تفسیر صحیفه سجادیه - دعای هفتم
- مجموعه: تفسیر صحیفه سجادیه
| و كان من دعائه عليه السلام اذا عرضت له مهمه او نزلت به ملمه و عند الكرب الهم: الحزن. مهمه حالت شديده. ملمه: از المام به معنى نازله. كرب: غم شديد. يعنى: بود از دعاى آن بزرگوار عليه السلام زمانى كه عارض مى شد او را هم و حزن شديد يا نازل مى شد او را نازله و زمان حصول غم، شكى نيست كه خلاق عالم قضاء حوائج كند اعظم شاهد بر وجود بارى قضاء حوائج عباد است و او دلالت كند كه كسى هست مطلع بر نيات و ما فى الضمير عبيد است آن نيست مگر آن كسى كه انبياء و ذوى الاديان و اولوالالباب خبر بر وجود آن داده اند بلكه هر كه را اعتقاد بر آن نيست غايت آن است كه شبهه در صغرى شد نزد او به حيث دهرى ثابت كند از براى دهر آن چيز كه از براى خدا ذكر مى كنيم و بالجمله توجه به او از جهت قضاء حوائج طرق دارد اعظم آن طلب از آن است به زبان اسباب طلب به زبانى، يكى از آن اين دعاى شريف است كه معروف عند الناس شد در رسيدن به حوائج به خواندن و دعوى تجربه شده است حتى اهل ختوم ختمى از براى آن نقل نموده اند و آن اين است كه بايد در شب يكشنبه ابتدا كند و در هر شب ده مرتبه بخواند و قبل از خواندن چهل مرتبه بگويد: يا الله و ده مرتبه صلوات بگويد و چهل مرتبه الله بدون ياء نداء بگويد و در اين دعاء لفظ يا رب در سه موضع واقعست بر هر يك از آن سه لفظ كه برسد آن قدر بگويد كه نفس قطع شود و بايد اين ختم ما بين صبح كاذب و صادق واقع شود و در قضاء حوائج بسيار مجرب است و مى بايد كه اين ختم در ده روز به اتمام رسد در اين ده روز هر روز ده مرتبه بخواند. نوع ديگر در يازده روز اين ختم را به اتمام رساند چنانكه روز اول يك مرتبه روز دويم سه مرتبه روز سيم پنج مرتبه روز چهارم هفت مرتبه و همچنين روزى دو مرتبه از سابق زياد كند كه در روز يازدهم بيست و يك مرتبه خوانده شود انشاءالله به حاجت رسد و نقل تجربه او مكرر شده است العلم عند الله روايت شده است كه يسع بن حمزه عامل بود در بعضى از بلدان در زمان معتصم عباسى غضب بر او كرد و او را محبوس بغل و زنجير نمود و اراده ى قتل او را داشت نوشت خدمت حضرت ابى الحسن الثالث عليه السلام حكايت خود را در جواب حضرت نوشت ضرر بر تو نيست، بر تو باد اى يسع اينكه بخوانى دعاى يامن تحل را خواهد خدا تو را نجات داد به سبب آن دعاء بلا اگر توجه كند بلاء به آل محمد يا عدو غالب شود ايشان را يا از فقر به ترسند توسل كنند به خدا به خواندن اين دعاء، مى گويد يسع: بعد از اينكه رسيد به من اين دعاء خواندم اول روز نگذشت از روز مگر اندكى قسم به خدا آمد مردى از قبل و زير و برد مرا به سوى آن نظر كرد چون نظر او به من افتاد خنديد و امر كرد به برداشتن غلها و خلعت فاخر مرا پوشانيد و عطر داد استعمال نمودم و مرا در پهلوى خود نشانيد و معذرت از من خواست و آن چيز كه از من بردند رد نمودند، و مرا عامل و والى كرد بر آن چيز كه عامل بودم با بعضى از نواحى ديگر همه اينها از بركت اين دعاى شريف شد. اللغه: حل باز كردن. عقد: بفتح عين شد نمودن عقد كغرف جمع آن، مكاره: جمع مكروه به معنى امر شاق. فثاء: اى سكن يقال فثات القدر يعنى جوش و غليان او را ساكن نمودم التماس: مطلب مساوى و اين جا مطلب دانى از عالى است. مخرج: محل خلاصى. روح: به فتح راء به معنى راحت، فرج: باز شدن، حزن دل سست شدن، صعاب جمع صعب به معنى امر مشكل است، تسبب: قبول سببيت كردن، اسباب چيزى كه به مقصود رساند، قضاء: عبارت از امورات جاى آورده شده، مضى: به معنى نفوذ و موجود شدن. ايتمار: قبول امر