روز رفت و برگشتی معاملات سهام
- مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی
- تاریخ انتشار : چهارشنبه, 11 ارديبهشت 1398 08:06
صعود بی‌وقفه بورس برای ثبت رکوردهای جدید در جریان دادوستدهای دیروز با تشدید عرضه به تزلزل افتاد و اصلاحی نسبی را پشت سر گذاشت. دماسنج اصلی سهام طی این روز در ادامه سیر صعودی خود، ضمن یک رفت و برگشت در نهایت به رشد ۸/ ۰ درصد (معادل ۱۷۷۴ واحد) بسنده کرد و در ارتفاع ۲۱۶ هزار و ۶۴۲ واحد ایستاد. یکی از ویژگی‌های جالب توجه معاملات روز گذشته، قوت‌گرفتن تدریجی عرضه و عقبگرد قیمت‌ها از سقف روزانه بود که مجال ماندن شاخص کل در اوج ۲۱۹ هزار واحد را نداد.
فروشندگان در این روز با تشکیل جبهه قوی‌تر برای عرضه سهام خود ضمن ایجاد شکاف در صف متقاضیان در اصلاح قیمت‌ها نقش ملموسی داشتند. اما برخلاف تصور برخی معامله‌گران بورسی، شدت اصلاح چندان جدی نبود و پس از عقبگرد یک درصدی شاخص سهام از قله تاریخی، فضای معاملات آرامش خود را بازیافت و قیمت‌ها در ساعات پایانی معاملات به تعادلی نسبی دست یافتند. وجود تقاضا برای عموم سهام در ضعف بازارهای رقیب از ظرفیت‌‌های بورس برای ثبت بازدهی بیشتر حکایت داشت.
در واقع، اصلاح نسبی قیمت‌ها فرصتی فراهم کرد تا بسیاری از سرمایه‌گذاران ترکیب سبد سهام خود را متناسب با اطلاعات و سیگنال‌های دریافتی تغییر دهند و اهالی تازه‌وارد نیز به جمع سهامداران بپیوندند. با وجود ابراز نگرانی گروهی از معامله‌گران از اصلاح شدیدتر شاخص، اما فروکش فشار فروش و کاهش شیب تند اصلاح قیمت در پایان معاملات دیروز حاوی نشانه‌ای از میل قوی سرمایه‌گذاران برای خرید سهام بود. پیغام ورود پول‌های خرد برای سیاست‌گذار بورسی می‌تواند توسعه عرضی بازار به‌عنوان اولویتی برای پاسخگویی به این حجم از نقدینگی باشد.
گسیل روزافزون بخشی از نقدینگی سرگردان به سمت بورس، تقاضا در طیف متنوعی از سهام را به نحو فزاینده‌ای ارتقا بخشید و زمینه را برای صعود پیوسته شاخص کل فراهم کرد. دماسنج اصلی بورس تهران در ابتدای معاملات دیروز پس از جهش ۵ پله‌ای، به رکورد بی‌سابقه ۲۱۹ واحد دست یافت. در این رکوردشکنی در قریب به اتفاق سهام بورسی مشارکت موثر داشتند. به جز لیدرهای گروه پالایشی که به دلیل فشار بر بهای جهانی نفت بار دیگر در معرض عرضه‌های قوی قرار گرفتند، سایر سهام بزرگ کالایی نقش چشمگیری در رکوردشکنی شاخص کل، آن هم در بازه‌ای کمتر از یک ساعت آغازین داشتند. علاوه بر حضور نمادهای بزرگ گروه‌های کالایی نظیر «فارس»، «فولاد» و «فملی» در صدر فهرست نمادهای موثر بر نماگر اصلی بازار، در گروه‌های کوچک‌تر هم شاهد تقاضای همگونی بودیم. ترکیب متوازن تقاضا را می‌توان در رشد نسبتا یکسان شاخص هموزن با شاخص کل مشاهده کرد.
اما این روند در میانه معاملات دیروز دستخوش تغییر شد. در واقع، شاخص کل پس از جهش ۴۲۲۰ واحدی و فتح قله جدید، در سراشیب اصلاح افتاد و با شیب ملایمی تا پایان معاملات حدود ۲۴۴۵ واحد از اوج روزانه عقب نشست. در این فرآیند اصلاحی، فروشندگان که در موج صعودی سود قابل توجهی را کسب کرده بودند، دست به کار عرضه شدند و با افزودن بر حجم فروش‌ها قیمت‌ها را تحت فشار گذاشتند. در نتیجه، عموم سهم‌ها با وجود پشتوانه قابل قبول تقاضا، زیر بار عرضه از سقف روزانه خود فاصله گرفتند. البته شدت عرضه در سهم‌های مختلف متفاوت بود. برخی از سهم‌ها که رشدهای پرشتاب‌تری را طی این مدت تجربه کرده بودند، با عمق بیشتر عرضه مواجه شدند و حتی در برخی از نمادها چون نماد پرمعامله سیمان تهران، طی روز گذشته از تجربه صف خرید به یکباره تا صف فروش پیش رفتند و ریزش ۱۰ درصدی قیمت را به ثبت رساندند.
با قرارگرفتن بازار در مسیر اصلاح، بسیاری از معامله‌گران نگران گسترش و تعمیق این روند در اندیشه حفظ سود کسب شده یا فرار از زیان از جریان معاملات خارج شدند. اما در نقطه مقابل، تقاضا گرچه به‌صورت مقطعی ضعیف شد، اما در ادامه با بازیابی آرامش بازار، سفارش‌های خرید به ویژه در سهم‌های بنیادی بالاتر از کف روزانه ثبت شد. در واقع، از نیمه دوم معاملات شاهد فروکش فشار فروش و افت دامنه اصلاح قیمت‌ها بودیم. وجود پشتوانه قوی تقاضا به ویژه در سهم‌های بنیادی امکان اصلاح شدیدتر شاخص را نداد.
