از بهورز روستای چنارمحمودی باید تقدیر شود، نه بازداشت
- مجموعه: اخبار پزشکی
- تاریخ انتشار : دوشنبه, 29 مهر 1398 08:19
در ۲۰ روز گذشته، آنچه که از ابتلای تعدادی از اهالی روستای چنارمحمودی لردگان به ویروس HIV در شبکههای اجتماعی و صحبتهای جسته و گریخته برخی از مسئولان فقط شنیدیم، حکایت از اتفاقی ناگواری داشت که در این روستا با جمعیت ۱۲۰۰ نفر رخ داده بود. بازار شایعات در شبکههای مجازی آنقدر داغ بود، دراخبار غیررسمی اعلام شد که موضوع ایدز در روستای چنارمحمودی به دو ماه پیش برمیگردد. بعضی از روستاییان نیز دلیل این اتفاق را احتمال آلوده بودن وسایل حجامت و اندازهگیری دیابت دانستند. فرضیهای که البته از سوی سیدمرتضی خاتمی، نایبرئیس کمیسیون بهداشت و درمان مجلس رد شد.
درواقع دو ماه پیش که بهورز روستا از تعدادی از اهالی روستا آزمایش دیابت میگیرد، متوجه میشود که آنها مشکوک به ایدز هستند. البته روستاییان برای مطمئن شدن به مراکز درمانی اصفهان و شیراز هم مراجعه میکنند و در نهایت معلوم شد ۲۲ نفر از اهالی روستای چنارمحمودی ناقل ویروس HIV هستند، اما بعدها اعلام شد که پنج درصد اهالی به این ویروس مبتلا شدهاند. بهورز روستا نیز که با اقدام سریع بیماران را شناسایی کرده بود، بازداشت شد. برای آگاهی بیشتر در این رابطه «آرمان ملی» با دکتر مینو محرز، رئیس مرکز تحقیقات ایدز ایران گفتوگو کرده است که در ادامه میخوانید:
طي چند وقت اخير اظهارنظرهاي متفاوتي درباره آنچه که در روستاي چنارمحمودي رخ داد، در شبکههاي اجتماعي و برخي از مسئولان شنيدهايم، ديدگاه شما بهعنوان يک متخصص درباره دليل اصلي اين اتفاق و ابتلاي برخي از اهالي روستا به ويروس HIV چيست؟
در ابتدا بگويم که اين موضوع اتفاق نبود؛ چون اتفاق در لحظه رخ ميدهد و اهالي اين روستا در مدت زمان طولانيتر به ويروس HIVمبتلا شدهاند. با توجه به صحبتهايي که در چندوقت اخير ما نيز شنيديم، ميخواهم به يک موضوع مهم اشاره کنم و آن اقدام به موقع بهورز روستاي چنارمحمودي در شناسايي مبتلاشدگان به ويروسHIV بود. بهورز يکسري آزمايشات HIV را روي برخي از افراد مشکوک انجام داد و بعد به سراغ خانوادههايشان رفت و از آنها نيز آزمايش گرفت و در نهايت مشخص شد که تعدادي از اهالي روستا به اين ويروس مبتلا هستند. بهنظر من بايد از اين بهورز روستا تقدير به عمل آيد، نه اينکه او را بازداشت کنند.
افرادي که در آن روستا به HIV مبتلا شدهاند، اگر با گذر زمان از بيماريشان اطلاعي نداشتند و همچنان نميدانستند که اين ويروس در بدنشان هست، بيماريشان به مرحله پيشرفت ميرسيد و با اقدام بهورز روستا و تشخيص زود هنگام، حالا ميتوانند به ادامه زندگي عاديشان مانند هزاران نفر ديگر که در کشور تحت مداوا هستند، بازگردند، چون ويروس HIV در صورت تشخيص بهموقع اصلا کشنده نيست.در حال حاضر ما صدها بيمار تحتنظر داريم که با مصرف دارو، زندگي عاديشان را انجام ميدهند. داروي اين بيماري را وزارت بهداشت بهصورت رايگان در اختيار همه بيماران قرار ميدهد و آنها ميتوانند مثل گذشته به زندگي عاديشان بازگردند.
