آیا درمان سرطان پستان با واکسن امکانپذیر خواهد بود؟

مجموعه: اخبار پزشکی

تاریخ انتشار : دوشنبه, 16 آبان 1401 21:10

به گزارش ایسنا به نقل از تی ان، سرطان پستان یکی از شایع‌ترین سرطان‌ها در بین زنان است و علائم هشدار دهنده‌ای دارد که زنان باید به آن توجه کنند. سرطان پستان عملکرد تقسیم سلولی در سلول‌های پستان را مختل می‌کند و سلول‌های سرطانی پستان در فرد مبتلا بدون کنترل و بیش از حد تکثیر می‌شوند، اغلب سرطان‌ پستان از مجراها(مسیر انتقال شیر) یا لوبول(غده‌های شیری) پستان آغاز می‌شود، سلول‌های سرطانی می‌توانند از طریق رگ‌های خونی و مسیرهای لنفاوی به سمت بیرون از پستان حرکت کنند و در بقیه‌ بدن پخش شوند، در این حالت است که می‌گوییم متاستاز اتفاق افتاده است. حال محققان آمریکایی یک گام به درمان این سرطان نزدیک شده‌اند.

دکتر "مری نورا ال دیسیس"(Mary Nora L. Disis) نویسنده ارشد این مطالعه از دانشگاه واشنگتن گفت: از آنجایی که این یک کارآزمایی بالینی تصادفی نیست، نتایج باید مقدماتی در نظر گرفته شود، اما یافته‌ها به اندازه کافی امیدوارکننده هستند که واکسن اکنون در یک کارآزمایی بالینی تصادفی‌ بزرگتر ارزیابی می‌شود.

طراحی واکسن سرطان

واکسن تجربی در یک کارآزمایی بالینی فاز ۱ برای ارزیابی ایمنی و اثربخشی آن در تعداد کمی از بیماران و بررسی اینکه آیا پاسخ ایمنی قوی در هدف خود، گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی (HER۲) ایجاد می‌کند، مورد ارزیابی قرار گرفت.

گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی، پروتئین مهمی است که در سطح سلول‌ها یافت می‌شود و رشد و تقسیم سلولی را تنظیم می‌کند. با این حال، در حدود ۳۰ درصد از سرطان‌های پستان، گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی بیش از حد تولید می‌شود و این سلول‌های سرطانی گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی مثبت می‌توانند صدها برابر مقدار طبیعی گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی از آن تولید کنند.

علاوه بر این، گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی مثبت سرطان‌های پستان، معمولا تهاجمی‌تر هستند، زیرا احتمال بازگشت(عود) پس از درمان بیشتر از سایر انواع سرطان پستان است. با این حال، فراوانی بیش از حد گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی همچنین نشان دهنده یک هدف مفید برای درمان سرطان است زیرا می‌تواند یک پاسخ ایمنی قوی علیه سلول‌های سرطانی ایجاد کند.

بیمارانی که یک پاسخ ایمنی سیتوتوکسیک(سلول کش) قوی در برابر سرطان‌های گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی مثبت تولید می‌کند، معمولا بقای کلی طولانی‌تری نسبت به بیمارانی دارند که بدنشان اینگونه نیست و همچنین احتمال عود بیماری آنها کمتر است.

دیسیس و همکارانش تصمیم گرفتند تا با ساخت واکسن دی.ان.ای، این پاسخ ایمنی ضد گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی را مورد هدف قرار داده و تحریک کنند. این شامل دادن دستورالعمل‌های دی.ان.ای به بیمار برای ساخت پروتئین هدف است نه واکسن پروتئینی که یا حاوی پروتئین مورد نظر یا قسمت‌هایی از آن است.

