اولویت‌های مهم‌تر از حذف صفرها داریم

مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی

تاریخ انتشار : سه شنبه, 03 ارديبهشت 1398 09:31

موضوع حذف صفرهای اسکناس مدت‌هاست که در کشور مطرح و دوباره متوقف می‌شود، بحثی تاریخی و قدیمی در اقتصاد ایران است. این کار را در خیلی از جاهای دنیا انجام داده‌اند که موفق بوده‌اند و خیلی جاها هم چندان موفق نبوده و اثر آنچنانی نداشته است. کشورهای متعددی نظیر ترکیه، برزیل و برخی کشورهای آفریقایی را می‌توان نام برد که این کار را انجام داده‌اند اما درباره ما بحث واقعیت‌های امروز کشور در رابطه با اسکناس، قیمت پول و جایگاهش نیز مطرح است.

امروز دیگر ریال در ذهن هیچ‌کس جایگاه ارزشی مقداری ندارد. درحالی که یک زمان نه‌تنها ریال ارزش بود بلکه شاهی و دینار هم ملاک بود. به یاد دارم که در ایام جوانی و کودکی سکه‌های دینار رایج بود. الان واقعیت این است که تومان را ملاک قرار داده‌ایم و منظور از یک تومان در معاملات و محاوره‌ها، یک میلیون تومان است. پس یک بحث واقعیت‌های موجود است که با آنچه در مکاتبات انجام می‌دهیم، چه اثراتی دارد. نکته دوم مسائل مربوط به حسابداری است.

وقتی پول رسمی ریال شد، در همه محاسبات و برآوردها و مکاتبات و اسناد ومدارک باید ریال باشد و خود این هم یک معضل ایجاد کرده است. نکته سوم، بحث حجم و چاپ اسکناس و مطرح‌بودن مسائلی در این رابطه است. نهایتا اینکه این بحث در حوزه روانی چه اثری در جامعه دارد و واقعیت‌های اقتصادی ما را چقدر نشان می‌دهد و آیا آثار مثبت یا منفی دارد؟ و هدف از این تغییر چیست؟ آیا بهبود وضع اقتصاد، رسیدگی به مسائل روانی مردم و موضوع و مسائل حسابداری است یا در مقایسه‌های پول‌های بین‌المللی مطرح است؟ اکنون یکی از مسائلی که برای مردم محسوس است در هنگام سفر به برخی کشورها نمود پیدا می‌کند. برخوردی که افراد عمومی و کوچه و بازار با تومان ما می‌کنند، نوعی از دلخوری برای ایرانیان در خارج از کشور است. درحالی که با همه این اوصاف، این کار اگر انجام شود مزایای بیشتری نسبت به معایبش دارد. در حوزه‌های حسابداری، روانی، مقایسه و ارزش جایگاه پول‌ها با همدیگر اثر بهتری دارد ولیکن نباید به این همه قیل‌وقال و گفت‌وگو بهای اقتصادی داد که مثلا در تولید ناخالص داخلی یا رشد اقتصادی ما جای دارد یا اینکه آثار اقتصادی بالایی داشته باشد که اینطور نیست. این نگرانی وجود دارد که هر روز به شکلی ذهنیت مردم را مشغول کنیم و در کنار این مشغولیات، اصل رسیدگی به مسائل اقتصادی مشکلات خود را داشته باشد.

درواقع طوری القا شود که اگر حذف صفرها انجام شود، تورم پایین می‌آید و ارزش پول ملی بالا می‌رود! درحقیقت نباید موضوع را به نارسایی‌هایی که در حوزه اقتصاد داریم، وصل کنیم. واقعیت این است که آنچه براساس آمار و ارقام و آنچه سازمان‌های بین‌المللی از آن صحبت می‌کنند، رشد منفی‌مان در حوزه اقتصاد بیشتر شده که مولفه خوبی نیست.

