چه کسی نام سوره های قرآن را انتخاب کرده است؟



انتخاب  نام سوره های قرآن,تعداد سوره های قرآن

چه کسی نام سوره های قرآن را انتخاب کرده است؟

 

چه كسي مقدار آيات يك سوره و نام سوره ها را معين كرده است؟ و به چه دليلي اين اسامي را معين كرده است؟

الف: تعيين مقدار آيات
تعيين مقدار آيات يك سوره توسط شخص نبي اكرم ـ صلي الله عليه و اله ـ صورت گرفته است يا به عبارتي امري توقيفي بوده و رأي و نظر صحابه در آن دخالت نداشته است.[1]


طبق روايات وارده جبرئيل هرگاه فرود مي آمد و آياتي به همراه داشت موضع و جايگاه هر آيه اي را در سوره تعيين مي كرد و آن‌گاه رسول خدا ـ صلي الله عليه و اله ـ آن را بر يارانش قرائت مي كرد و به نويسندگان وحي فرمان مي داد كه آن را در جاي خود بنگارند.[2]


عثمان بن ابي العاص گويد: ما نزد رسول خدا ـ صلي الله عليه و اله ـ بوديم و ديديم كه ديدگان خود را بالا برده و سپس آن را در نقطه اي متمركز كرد و پس از آن فرمود: جبرائيل هم اكنون بر من فرود آمد و گفت آية:« إِنَّ اللَّهَ يَأْمُرُ بِالْعَدْلِ وَالإحْسَانِ وَإِيتَاءِ ذِي الْقُرْبَى وَيَنْهَى عَنِ الْفَحْشَاءِ وَالْمُنْكَرِ وَالْبَغْيِ يَعِظُكُمْ لَعَلَّكُمْ تَذَكَّرُونَ[3]؛ خداوند به عدل و احسان و بخشش به نزديكان فرمان مى‏دهد؛ و از فحشا و منكر و ستم‏، نهى مى‏كند؛ خداوند به شما اندرز مى‏دهد، شايد متذكّر شويد!» را در اين جايگاه از سوره قرار دهم.[4] و مواردي ديگر از اين احاديث و روايات وجود دارد كه گوياي مطالب فوق است.


در مورد سوره ها نيز تمام سوره ها جز سورة توبه با « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» شروع و با « بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ» سورة بعدي تمام مي شد.

 

ب: تعيين نام سوره ها
هر سوره اي در قرآن كريم، همزمان با حيات رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ داراي نام و عنوان يا نام ها و عناويني بوده است كه از طريق وحي معين و مشخص گرديد و به اصطلاح اسامي سوره ها نيز امري توقيفي و با صلاح ديد شخص پيامبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ  و به فرمان خدا نام گذاري شده است.[5] و پس از وفات پيغمبر اكرم ـ صلي الله عليه و آله ـ در طي مرور زمان هر سوره و حتي بسياري از آيات به خاطر خصوصيات و مزايا و يا اشتمال آن ها بر مسائل و موضوعات خاصي داراي عناوين و اسامي ديگر نيز گرديد؛ كه از جانب علماء به آن سور و آيات داده شد. مثلاً در فقه و اصول اسلامي بسياري از آيات  داراي اسامي وعنوان هاي خاصي شدند كه به عنوان نمونه مي توان به چند مورد اشاره كرد:


آية تطهير، آية نفي سبيل ، آية نبأ و ركون و … .[6]

 

 
ج: علل «نام» و تعيين محدوده سوره ها
1ـ اعجاز قرآن: خداوند متعال  با مشخص كردن جايگاه آيات و سور آن و هم چنين بخش بخش كردن آن ها توسط رسول خدا ـ صلي الله عليه و آله ـ در مقابل معاندين قرآن ، از آن ها تقاضاي آوردن سوره و يا سوره هايي مثل قرآن مي نمايد.


2 ـ آسان كردن كار بر مردم و تشويق آنان بر ياد گرفتن و آموختن و حفظ كردن قرآن:  زيرا اگر قرآن كريم يك متن به هم پيوسته بود حفظ و فهمش دشوار مي گشت و كار مشكل بود اما با مشخص شدن آيات و سوره ها و بخش بخش شدن،راحت تر مي توان آن را حفظ كرد.


3 ـ دلالت هر آيه و سوره اي بر موضوعات خاص : هر آيه و سوره اي بر موضوع سخن و محور كلام دلالت مي كند، چون در هر آيه و سوره اي موضوع روشن است.


4 ـ شادماني قاري قرآن با پايان دادن سوره اي : چون قاري و خواننده  سوره اي ، سوره  يا بابي از كتاب را به پايان برده و ديگري را آغاز كند شادمان‌تر و خرسندتر مي گردد و بر تحصيل بقية آن بيش‌تر برانگيخته مي شود[7] و دوست دارد كه بيش‌تر بخواند و استفاده كند. بدين جهت قرآن به اجزايي تقسيم شده است.

پي نوشت ها:
[1]. معرفت، محمد هادي، علوم قرآن، قم، انتشارات مؤسسة فرهنگي انتشاراتي التمهيد، 1378 ش، ص 111 ؛ راميار، محمود، تاريخ قرآن، تهران، انتشارات اميركبير، 1379 ش، ص 581.
[2]. ر.ك: راميار، محمود، تاريخ قرآن، ص 574.
[3]. نحل/ 90.
[4].  حجّتي، محمد باقر، تاريخ قرآن، تهران، انتشارات دفتر نشر فرهنگ اسلامي، 1376 ش، ص 68.
[5]. ر.ك: معرفت، محمد هادي، علوم قرآن، ص 112.
[6]. ر.ك: حجتي، سيد محمد باقر، علوم قرآن، ص 98.
[7]. ر.ك: راميار، محمود، تاريخ قرآن، ص 580.

 

منبع: andisheqom.com

کالا ها و خدمات منتخب

      ----------------        سیــاست و اقتصــاد با بیتوتــــه      ------------------

      ----------------        همچنین در بیتوته بخوانید       -----------------------