتقاد کردند و هم تندترین سخنان را بیان کردند اما بعدتر متوجه اشتباهشان شدند و سکوت کردند!)  اما هنوز چالشی بزرگ به نام انتخاب رئیس چدید پیش رویشان قرار داشت.

بحث انتخاب ریاست دانشگاهی‌ست که پنجاه هزار دانشجو، دو هزار استاد و پنج هزار کارمند دارد و مهم تر از اینها، نیمی از اعضای کابینه دولت یازدهم عضو هیات علمی آن هستند اما همه اینها در مقابل مناقشات سیاسی برای تسلط بر این دانشگاه، بسیار ناچیز و حتی قابل اغماض است و به همین دلیل هر تغییری در این دانشگاه را با سخت ترین واکنش ها مواجه می‌کند.

بدین ترتیب مسئولان وزارت علوم در شرایطی قرار گرفتند که از یک سو می‌بایست نکات مدنظر خود را اعمال کرده و شمار زیاد دوستان خود را راضی نگه دارند و از سوی دیگر آگاهند برخی انتخاب ها و یا حتی حواشی این انتخاب می‌تواند بار دیگر جنجالی علیه‌شان به راه انداخته و ادامه کار را برایشان دشوار کند.

بر این اساس، چه بسا انتخاب به شیوه رای گیری از اساتید، بهترین راهکار ممکن به نظر می‌رسید و حالا شنیده می‌شود که چنین راهکاری در دستور کار قرار گرفته و در حال پیگیری‌ست؛ به این صورت که قرار است از دانشکده‌های مختلف، به ازای هر چهل عضو هیات علمی یکی به عنوان نماینده انتخاب شده و مجموعه این نمایندگان شورایی شکل دهند که رئیس دانشگاه را تعیین خواهد کرد.

این ها را یک منبع آگاه به خبرنگار «تابناک» می‌گوید و می‌افزاید: این نماینده‌ها که همگی می‌بایست دانشیار و یا استاد باشند، به کمک رای گیری در دانشکده ها انتخاب خواهند شد و در نهایت، شورایی را شکل می‌دهند که با رای گیری، سه نفر از بین خودشان را برای قرار گرفتن در جایگاه ریاست دانشگاه انتخاب کرده و انتخاب از میان این سه گزینه را به وزیر علوم می‌سپارند.

البته این شیوه جالب همان چیزی است که پیشتر وزیر علوم در جلسه تودیع فرهاد رهبر و معارفه امید، به عنوان سرپرست دانشگاه تهران هم بیان کرده بود. وزیر آن روز تاکید کرد که «رئیس دانشگاه تهران از میان اساتید منتخب تعیین خواهد شد» و افزود: «هر چه زودتر کمیته منتخبان دانشگاه تشکیل و از میان اساتید منتخب دانشگاه تهران، رئیس معین خواهد شد.»

با این توضیح، درخواهیم یافت که نه تنها مسئولان وزارت علوم در باره زمان اتمام مسئولیت فرهاد رهبر در دانشگاه تهران، به ویژه زمانی که شایعات عزل وی مطرح و نوک پیکان انتقادات به وزرت علوم تیزتر می‌شد، هوشمندی به خرج دادند، بلکه بهترین و هوشمندانه ترین راه را برای انتخاب رئیس این دانشگاه برگزیده اند که هرگونه شائبه سیاسی کاری را از ایشان دور خواهد کرد و دهان منتقدان را هم خواهد بست.

فارغ از این مسائل، اگر چنین شیوه‌ای برای دانشگاه تهران به اجرا درآید، می‌بایست انتظار داشته باشیم که به زودی در دیگر دانشگاه‌های کشور هم به کار گرفته شده و در مسیری صحیح، انتخاب روسای دانشگاه از حد دوست و دشمن فراتر رفته و در مسیر صحیح قرار بگیرد و البته واضح است که یک معنای دیگر این سخن، از گود خارج شدن روسای دانشگاهی است که اعضای هیات علمی و دانشجویان آن دانشگاه ها، دل خوشی از تداوم ریاستشان ندارند!

اما از این دورنمای روشن که فاصله بگیریم، شایعاتی به گوشمان خواهد خورد که چندان دلچسب نیست و می‌تواند پایان ماجرا را تلخ کند؛ در شرایطی که چندی پیش عبدالحسین فریدون، مدیر کل دفتر وزارتی وزارت علوم از واگذاری کامل وظیفه تعیین رئیس دانشگاه تهران به این دانشگاه سخن گفته و وزیر علوم را صرفاً ابلاغ کننده حکم ریاست این دانشگاه خوانده است، شنیده می‌شد که انتخاب نمایندگان اعضای هیات علمی دانشکده ها ممکن است صورت نگیرد.

با این تغییر، معلوم نیست که چگونه قرار است اساتید منتخب دانشگاه انتخاب شوند؛ آیا قرار است روسای دانشکده نمایندگان اعضای هیات علمی را انتخاب کنند یا سرپرست دانشگاه این انتخاب‌ها  را عهده دار خواهد شد و به نوعی «مجلس خواص» تشکیل خواهد داد؟ شاید هم راه دیگری در نظر گرفته شده که ما از آن بی خبریم.

بدین ترتیب هرچه تاکنون مسئولان وزارت علوم توانسته اند با سکوت خواسته‌های خود را درباره رئیس دانشگاه تهران پی بگیرند، اکنون که قرار است شیوه ای جدید برای انتخاب رئیس بعدی  به کار بسته و به عمر سرپرستی معاون اداری و مالی وزارت علوم در دانشگاه تهران خاتمه دهند، بد نیست که سکوت خود را شکسته و شفاف این شیوه نامه را توضیح دهند تا هم خیال دانشگاهیان راحت شود و هم فرصت خبرسازی برای کسانی که می‌گویند رئیس این دانشگاه انتخاب شده، از بین برود!

اخبار دانشگاه - تابناک