نگرانی از اصلاح یا فرصت بازبینی؟
واقعیت این است که بسیاری از سهم‌ها طی هفته‌های اخیر رشدهای بی‌وقفه‌ای را ثبت کرده‌اند. البته شتاب رشد در تمام سهم‌ها یکسان نبوده است. اختلاف حدود ۱۰ واحد درصدی بازدهی شاخص‌های هموزن و شاخص کل بازتابی از رشد ناهمگن قیمت در صنایع مختلف بورسی است. شکاف این میزان بازدهی را می‌توان بر حسب عمق معاملات هر سهم سنجید. در واقع، هر چه یک سهم از عمق معاملات کمتری برخوردار بود رشدهای پرشتاب‌تری را طی هفته‌های اخیر تجربه کرد.
درست است که بخش عمده رشد دسته‌جمعی اخیر حاصل تلاش بورس برای جاماندگی از تورم بوده اما باید توجه داشت با در نظر گرفتن متغیرهای بنیادی افزایش یکدست تقاضا در سهامی با کیفیت و توانایی سودآوری مختلف چندان قابلیت توجیه بنیادی نخواهد داشت. به همین دلیل است که اغلب کارشناسان با وجود تاکید بر ظرفیت عمومی سهام برای رشد، از لزوم اصلاح و استراحت برای تامین سوخت جدید صحبت به میان آورده‌اند.
به زعم این گروه از تحلیلگران بازار، یکی از نتایج مثبت اصلاح قیمت‌ها، دست به دست شدن بیشتر سهام و انتقال مالکیت به نیروهای تازه‌نفس برای تدوام مسیر آتی قیمت‌هاست. در واقع، این اتفاق به ویژه در سهامی که دارای پشتوانه بنیادی هستند و معاملاتشان از عمق مطلوبی برخوردار است برای سرمایه‌گذاران تازه‌وارد می‌تواند فرصت مناسبی برای ورود مطمئن‌تر اهالی تازه‌وارد بازار به جریان سهام باشد.البته گروهی از فعالان بدبین با توجه به الگوهای گذشته‌نگر نگران عقبگرد شدیدتر قیمت‌ها بودند.
در هفته‌های اخیر که شاخص سهام رکوردهای تازه‌ای به جا گذاشت در برخی روزها شاهد اصلاح مقطعی قیمت‌ها بودیم. اما این روند برخلاف تصور عموم فعالان بورسی و به رغم تداعی اصلاح عمیق قیمت‌ها طی سال گذشته، به دلیل پشتوانه بنیادی سهام پایدار نماند. اغلب کارشناسان ضمن توجه دادن به ریسک‌های غیرمنتظره، شکاف قابل توجه بین نرخ‌های رسمی ارز (سامانه نیما، بورس کالا) و تقسیم سود شرکت‌ها در فصل داغ مجامع و تغییر پارادایم بازار با ورود پول‌های تازه را نشانه‌ای از ظرفیت عمومی سهام برای رشد تلقی می‌کنند.
جایگاه ناظر بازار در اوج‌گیری سهام
رشد فزاینده ارزش معاملات خرد یکی از پارامترهای تعیین رونق سهام است که ترکیب آن با تغییر مالکیت سهام به نام سرمایه‌گذاران حقیقی به‌عنوان معیاری برای اثبات ورود پول‌های خرد به بازار تلقی می‌شود. دیروز ارزش معاملات به سطح قابل ملاحظه ۱۵۰۰ میلیارد تومان رسید. روز دوشنبه نیز توام با استقبال اهالی بازار از عرضه اولیه نماد «تاصیکو» شاهد ثبت ارزش حدود ۱۸۵۰ میلیارد تومانی برای معاملات بودیم که از نهم مهرماه سال گذشته بی‌سابقه بود.
جابه‌جایی این حجم از نقدینگی در مقیاس روزانه از وجود تقاضای بالقوه برای پیوستن به جریان سهم حکایت دارد که با ایجاد تمهیدات لازم از سوی سیاست‌گذار می‌تواند تقویت شود. «دنیای‌اقتصاد» طی یک سال گذشته همراه با ورود پول‌های تازه و شکل‌گیری دوره‌های رونق بورس، بر لزوم توسعه عرضی بازار از طریق افزایش تعداد عرضه اولیه شرکت‌ها در بازار سهام تاکید داشته است. در شرایط فعلی که ارزش معاملات بار دیگر اوج گرفته به نظر می‌رسد فرصت مناسبی است تا سیاست‌گذار از مجرای ابزارهای موجود برای تعمیق معاملات سهام استفاده کند.
افزایش تعداد عرضه‌های اولیه به خصوص عرضه شرکت‌های بزرگ و ایجاد شرایط جذاب قیمتی برای حرکت نقدینگی به سمت بورس می‌تواند به‌عنوان یکی از بازوهای سیاستی در جهت بهبود وضع کل اقتصاد باشد. این موضوع علاوه بر توسعه عرضی بازار سهام و فراهم آوردن فضا برای رونق پایدار معاملات، ضربه‌گیری برای کل اقتصاد کشور محسوب می‌شود. در واقع، با تسهیل این امر، نقدینگی سرگردانی که در کل اقتصاد در اندیشه فرار از تورم یا عطش کسب بازدهی است، به سمت مطلوب‌ترین مقصد یعنی بازار سهام متمرکز خواهد شد و از انحراف نقدینگی و تشدید نوسانات و التهابات در سایر بازارها جلوگیری خواهد کرد.
دنیای اقتصاد