نمودن، انزجار: قبول نهى نمودن. دون: به معنى عند اراده و مشيت علم خدا به آن چيزى كه در اشياء است از حكم و مصالح. اللغه: حل باز كردن. عقد: بفتح عين شد نمودن عقد كغرف جمع آن، مكاره: جمع مكروه به معنى امر شاق. فثاء: اى سكن يقال فثات القدر يعنى جوش و غليان او را ساكن نمودم التماس: مطلب مساوى و اين جا مطلب دانى از عالى است. مخرج: محل خلاصى. روح: به فتح راء به معنى راحت، فرج: باز شدن، حزن دل سست شدن، صعاب جمع صعب به معنى امر مشكل است، تسبب: قبول سببيت كردن، اسباب چيزى كه به مقصود رساند، قضاء: عبارت از امورات جاى آورده شده، مضى: به معنى نفوذ و موجود شدن. ايتمار: قبول امر نمودن، انزجار: قبول نهى نمودن. دون: به معنى عند اراده و مشيت علم خدا به آن چيزى كه در اشياء است از حكم و مصالح. اللغه: حل باز كردن. عقد: بفتح عين شد نمودن عقد كغرف جمع آن، مكاره: جمع مكروه به معنى امر شاق. فثاء: اى سكن يقال فثات القدر يعنى جوش و غليان او را ساكن نمودم التماس: مطلب مساوى و اين جا مطلب دانى از عالى است. مخرج: محل خلاصى. روح: به فتح راء به معنى راحت، فرج: باز شدن، حزن دل سست شدن، صعاب جمع صعب به معنى امر مشكل است، تسبب: قبول سببيت كردن، اسباب چيزى كه به مقصود رساند، قضاء: عبارت از امورات جاى آورده شده، مضى: به معنى نفوذ و موجود شدن. ايتمار: قبول امر نمودن، انزجار: قبول نهى نمودن. دون: به معنى عند اراده و مشيت علم خدا به آن چيزى كه در اشياء است از حكم و مصالح. شرح: يعنى اى كسى كه باز مى شود به آن بستهاى مكروهها، اى كسى كه ساكن شود به او تيزى شدتها، و اى كسى كه طلب كرده شود از او به آن خلاصى مى شود بيرون آمدن به سوى راحت دفع حزن، سست است نزد قدرت تو مشكلها، قبول سببيت كرده است به سبب لطف تو اسباب، حركت كند به قدرت تو امورات موجوده، موجود شده است بر اراده ى تو اشياء پس اشياء بدون قول تو قبول امر كردند و موجود شدند به اراده ى تو بدون اينكه نهى قول فرمائى منزجر مى شوند ترك كنند. ختام: اشياء موجوده كه موجود مى شود يا از قبل عبد است يا موجود از قبل خدا اينهائى كه در دعاء مذكور است اشياء موجوده ى از قبل خدا است و آنها هستند كه به مجرد اراده او موجود شوند و به حسب خواهش او حركت كنند فعلا و تركا. شرح: يعنى اى كسى كه باز مى شود به آن بستهاى مكروهها، اى كسى كه ساكن شود به او تيزى شدتها، و اى كسى كه طلب كرده شود از او به آن خلاصى مى شود بيرون آمدن به سوى راحت دفع حزن، سست است نزد قدرت تو مشكلها، قبول سببيت كرده است به سبب لطف تو اسباب، حركت كند به قدرت تو امورات موجوده، موجود شده است بر اراده ى تو اشياء پس اشياء بدون قول تو قبول امر كردند و موجود شدند به اراده ى تو بدون اينكه نهى قول فرمائى منزجر مى شوند ترك كنند. ختام: اشياء موجوده كه موجود مى شود يا از قبل عبد است يا موجود از قبل خدا اينهائى كه در دعاء مذكور است اشياء موجوده ى از قبل خدا است و آنها هستند كه به مجرد اراده او موجود شوند و به حسب خواهش او حركت كنند فعلا و تركا. شرح: يعنى اى كسى كه باز مى شود به آن بستهاى مكروهها، اى كسى كه ساكن شود به او تيزى شدتها، و اى كسى كه طلب كرده شود از او به آن خلاصى مى شود بيرون آمدن به سوى راحت دفع حزن، سست است نزد قدرت تو مشكلها، قبول سببيت كرده است به سبب لطف تو اسباب، حركت كند به قدرت تو امورات موجوده، موجود شده است بر اراده ى تو اشياء پس اشياء بدون قول تو قبول امر كردند و موجود شدند به اراده ى تو بدون اينكه نهى قول فرمائى منزجر مى شوند ترك كنند. ختام: اشياء موجوده