پس موضوع انتقال ويروس به وسيله سوزن تست ديابت يا سرنگ آلوده صحت ندارد؟
خير؛ چون تشخيص اين بيماري در ميان اهالي روستا همزمان با آزمايش ديابت بود - اين موضوع که اصلا بار علمي ندارد - توسط برخي از شبکههاي اجتماعي بر سر زبان افتاد. سوزن تست ديابت، خون را از پوست خارج ميکند و خوني را به بدن بيمار انتقال نميدهد، پس اين شائبهها و شايعات واقعيت ندارد.با قاطعيت ميگويم ويروس HIV اصلا کشنده نيست و با خوردن دارو قابل کنترل است و حالا دانشمندان جهان روي درمان قطعي آن نيز کار ميکنند. هميشه عدم آگاهي مردم از راههاي سرايت ويروس HIV و ترسي که در اين رابطه بهدليل همان عدم آگاهي وجود داشته و دارد، باعث ايجاد وحشت در ميان مردم ميشود و من راههاي انتقال اين ويروس را از طريق سرنگ تست ديابت رد ميکنم. ما سه راه براي انتقال بيماري داريم، تماس جنسي با فرد آلوده، استفاده از سرنگ مشترک در اعتياد تزريقي و سرايت ويروس از مادر آلوده به جنين.
بنابراين اگر حرف يا خبري در اين رابطه منتشر شده بهدليل وحشت مردم بوده و بايد خوشحال باشيم که مبتلايان خيلي سريع شناسايي شدند و تحت درمان رايگان قرار ميگيرند. دليل ابتلا به ويروس HIV با سرنگ آلوده يا روابط کنترل نشده بوده و اگر پيگيري بهورز روستا نبود، قطعا تعداد افراد بيشتري به اين ويروس مبتلا ميشدند و حتي کساني که ويروس در بدنشان بود و خودشان از بيماريشان اطلاعي نداشتند، بيماري آنها به مراحل پيشرفته ميرسيد و روند درمان روي آنها کمتر اثر ميگذاشت.
با توجه به اينکه سازمانهاي بهداشت جهاني و مسئولان کشوري همواره اعلام کردهاند که راه درمان ويروس HIV کشف شده، اما هيچوقت ترس اين بيماري کاهش پيدا نميکند، ريشه اين ترس در جامعه از کجا سرچشمه ميگيرد؟
عدم آگاهي جامعه از بيماري ايدز ريشه اصلي همه ترسهاست و در مورد هر چيزي که آگاهي وجود نداشته باشد، تبديل به ترس ميشود. ما در عکسهايي که از اهالي روستاي چنارمحمودي منتشر شد ميديديم که برخي از ساکنان آن ماسک روي دهانشان زده بودند و ميترسيدند که از راه تنفس، ويروس به بدن آنها منتقل شود در حالي که حمام، استخر، دست دادن، حتي گزيده شدن توسط پشه آلوده و هر چيز ديگري که به خون ربط نداشته باشد، باعث سرايت ويروس نميشود. انگ اجتماعي و ترسي که در اين رابطه وجود دارد بهدليل همين عدم آگاهي مردم در همه سطوح جامعه است. اين وظيفه رسانههاست که بيش از هر زمان ديگري درباره اين بيماري و آگاهسازي درباره روشهاي انتقال و راه درمان آن اطلاعرساني کنند، تا شاهد اتفاقات ناگواري همچون روستاي چنارمحمودي نباشيم، چون بهدليل عدم آگاهي حالا يک تعداد بچه بيگناه هم گرفتار شدند.
شايد انگ اجتماعي اين بيماري، عمده چالش در مواجه با درمان ايدز باشد.
بله، همانطور است؛ مردم در شهرهاي بزرگ نيز از انگ اجتماعي اين بيماري هراس دارند، حالا شما تصور کنيد تعدادي از مردم در يک روستا با جمعيت هزار نفر به ويروس مبتلا شده و وضعيت چقدر ميتواند بدتر باشد. بسياري از مريضهاي ما هنوز خانواده درجه يکشان نيز از بيماريشان بياطلاع هستند چون ميترسند به آنها اطلاع دهند. تا وقتي جامعه بهدليل عدم آگاهي، اين بيماران را ترد ميکند خيلي از مردم حتي جرأت آزمايش دادن را هم ندارند و باعث ميشود که بيماري در وجودشان وارد مرحله پيشرفته شود. پس تا زمانيکه اين آگاهي در جامعه ما وجود نداشته باشد ما با روند تشخيص و پيشگيري با مشکل روبهرو هستيم و در روند درمان بيماران اخلال وارد ميکند. زمانيکه اطلاعرساني مستمر و شفاف باشد ميتوان ذهن جامعه را روشن کرد که ويروس HIV کشنده نيست و فقط از طريق سرنگ آلوده و روابط جنسي پرخطر انتقال پيدا ميکند و اين اطلاعرساني نه تابوشکني است و نه سياهنمايي و اگر اين نگرش در جامعه وجود دارد باز هم بهدليل عدم آگاهي افراد است.
