استاد دانشگاه تهران: تاب‌آوری مردم پایین آمده است/ عدم شفافیت و مشارکت و بی‌اعتمادی جامعه را دچار تنش کرده است
- مجموعه: اخبار سیاسی و اجتماعی
- تاریخ انتشار : شنبه, 09 دی 1396 17:51
اصغر مهاجری، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه تهران در واکنش به ناآرامی‌های اخیر در شهرهای مختلف کشور در گفت‌وگو با اعتمادآنلاین گفت: «متاسفانه گردش اطلاعات در جامعه ما ناشفاف است. این عدم شفافیت که در وهله اول در فقدان عملکرد مناسب رسانه ملی و بعد از آن رسانه‌های رسمی دیگر اتفاق افتاده باعث شده تا شبه‌رسانه‌ها بدون رعایت جوانب مختلف فعالیت حرفه‌ای دست به انتشار اخبار مختلف بزنند و تبدیل به محل مراجعه مردم شوند. همین موضوع باعث بروز رفتارهای هیجانی می‌شود. مردمی که دائماً خبرهای بد می‌شنوند و در مقابل تحلیل‌های واقعی دریافت نمی‌کنند دائم خود را تنها و تنهاتر می‌بینند و در نهایت دست به خشونت می‌زنند.»
او ادامه می‌دهد: «عدم شفافیت نه فقط در زمینه فعالیت رسانه‌های رسمی، که در عملکردهای مدیریتی هم دیده می‌شود، اساساً همین عدم شفافیت از بالا به پایین به رسانه‌های رسمی هم سرایت می‌کند و باعث می‌شود مردم احساس کنند بازی داده نمی‌شوند.»
مهاجری عدم مشارکت مردم در اداره امور کشور را هم یکی از دلایل بروز تنش می‌داند و می‌گوید: «مشارکت فقط به معنی رأی دادن نیست بلکه مردم باید به واقع در اداره امور شریک باشند. این شراکت به معنای با هم اندیشیدن، با هم برنامه‌ریزی کردن و با هم نظارت کردن است که طریق فعالیت مردم در سمن‌ها، اصناف، احزاب و... انجام می‌شود. فعالیت این دست نهادهای مردمی در کشور ما رونقی ندارد و این یعنی مردم در اداره امور مشارکت ندارند. در چنین فضایی مردم رو به اعمال رفتارهای پرهیجان می‌کنند، رفتارهایی که حداقل می‌توان گفت به نفع توسعه اجتماعی نیست.»
این جامعه‌شناس دلیل دیگری را هم سرمنشاء رفتارهای اخیر مردم می‌داند و می‌گوید: «یک دلیل دیگر که می‌توان در تحلیل شرایط موجود به آن اشاره کرد، این است که طبقه متوسط در کشور ما هر روز لاغر و لاغرتر می‌شود. این موضوعی است که ما ده سال است داریم آن را فریاد می‌زنیم و کسی نمی‌شنود، حتی گزارش‌های اخیر بانک مرکزی هم نشان می‌دهد که طبقه متوسط در حال کوچک شدن است.»
مهاجری کوچک شدن قشر متوسط نسبت به اقشار بالا و پایین جامعه را خطرناک می‌داند و اضافه می‌کند: «طبقه متوسط مهم‌ترین طبقه اجتماعی است. این طبقه از میانگین بهره هوشی بالاتری برخوردار است و به نوعی پاسداری از ارزش‌های جامعه را بر عهده دارد. وقتی جامعه به سمتی برود که طبقه متوسط کوچک شود و به حاشیه برود اوضاع نگران‌کننده می‌شود چون این طبقه سوپاپ اطمینان جامعه است و اگر توانمند باشد می‌تواند جامعه را از بحران‌ها عبور دهد.»
او کاهش سرمایه‌های اجتماعی را هم نتیجه کوچک شدن قشر متوسط و هم عامل آن می‌داند و توضیح می‌دهد: «مدت‌هاست که سرمایه‌های اجتماعی شامل شفافیت، مشارکت و اعتماد در کشور ما از مرحله کاهش عبور کرده و به مرحله فرسایش رسیده است. در چنین شرایطی چطور می‌توان از مردم توقع برخورد عقلانی و معتدل داشت؟»
مهاجری نقص‌های فرهنگی را هم به مجموعه دلایلش برای بروز تنش در روزهای اخیر اضافه می‌کند: «فرهنگ جاری در کشور ما هیچ‌وقت فرهنگ دفاعی و تاب‌آورانه نبوده است، مردم ما در مواجهه با مشکلات کمتر اهل تعامل و تعادل هستند. در چنین شرایطی نمی‌توان امیدوار بود که مردم از دل بحران‌ها با کمترین آسیب بیرون بیایند.»
او در پایان گفت: «وقتی همه این عوامل در جامعه‌ای وجود داشته باشند و بعد شاهد رواج فساد اداری، رانت، نابرابری و... باشیم طبیعی است که بحران به وجود بیاید.»
اعتمادآنلاین