كه موجود مى شود يا از قبل عبد است يا موجود از قبل خدا اينهائى كه در دعاء مذكور است اشياء موجوده ى از قبل خدا است و آنها هستند كه به مجرد اراده او موجود شوند و به حسب خواهش او حركت كنند فعلا و تركا. اللغه: ملمات جمع ملمه عبارت است از امور مشكله كه نازل شود بر انسان. مهمات: جمع مهمه عبارت است از امورى كه موجب حزن انسان شود. مفزع: به معنى محل پناه و ملجاء. التركيب: لام در مهمات به معنى عند است. شرح: يعنى توئى خوانده شده زمان عروض امور موجبه ى حزن، توئى پناه در وقت نزول امور صعبه زايل نشود از مهمات مگر مقدارى كه زايل كردى تو و رفع نشود از آنها مگر مقدارى كه رفع نمودى تو. اللغه: تكاد به معنى مشقت افتادن. ثقل: مقابل خفت. بهض: به معنى عيب و مشقت و درد رسيدن. شرح: يعنى به تحقيق كه نازل شده است به من اى خداى من امرى كه به تحقيق به مشقت انداخت مرا سنگينى او و نازل شده است بر من امرى كه به مشقت و عيب انداخت مرا حمل توجيه: ارسال و فرستادن. و برداشتن او و به قدرت خود رسانده ى او را بر من و به سلطنت خود فرستاده ى او را به سوى من. اللغه: صدر صدورا اى رجع رجوعا. صدور ضد ورود. التركيب: فاء سببيه است. شرح: يعنى به سبب اينكه نيست رجوع دهنده و برگرداننده ى مر امرى را كه تو رساندى، و نيست برگرداننده ى مر امرى را كه ارسال نمودى تو، بازكننده ى نيست مر امرى را كه قفل نمودى تو قفل كننده ى نيست مر امرى را كه باز كردى، سهل و آسان كننده ى نيست مر امرى را كه صعب و دشوار نمودى تو، نيست معين و ياورى از جهت كسى كه رسوا و مفتضح نمودى تو. اللغه: طول: فضل و زياده. نيل: رسيدن و عطا. حسن النظر: عبارت است از كمال اعتناء و عنايت. شرح: يعنى پس رحمت فرست بر محمد و آل او و باز نما تو از براى من اى خداى من در كشف هم را، بشكن از براى من قوت و شوكت حزن را به قدرت و حول خود و عطا فرما تو مرا عنايت در امرى كه شكايت نمودم من. اللغه: صنع معروف و احسان و اجابت. هنيئا: گوارائى طعام و شراب و لذت آنها. وحاء: به معنى سرعت در اجابت و مطلق سرعت. شرح: يعنى بچشان ما را شيرينى خوبيها در امرى كه سئوال كردم من، هبه و عطا نما تو از براى من نزد خود رحمت را و فرح گوارائى را بگردان تو از نزد خود محل خلاص و نجات سريع و تند. اللغه: اهتمام باب افتعال از هم به معنى حزن نه از هم به معنى قصد چنانچه غالبا در السنه در آن استعمال شود. تعاهد: به معنى مراعات و تفقد و ملاحظه نمودن، تعهد و تعاهد به معنى واحد. شرح: يعنى مشغول نفرمايد مرا به سبب هم حزن از محافظت واجبات تو و جاى آوردن مستحبات تو. تنبيه: در واجبات به تعاهد فرمود در مستحبات به استعمال نكته آنست كه هم حزن در واجبات نمى تواند به سبب ترك محافظت در آداب و بعض او شود به خلاف در مستحبات موجب ترك چنانكه جمعى فتوى داده اند كه ترك مستحبات در مقام حزن خوبتر است از فعل او خلافا لصاحب المدارك. اللغه: الذرع از ذراع عبارت است از بسط يد و قدرت. منى و منو: به معنى ابتلاء يقال منيته اى ابتليته، ذرعا و هما تميز رفع ابهام از نسبت. يعنى: پس به تحقيق كه تنگ شدم من به خاطر چيزى كه نازل شده است بر من اى خداى از حيثيت، دست پر شدم من به حمل چيزى كه حادث شده است بر من از حيث هم و اندوه و توئى قادر بر دفع چيزى كه من مبتلاء شده ام بر او و رفع چيزى كه واقع شدم در او. تذنيب: قوله فقد ضقت ذرعا مى تواند كنايه باشد از تنگى يعنى دلم تنگ شد. شرح: پس جاى آور تو از جهت من اين امر را كه سئوال نمودم اگر چه مستوجب نيستم من آن را از تو اى صاحب عرش بزرگ لكن عنايت فرما. |