 در حقیقت باید حل مشکلات اقتصادی را سرلوحه امور قرار دهیم. معیشت مردم که درد عمومی عامه است، با اینکه از سوی دولت و مجلس امکانات ارزی به میزان 14میلیارد دلار بودجه سوبسیدی در نظر گرفته شده ولی کالای اساسی کشور در جایگاه مناسبی قرار ندارد. چرا مردم گوشت کیلویی 36 هزار تومانی را بالای 100هزار تومان و برنج را 20هزار تومان خریداری می‌کنند در حالی که قدرت خرید مردم با قیمت‌ها تطبیق نمی‌کند. برای اینها باید وقت دولت و مجلس و مردم را گرفت و فضاسازی کرد. به نظر می‌رسد باید روی اصل قضایا تمرکز کنیم که مسائل جدی در کشور است که همه بدان واقف هستند. بحث قدرت خرید مردم، هزینه‌هایشان، بحث نظام بانکی و مباحث مربوط به تولید که امسال رونق تولید مطرح است، اگر نظام بانکی حقیقتا سامان نیابد، رونق تولید تنها در حد حرف شنیده می‌شود.

جایگاه نظام بانکی در کل زندگی مردم، اقتصاد، تولید و اشتغال به‌گونه‌ای است که جهت اصلی اقتصاد کشور تقریبا توسط سازمان غیررسمی بانک‌ها اداره می‌شود. ولی به قول همگان لنگی می‌زند و کسی نیست که وضعیت نظام بانکی در کشور را مناسب بداند. بحثی که چندین سال مطرح است ولی هنوز به نتیجه‌ای که باید، نرسیده. بحث بازنشسته‌ها، صندوق‌های بازنشستگی، حاشیه‌نشینان، محیط زیست، شرایطی که برای سیل‌زدگان پیش آمده و چگونگی جبران خسارت و تامین مطرح است. درواقع اقتصاد ما نیازمند بازنگری جدی است. بحث قیمت ارز نیز در کنار همه اینها مطرح است. خوشبختانه آقای همتی توانسته نرخ ارز را در یک دامنه‌ای تثبیت کند و امیدواریم بازار متشکله ارزی که قرار است سامان یابد، نتیجه عملیاتی داشته باشد.

بحث توسعه صادرات و مسائل مربوط به مالیات نیز مطرح است. درحقیقت اگر بخواهیم به بحث تولید و رونق اقتصاد نگاه کنیم مخصوصا باید درباره قوانین مالیات و مالیات بر ارزش افزوده جدی‌تر فکر کنیم تا سامان یابد. بحث مشوق‌های صادراتی و چگونگی صادرات به‌صورت عملیاتی را داریم. از همه مهم‌تر بحث فساد است که اگر واقعا بخواهیم مسائل حل شود، قسمت عمده آن فساد در حوزه اقتصادی است که به‌صورت زیادی شکل گرفته و جا باز کرده است. اگر بخواهیم مسائل اساسی کشور را نگاه کنیم، بحث تغییر صفر مسأله‌ای خیلی بعد از این حرف‌هاست. با همه این تفاسیر حذف صفرها می‌تواند در اولویت نباشد. ان‌شاءا... آثار مربوط به سیل با هماهنگی و همدلی سامان پیدا می‌کند و کنترل می‌شود ولی مشکلات بعدی تازه شروع می‌شود. بحث چگونگی تامین جبران‌ها مطرح است درحالی که هنوز تعهدات سال 95 انجام نشده چه رسد به سیلی تازه از راه رسیده. در رابطه با کشاورزی و دامداری عده زیادی دام‌های خود را از دست داده‌اند و تا علوفه‌های جدید دست دهد، مشکل تغذیه حیوانات و تامین علوفه مطرح است. درحقیقت کسری هزاران میلیاردی بودجه که پیش آمده، یک سامان جدی می‌طلبد. الان هم سازمان‌ها، دولت، بیمه و نهادها قول می‌دهند ولی باید عقبه واقعی تنظیم شود. حذف صفرها اثر آنچنانی در حوزه اقتصاد آنطور که فضاسازی می‌کنند، نخواهند داشت در عین حال ایده بدی هم نیست و در شرایط عادی باید حل و فصل گردد. مسائل مهم‌تری داریم که بهتر است به آنها توجه کنیم.

* رئیس سابق اتاق بازرگانی تهران

آرمان