هنگامی که واکسن دی.ان.ای به بیمار تزریق می‌شود، سلول‌های محل تزریق مواد ژنتیکی را می‌گیرند و شروع به تولید پروتئین کدگذاری شده می‌کنند. پروتئین نهایی به سیستم ایمنی ارائه می شود که به نوبه خود یک پاسخ سیتوتوکسیک قوی را تحریک می‌کند. در این مطالعه، واکسن با دستورالعمل‌هایی برای بخش داخلی پروتئین گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی که در سلول یافت می‌شود، طراحی شد، زیرا این واکسن به احتمال زیاد پاسخ قوی را القا می‌کند.

ایمنی و کارایی در کارآزمایی بالینی فاز اول

۶۶ زن مبتلا به سرطان پستان متاستاتیک(یعنی سرطانی که به سایر نقاط بدن گسترش یافته بود) در آزمایش بالینی فاز اول برای آزمایش واکسن شرکت کردند. همه شرکت‌کنندگان قبلاً یک دوره استاندارد شیمی‌درمانی را تکمیل کرده بودند که یا به بهبودی کامل منجر شده بود(همه علائم سرطان آنها ناپدید شده بود) یا فقط تومورهایی با رشد آهسته در استخوان‌هایشان باقی مانده بود.

محققان شرکت کنندگان را به سه گروه تقسیم کردند که هر کدام سه تزریق با دوزهای کم(۱۰ میکروگرم)، متوسط​​(۱۰۰ میکروگرم) یا بالا(۵۰۰ میکروگرم) از واکسن دریافت کردند. علاوه بر این، به همه گروه‌ها داروی محرک سیستم ایمنی به نام "گرانولوسیت-ماکروفاژ فاکتور تحریک کننده کلنی"(GM-CSF) داده شد تا به القای پاسخ ایمنی سیتوتوکسیک کمک کند.

شرکت گنندگان پس از دریافت دوزهای خود، طی یک دوره پیگیری ۳ تا ۱۳ ساله تحت نظر قرار گرفتند(متوسط ​​پیگیری ۱۰ سال بود). دوره نسبتا طولانی پیگیری بسیار مهم بود زیرا گیرنده فاکتور رشد اپیدرمی انسانی در بسیاری از انواع سلول‌های سالم دیگر یافت می‌شود و محققان باید اطمینان حاصل کنند که واکسن منجر به واکنش خودایمنی که در آن بدن به بافت‌های طبیعی خود حمله می‌کند، نمی‌شود.

نتایج کارآزمایی نشان داد که واکسن با موفقیت پاسخ ایمنی سیتوتوکسیک مورد نظر را بدون عوارض جانبی شدید ایجاد کرد. قوی‌ترین پاسخ ایمنی در بیمارانی رخ داد که دوزهای متوسط ​​را دریافت کردند. دیسیس همچنین خاطرنشان کرد که پس از ۱۰ سال، ۸۰ درصد از زنان شرکت کننده در این آزمایش هنوز زنده هستند.

دیسیس گفت: نتایج نشان داد که واکسن بسیار ایمن بود. در واقع، شایع‌ترین عوارض جانبی که در حدود نیمی از بیماران مشاهده کردیم، بسیار شبیه به آنچه در واکسن‌های کووید می‌بینید بود: قرمزی و تورم در محل تزریق و شاید تب، لرز و علائمی شبیه آنفلوآنزا.

نتایج امیدوار کننده برای درمان سرطان پستان

به رغم اینکه این مطالعه برای ارزیابی اینکه آیا واکسن پیشرفت سرطان را کاهش می‌دهد یا از آن جلوگیری می‌کند، طراحی نشده است، محققان خاطرنشان کردند که نتایج در این زمینه چقدر امیدوارکننده است زیرا حدود نیمی از بیماران با مرحله بیماری مشابه معمولاً طی پنج سال پس از درمان جان خود را از دست می‌دهند.

دیسیس گفت: اگر نتایج آزمایش‌های فاز دوم کارآزمایی تصادفی کنترل‌شده واکسن مثبت باشد، این یک سیگنال قوی برای ما خواهد بود که سریعا به سمت آزمایش نهایی مرحله سوم گام برداریم. من امیدوارم که به ساخت واکسنی نزدیک شویم که بتواند به طور موثر بیماران مبتلا به سرطان پستان را درمان کند.