در حال حاضر چند نفر در کشور به اين بيماري مبتلا هستند؟
در هر کشوري ما يک آمار واقعي و مستند داريم که از سوي مسئولان مربوطه اعلام ميشود و يک آمار تقريبي نيز داريم که بنا به شرايط موجود در جامعه مورد ارزيابي قرار ميگيرد. آمار رسمي ما حدود 40 هزار نفر در کشور به ويروس HIV مبتلا هستند ولي در آمار تقريبي ما حدود سه تا چهار برابر اين تعداد مبتلا به ايدز در کشور داريم. ما حدود يک سوم مريضهايمان را کشف کردهايم و دو سوم آنها چون از بيماري و طريقه سرايت آن آگاهي ندارند يا ترس از آزمايش دادن دارند را نميتوان شناسايي کرد و بايد هر چه سريعتر تحت درمان قرار بگيرند تا ويروس را به ديگران انتقال ندهند.
بيشترين دليل ابتلا به اين ويروس در کشور کدام عامل است؟
ايران نيز مانند کشورهاي ديگر بيشتر راه انتقال ايدز به دليل تماس جنسي پرخطر است.
وضعيت زندانها و اعتياد چگونه است؟
شايد تا يک دهه پيش زندانهاي ما در اين زمينه بسيار مشکلساز بودند، ولي با اقداماتي که انجام شد و کنترل و نظارتي که صورت گرفت، حالا در دنيا کشور ما يک الگو در زمينه کنترل ايدز در زندانها محسوب ميشود. اگر مسئولان زندان متوجه شوند که فردي به اين ويروس مبتلا است با دادن متادون و دارو به او، اين موضوع را کنترل ميکنند تا بقيه زندانيان را آلوده نکند.
پروسه درمان ايدز به چه شکلي است؟
با دانش فعلي جهاني درباره درمان اين بيماري، فعلا داروهاي موجود بار خطرناک ويروس را در خون از بين ميبرند و فرد ميتواند با مصرف آن داروها به زندگي عادياش ادامه دهد و در صورت قطع شدن داروها، ممکن است ويروس در بدن فرد دوباره خطرناک شود.
زمان مصرف داروها چقدر است؟
تا آخر عمر بايد فرد اين داروها را مصرف کند، ولي دنيا روي درمان قطعي آن نيز کار ميکند. يکسري از داروها در داخل کشور توليد ميشوند و يکسري نيز وارداتي است و همه مراحل آزمايش ايدز، مشاوره، درمان و... بهصورت رايگان انجام ميشود، ولي باز هم تاکيد ميکنم که چون مردم در اين رابطه آگاهي ندارند، ميترسند که به ما مراجعه کنند.
توزيع تست خودارزيابي HIV که قرار بود از سوي وزارت بهداشت در داروخانههاي کشور توزيع شود، به کجا انجاميد؟
ما با توزيع تست خودارزيابي HIV در داروخانهها مخالف نيستيم، اما اين تست بايد در کنار يک مشاور انجام شود. بايد توجه کرد که تست خودارزيابي يا Self-test براي جامعهاي که آگاهي ندارد، به تنهايي موثر نيست. در اين زمينه ما به وزارت بهداشت اعلام کرديم که يک نفر بايد بهعنوان مشاور در داروخانه حضور داشته باشد و اگر تست فردي مثبت شد، او را راهنمايي کند. بنابراين اينطور نيست که فردي تست HIV دهد و بعد برود و مورد پيگيري قرار نگيرد. بلکه هدف از انجام تست اين است که افراد مشکوک به HIV، تست داده و افراد مبتلا شناسايي شوند؛ بهطوريکه اگر جواب تست فردي مثبت بود، به مراکز ما متصل شده و دارو دريافت کند تا بيماري را به ساير افراد جامعه منتقل نکند، بنابراين بايد اين افراد را راهنمايي کرد.
آرمان ملی/ وحید استرون