سانسور اطلاعات صادراتی!
- مجموعه: اخبار اقتصادی و بازرگانی
- تاریخ انتشار : پنج شنبه, 19 ارديبهشت 1398 11:53
پرداخت ارز به بازرگانان به داستان پرماجرایی تبدیل شده است که هر روز روی جدید خود را نشان میدهد. یک روز پرداخت دلار 4200 تومانی در دستور کار قرار میگیرد، روز دیگر بانک مرکزی سامانه نیما را برای تامین ارز تجار راهاندازی میکند. در این بین اما مردم و رسانهها خواهان شفافیت این موضوع هستند. در واقع حق آنهاست که بدانند که منابع ارزی کشور تحت چه شرایطی در اختیار چه کسانی قرار میگیرد و این افراد ارز دریافتی را صرف چه اموری میکنند.
متاسفانه زمانی که دولت، سیاست پرداخت ارز 4200 تومانی را در دستور کار قرار داد، عدهای در اول صف دریافتکنندگان قرار گرفتند و موفق شدند بیشترین دلار یارانهای را هم از دولت دریافت کنند، اما همچنان با گذشت یک سال از این اتفاق خبری از سرنوشت این منابع تخصیصیافته در دسترس نیست. در واقع عدهای از واردکنندگان که عمدتا هم متعلق به بخش خصولتی هستند واردات انجام دادند، اما کالا را با نرخ ارز آزاد به فروش رساندند.
گروهی هم ارز را بلافاصله وارد بازار خیابانی کردند و از مابهالتفاوت نرخ ارز آزاد و دولتی، سود هنگفتی را به جیب زدند. تعدادی از تجار هم علاوه بر این منابع، تمام دارایی خود را تبدیل به ارز کردند و از کشور خارج شدند. با این حال بخشی از واردکنندگان هم طبق روال قانونی به انجام وظایف خود پرداختند و بر اساس توافقات انجامشده کالا را با قیمت مصوب به دست تولیدکننده و مصرفکننده رساندند.
در این بین با اینکه صادرکندگان هم موظف به واردکردن ارز حاصل از صادرات خود به کشور و سامانه نیما شدند، اما به نظر میرسد تعدادی از آنها ارزشان را وارد فعالیتهای دیگری میکنند که سود بیشتری برای آنها دارد و با این اقدامات بخش تولید و بازارهای مختلف کشور را مورد اهداف سودجویانه خود قرار دادهاند. از این رو اخیرا به دستور رئیس کل بانک مرکزی، فهرست دریافتکنندگان ارز دولتی و نیمایی به صورت مرتب روی سایت بانک مرکزی بهروز میشود، اما در این بین آماری از صادرکنندگانی که ارز را به اقتصاد کشور بازنگرداندهاند نیست. البته انتقاداتی هم نسبت به نحوه انتشار اطلاعات ارز پرداختی به واردکنندگان وجود دارد، اما مشخصنبودن اطلاعات مربوط به ارز حاصل از صادرات ابهاماتی را در این زمینه به وجود آورده است.
ملتهب شدن بازار ارز و بازگشت تحریمها از اتفاقاتی مهمی بودند که سال گذشته به صورت توامان اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار دادند. تحریمهایی که در وهله اول صادرات نفت ایران را در تیررس دشمن قرار داده و در نتیجه با کاهش صادرات این کالای استراتژیک منابع ارزی به شکل دیگری تحت تاثیر قرار میگیرند و ممکن است بانک مرکزی را برای تامین ارز واردکنندگان با مشکل مواجه سازد.
با این حال بانک مذکور با راهاندازی سامانه نیما صادرکنندگان مختلف را موظف کرد تا ارز حاصل صادرات خود را وارد این سامانه کنند و از این طریق چرخه ارزی را بین بازرگانان به وجود آورند، با این حال به نظر میرسد تعدادی از فعالان این حوزه علاقهای به فعالیت در این سامانه ندارند و خارج از نیما، برای ارز صادراتی خود تصمیم میگیرند که این اقدام در واقع برخلاف قوانین موجود است. تعدادی از صادرکنندگان نیز به کلی فعالیت خود را متوقف کردهاند تا مبادا به دلیل محدودیتهای بهوجودآمده متهم به کمکاری شوند. اما از قدیم گفتهاند که «دیوار حاشا بلند است».
بدین ترتیب که گروهی از صادرکنندگان به بهانه شرایط بغرنج اقتصاد دم از تعطیلی کسب و کار خود میزنند، اما ارز صادراتی را به جای نیما، وارد بازار آزاد کرده و آنجا با دو برابر قیمت نیما میفروشند. گروهی هم این ارز را وارد کشور نمیکنند و در همان کشور مقصد به فعالیتهای اقتصادی میپردازند. با اینکه چنین رفتاری آسیبهای جدی به اقتصاد کشور وارد میکند، اما نکته حائز اهمیت، رفتار بانک مرکزی در مقابل این افراد است.
در حالی که به دستور عبدالناصر همتی بانک مرکزی نام واردکنندگانی که ارز دولتی و نیمایی دریافت کردهاند با جزئیات در سایت این بانک بهروز میشود، اما نام و نشانی از صادرکنندگان وجود ندارد. در واقع مشخص نیست که اکنون چه افراد و بنگاههایی در بخش صادرات فعال هستند و چه مقدار ارز وارد کشور کردهاند. همچنان این پرسش که آیا صادرکنندگان به ازای کالا و خدمات صادراتیشان ارز وارد سامانه نیما کردهاند یا خیر؟ بیپاسخ است. البته در این زمینه یک مقام مسئول به مهر خبر داده است که اطلاعات مربوط به صادرکنندگان در دست بانک مرکزی قرار دارد و وضعیت فعالیت آنها مشخص است.
صادرکنندگانی که واردکننده هم هستند
اکنون شائبههای مختلفی درباره روند واردکردن ارز حاصل از صادرات به چرخه اقتصادی کشور وجود دارد، شاید تمام این شائبهها ریشه در سانسور اطلاعات مربوط به این موضوع باشد. متاسفانه ممانعت بانک مرکزی از انتشار اطلاعات مربوط به ارز صادراتی باعث شده تا هنوز مشخص نباشد صادرکنندگانی که با استفاده از منابع و بهویژه انرژی ارزان، از فرصت تولید بهرهمند شده و کالا تولید و صادر کردهاند، و لازم است تا ارز حاصل از صدور کالای خود را به چرخه اقتصاد وارد نمایند، آیا این کار را کردهاند یا اینکه فقط از جهش ارزی و فرصت درآمدزایی بالاتر بهرهمند شدهاند. در این زمینه مهر هم گزارش داده است که تعدادی از صادرکنندگان بزرگ که البته دولتی و خصولتی هستند، نامشان در فهرست واردکنندگان هم دیده میشود که انتظار میرود بانک مرکزی با ورود به این ماجرا از تخلفهای احتمالی پردهبرداری کند.
آرمان/امیر داداشی